Deze samenvatting omvat alle hoofdstukken van de leerstof van Criminologie van de strafrechtsbedeling uit het jaar . Ook de begeleide zelfstudie gegeven door prof Stevens bevindt zich op het einde van de samenvatting. enkele van de gastcolleges staan hier ook in (enkele ontbreken ook...)
Samenvatting: Criminologie van de strafrechtsbedeling 2021-2022
Deel 0: Inleiding
Het strafrechtelijk beleid
- sensu stricto: de strafrechtsketen beginnende met de geldende wetgeving.
- sensu lato: + vangnetten die ervoor zorgen dat je niet in de strafrechtsketen belandt
We gaan in dit vak dieper in op de actoren van de verschillende echelons binnen de
strafrechtsketen en de instroom, doorstroom en uitstroom.
★ Denken over misdaad en straf
Slingerbeweging tussen dader en de daad: de nadruk verschilt van moment tot moment
→ Ancien Régime (tot aan de 18de eeuw)
veel willekeur, weinig regels
elke daad was een daad tegen de koning/soevrein
bekentenis stond centraal & publieke voorbeeld straffen
onderzoek toont aan dat realiteits minder wreed was (lijfstraffen werden afgekocht)
focus: vergelding en algemene preventie
→ Verlichting en Klassieke Strafrecht (18-19e eeuw)
mens als rationeel wezen
sociaal contract: deel van vrijheid opgeven voor bescherming
magna charta: legaliteit, proportionaliteit, subsidiariteit
schuldnotie stond centraal & vaste straffen zonder individualisering
focus: vergelding, algemene en bijzondere preventie
1
,→ Positivisme (tweede helft 19e eeuw)
mens is gedetermineerd en heeft geen vrije keuze
misdadigers vormen een sociale gevaarlijkheid
magna charta verdwijnt want vaste straffen hebben geen nut
dader centraal & geen straffen maar sancties
focus: bijzondere preventie en resocialisatie
→ Sociaal Verweer (tweede helft 19e eeuw)
maatschappij beschermen
eclecticisme van Prins: er zijn personen op wie het klassieke strafrecht (normalen)
van toepassing is en bij anderen het positivisme (geestesgestoorden/jeugdigen)
→ Nieuw Sociaal Verweer (na WOII)
voortbouwen op het oude sociaal verweer
met aandacht voor persoonlijkheid en sociaal verweer (individualisering)
focus: resocialisatie
Vandaag is er een mix van verschillende stromingen, de rechter wordt gezien als koorddanser
tussen de wet en de verdachte voor hem.
Vorige Minister van Justitie Geens en de huidige minister Van Quickenborne willen
hervormingen.
★ De strafrechtsketen
Dark number: het onbekende aantal misdrijven dat niet in de trechter terecht komt.
Trechter: veel misdrijven komen in de trechter terecht maar slechts een beperkt deel haalt
het tot aan het eind van de strafrechtsketen.
Men moet een beleid voeren om te zorgen voor efficiëntie, ook bij de trechter. Ook hier
kennen we een evolutie van de beleidsvoering:
- klassieke strafrecht: geen beleid
- oud sociaal verweer:enkel beleid op strafuitvoering & deels straftoemeting
vb. voorwaardelijke invrijheidsstelling, verzachtende omstandigheden
- nieuw sociaal verweer: beleidsruimte op elk echelon
vb. bemiddeling in strafzaken, (praetoriaanse) probatie, penitentiair verlof
2
, ★ Keuzes in de echelons van de keten
1; Opsporing: politie, bijzondere inspectiediensten, …
Zij verbaliseren alles en geven het door aan het Openbaar Ministerie
90% onderzoek → openbaar ministerie
10% onderzoek → onderzoeksrechter, dwangmaatregelen
2; Vervolging: richtlijnen minister van justitie + omzendbrieven college pg’s (COLs)
OM heeft vrijheid om wel/niet over te gaan tot vervolging =opportuniteitsbeginsel
Eventueel technisch of opportuniteitssepot
3; Straftoemeting: rechter als koorddanser
vroeger focus op de daad, hij was ‘la bouche de la loi’
nu meer op de persoonlijkheid, hij heeft een marge → dispariteit
4; Strafuitvoering: gevangenissen, justitiehuizen, …
oplossing van Van Quickenborne voor het probleem van overvolle gevangenissen:
- alternatieve straffen
- geen gevangenis voor ‘lichte’ criminaliteit
- uitbouwen/verbouwen van gevangenissen
⇒ strafrechtsbedeling is geen automatische machine
⇒ wat er gebeurt op het echelon (instroom) bepaalt de verdere doorstroom/uitstroom
3
, Deel 1: Opsporing (prof. Verhaeghe)
★ Inleiding
1992: wet op het politieambt (WPA)
Aanleiding
parlementair onderzoek naar bestrijding van terrorisme en banditisme (Bendecommissie I)
→ er was politieoorlog, geen informatiedeling, geen coördinatie, …
pinksterplan in 1990 zorgde niet voor de nodige hervormingen
Inhoud
wet op politieambt legt voor het eerst de functies voor de verschillende politiediensten
vast, dit zorgt voor coördinatie, samenwerking en harmonisering van de bevoegdheden
en verantwoordelijkheden
twee doelen:
→ vastleggen van het wettelijk kader voor overlegstructuren/gezagsrelatie tussen
bestuurlijke en gerechtelijke overheden en de toenmalige politiediensten (vijfhoeksoverleg)
→ vastleggen van de opdrachten, plichten en bevoegdheden van politieambtenaren van de
toenmalige politiediensten in 1 wet
drie principes:
- gezagsprincipe: politiediensten zijn uitvoeringsorgaan en staan onder gezag en
verantwoordelijkheid van de overheden
- democratisch principe: politiediensten dragen bij tot bescherming van individuele
rechten en vrijheden en de democratische ontwikkeling van de maatschappij
- legaliteitsprincipe: gebruik van dwangmiddelen kan onder wettelijke voorwaarden
Na de wet op politieambt is er een evolutie vb. oprichting comité P, wet op demilitarisering rijkswacht, ...
1998: wet op de geïntegreerde politie (WGP)
Inhoud
Federale politie Lokale politie
1 politie verzekert gespecialiseerde functies 1 politiekorps verzekert basispolitiezorg
en steun aan de lokale politie
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur studentecrimi. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,09. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
