Samenvatting van het vak ethologie
Gegeven in 1e bachelor diergeneeskunde door prof. Christel Moons
Rassenleer en dierenethiek zit hier niet bij!
Geslaagd 1e zit!
- Wetenschappelijke methoden
- Vergelijkende studies
- Evolutieleer als achtergrond
“Triune-brain”-theorie van MacLean
- Steunt op de vergelijkbare functionele neuro-anatomie van het CZS doorheen evolutie
- 3 grote delen vormen één functioneel geheel
➔ de primitieve reptiliaanse hersenen (hersenstam): sterke stimulus-reactie band, vb. eten
➔ de paleocortex (limbisch systeem): geheugen en genuanceerde emoties
➔ neocortex: verbeelding, vb. gastronomie
alle drie ongeveer gelijk limbisch systeem, maar minder
neocortex bij konijn dan bij aap bv.
hebben wel allemaal een deel van een van de drie lagen
Gedrag
= iedere uitwendig waarneembare activiteit van het organisme
= een eigenschap v/h dier waarmee het zijn relatie tot het uitwendig milieu kan veranderen
- slaat op regulatorische processen t.h.v. het volledige organisme
- kan beïnvloed worden door: alle niveaus v/h organisme en aspecten van het milieu
vb. dier heeft dorst → gaat zoeken naar water en begint te
,Vragen van de ethologie
- “Hoe ziet gedrag eruit?”
- Klassieke vragen Tinbergen
➔ 2 ultimate vragen
▪ Wat is de functie of overlevingswaarde v/h gedrag => functie
▪ Hoe is het gedrag ontstaan in de loop v/d evolutie en heeft het zich genetisch
vastgelegd => fylogenie
➔ 2 proximate vragen
▪ Welke oorzaken doen het gedrag optreden => causaliteit
▪ Hoe ontwikkelde het gedrag zich in de loop v/h leven v/e individu => ontogenie
Oefening
- Waarom zingen vogels in het voorjaar?
➔ Veroorzaking? Daglengte stijgt dus hormonale veranderingen
➔ Ontwikkeling? Zang geleerd van vader of soortgenoten
➔ Functie? Territorium verdedigen, wijfje lokken
➔ Evolutie? Zang is geëvolueerd bij voorouders van de soort
Bijkomende vragen door P. Wiepkema
- Wat is het effect van leerprocessen op gedrag? (aan/afleren)
- Zijn er modellen mogelijk die gedrag kunnen verklaren en concepten integreren?
- Kan ethologische kennis iets zeggen over welzijn?
2
, Causaliteit van het gedrag
Reflexen
Eenvoudigste vorm van gedrag veroorzaken → hier niet besproken
Soorten stimuli
- Oriënterende prikkel: prikkel die kans laat toenemen dat bepaald gedrag later zal optreden,
zal organisme voorbereiden om op dat moment (bij een deblokkerende prikkel) correct te
reageren
- Deblokkerende prikkel: gaat gedrag rechtstreeks uitlokken
- Toenemende daglengte zorgt voor toename testosteron → mannelijke dieren beginnen
baltsgedrag te vertonen als vrouwtje voor hen staat
mannelijke zebravink
- Testosteron spiegel verhoogt door toenemende
daglengte → in hersenen groeien kernen → kernen maken
zang mogelijk → wijfje lokken, baltsgedrag zal bepalen als er
al dan niet een populatie van komt
- Bovenaan grote kernen: in paar seizoen, onderaan
kleine kernen mannelijke hersenen in niet paar seizoen
Functie stimulus
- Gedrag opwekken: motorisch patroon dat opgewekt wordt
- Gedrag sturen: richting voedsel, migratierichting, partner, …
- Algemene waakzaamheid verhogen: alertheid verhogen, prikkel moet waargenomen worden
➔ Formatio reticularis: netvormige massa in hersenen die daarvoor zorgt, bv. lang niet
eten: hersenen gaan oppikken dat spiegel te laag is (verhoging/verlaging
drempelwaarde) → gevolg meer aandacht voor omgeving want op zoek naar eten
Zintuiglijke mogelijkheden
- Receptoren (prikkel enkel effect indien waargenomen) → zintuigen
- Welke zintuigen heeft een dier
- “umwelt” van elke diersoort: zintuiglijke omgeving
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur DgkUgent. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
