ALGEMENE PSYCHOLOGIE
HOOFDSTUK 1: INLEIDING
1. Inleiding:
Psychologie = “leer van de geest”
We zien geen problemen (psychisch), hoe het
ALGEMEEN moet werken (Bv. depressie)
Psychologie is een gedragswetenschap
1.1 Een definitie van de psychologie:
De wetenschappelijke studie van het gedrag en de mentale
activiteiten van een individu.
Je moet kijken naar de verschillende invalshoeken om te
weten een persoon een moord doet als voorbeeld. Je
kunt dit bekijken biologisch, sociologisch, psychologisch,
… . Door al deze invalshoeken kan je het antwoord
vinden voor een bepaalde daad.
1.2 NIET
1.3 Geschiedenis van de psychologie:
DATUM 1879, waarin Wundt het eerste psychologisch laboratorium
oprichtte in Leipzig!!!
1.3.1De verre voorgeschiedenis:
Oudheid: filosofie hiel zich bezig met psychologische kwesties
De bekendste psychologen:
Socrates
Plato
Aristoteles
Iets nieuws expliciete (= manier waarop ze zich met allerlei
vragen inlieten en duidelijk) & systematiek (= rangschikking die ze
aanbrachten in hun inzichten)
Middeleeuwen: weinig filosofie = weinig psychologische dingen
Er was nooit tijd voor een ernstig filosofisch debat omdat de kerk
het discours beheerste en alle antwoorden te vinden waren in de
Bijbel.
1.3.2De meer directe voorgeschiedenis :
Ontwikkeling van de filosofie:
Rationalisme: Descartes:
o De rede (het denken) is de enige manier om tot
kennis te komen
o Res Cogitans (= geest) – Res Extrema (= lichaam)
mens heeft beide en dier heeft alleen lichaam
, o zekerheden als het ware tussen haakjes geplaatst
werden, probeerde hij, via het strikt logisch
denkproces, tot een nieuw universeel geldig
kennissysteem te komen)
Empirisme (= ondervinding of ervaring): Locke:
o Kennis is macht (je kan alles manipuleren)
o Denken vertroebelt de waarneming
o Tabula rasa (= blanco blad)
Je wordt mens door ervaringen
Genen speelden geen rol, omdat genetica niet
bestond
o Het enige waar je zeker kan van zijn, is wat je kan
waarnemen
Impulsen vanuit de natuurwetenschappen:
Nieuwe ontdekkingen nieuwe vragen
Psychofysica o.a. wet van Weber (hfst 3)
1.3.3De psychologie als wetenschap van het bewustzijn:
1879 enigste jaartal kennen
Wilhelm Wundt:
o 1ste laboratorium voor wetenschappelijke psychologie
o Vooral studie van de waarneming
Structuralisme (Titchener, student van Wundt):
Structuur van het bewustzijn onderzoeken
Scheikunde van de geest
Ze zijn Introspectie (= in jezelf kijken) gebruiken bij experimenten
geëvolueerd,
(bv. zachte speldenprik in huid van proefpersoon prikken en
maar
dit observeren en kijken wat die voelt)
bestaan niet
Wundt kon zich met reden als eerste psycholoog noemen
meer echt…
Nieuw was de introductie van de experimentele methode
Subjectieve karakter van de introspectiemethode leidden
uiteindelijk tot het failliet van dit soort psychologie
(experimentele bewustzijnspsychologie structuralisme)
Functionalisme (VS):
Interesseert niet hoe de geest in elkaar zit = bouwstenen,
maar wel de functie (bv. auto)
Functie (niet structuur) van het bewustzijn (mentale
activiteiten) () zijn vervangingen
Dierproeven hoopten een soort parallel op het spoor te
komen om zo de objectieve manier te kunnen afleiden hoe het
bij een mens gaat i.p.v. subjectief.
Functionalistische bewustzijnspsychologie
Introspectiegegevens (vaak resultaat van retrospectie) meer
aanvullen met externe observatie van het gedrag
1.3.4De behavioristische revolutie:
, Het enige wat je kan zien van de menselijke psyché (= geest) = het
gedrag
Het enige waar je zeker van kan zijn is het gedrag (behavior) (niet
gelijk aan bewustzijnspsychologie)
= louter beschrijven van S (stimulus) -R (respons)
Rusland waren ze bezig met de reflexologie rond het werk van
Pavlov conditioneringsproces
Trok de lijn van de radicale manier door Watson
Extreme kanten bij de experimenten
Er waren ook dierenproeven0
1.3.5Nieuwe klemtonen in Europa:
Gestaltpsychologie (Wolfgang Köhler, Kurt Lewin):
Waarnemen is geen apart registreren van afzonderlijke
indrukken, maar wel een onmiddellijk vatten van de ‘Gestalt’
(= een figuur, vorm of patroon)
“Het geheel (= gestalt) is meer dan de som van de delen” (bv.
soep, sportploeg, …)
Later ook op andere terreinen dan de waarneming
Dieptepsychologie (Sigmund Freud)
Ontstaan uit de psychoanalyse (= therapie)
Drie lagen in de menselijke geest:
o Onderbewust: herinneringen, kennis, … .
Trauma moet er niet staan aan linkerkant! Psycho-analyse (hypnose)
1.3.6Amerika en de herontdekking van het innerlijke:
Neobehaviorisme (Clark Hull, Edward Tolman):
Binnen het Behavioristische kamp een soort ‘afscheuring’ of
gematigde strekking:
Neo-Behaviorisme (nieuw Behaviorisme)
o In plaats van S-R schema een S-O-R schema
S = Stimulus
R = Reactie
O = Organisme (behoeften, verlangens,
verwachtingen, eerdere ervaringen,
geheugenprocessen, aandachtsprocessen,
denken,..)
‘Black box
, Humanistische psychologie (Abraham Maslow, Carl Rogers):
Reactie tegen vooral de twee hoofdstromingen van dat
moment, zijnde:
Behaviorisme
o Mens onder controle van de omgeving (stimuli)
o Mens is weinig meer dan een laboratoriumrat
Dieptepsychologie
o Mens onder controle van zijn onbewuste
o Mens stelt voornamelijk abnormaal, neurotisch gedrag
De mens en zijn mogelijkheden moeten centraal staan
o “Psychologie van de derde weg” (beha., diepte, zijn de
eerste 2)
Mens heeft (Creativiteit, zelfontplooiing, verantwoordelijkheid,
…)
1.3.7Hedendaagse stromingen in de psychologie:
Cognitieve psychologie:
De mens is een informatieverwerker met een input en een
output
De wijze waarop wij info verwerken, bepaalt ons gedrag (bv.
anorexia):
o Goede informatieverwerkingsstrategieën zorgen voor
psychische gezondheid
o Psychische stoornissen zijn het gevolg van slechte
informatieverwerkingsstrategieën
Vergelijking mens ↔ computer (allebei binair: neuronen
volgens I O)
Veel baanbrekend onderzoek gedaan naar het denken, de
fantasie, het geheugen, …
Black box White box (via objectieve onderzoeksmethoden)
Positieve psychologie:
