Module 7: Verschillen tussen leerlingen in onderwijs
1. Inleiding
Leerlingen verschillen op vele vlakken (voorkennis, leerproblemen, intelligentie, thuissituatie, …)
Diversiteit neemt toe door 2 evoluties:
- Toenemende migratie (verschillen in aanvangsniveau)
- Evolutie in het aantal leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften (= participatieproblemen
door functiebeperkingen of externe factoren) vooral in het bso, meest voorkomende zijn
dyslexie, AD(H)D en dyscalculie!
Er is enorm veel differentiatie en diversiteit!!!
2. Hoe omgaan met verschillen tussen leerlingen?
1. VISIES OP OMGAAN MET VERSCHILLEN TUSSEN LEERLINGEN
Elke leerling heeft recht op het beste onderwijs.
2 soorten visies voor verschillen tussen leerlingen:
(1) CHILD DEFICIT VISIE:
- Er is een tekort bij de leerling. Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften hebben nood aan
een gespecialiseerde begeleiding op hun maat
- Leerlingen met specifieke noden worden best onderwezen in een aparte, beschermde,
aangepaste omgeving het buitengewoon onderwijs
- Bij heel wat vormen van differentiatie wordt er uitgegaan van een child-deficit-visie
- Kritiek:
Men vertrekt van de problemen of tekorten van leerlingen, niet van de contextfactoren
die aanleiding geven tot die problemen
Ze creëert ongelijkheid of houdt ongelijkheid in stand
(2) INCLUSIE VISIE
- Leerlingen met verschillende kenmerken moeten zoveel mogelijk gelijk behandeld worden
- Een klasgroep of een school moet een weerspiegeling zijn van de diversiteit in de samenleving
- UDL-model = Universal design for learning:
Het is tegen verschillende behandelingen voor verschillende groepen
Kinderen moeten leren en ontwikkelen op verschillende manieren
Alle leerlingen kunnen baat hebben bij specifieke maatregelen (Bv: iedereen krijgt 20%
meer tijd voor een test). Leerlingen die afwijken van het gemiddelde ervaren dit niet
noodzakelijk als een nadeel.
Er zijn geen tekorten, er is enkel diversiteit!
Beide visies hechten belang aan differentiatie!
- Child-deficit: nadruk op differentiatie die exclusief gericht is op leerlingen met specifieke
leerbehoeften
- UDL: differentiatie waar alle leerlingen van kunnen profiteren
,2. VAN SEGREGATIE NAAR INCLUSIE IN VLAANDEREN
Het VN-gedrag inzake de rechten van personen met een handicap: het verdrag bepaalt dat mensen met
een beperking ook recht hebben op een goed leven en een volwaardige deelname aan de maatschappij,
dus ook aan het onderwijs.
Het M-decreet
De school voor regulier onderwijs heeft de plicht om voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften
de nodige redelijke aanpassingen te voorzien, zodat deze leerlingen op een evenwaardige en
zelfstandige manier kunne participeren aan het onderwijs.
Maatregelen: differentiërende maatregel, remediërende maatregel, compenserende maatregel en
dispenserende maatregel
Het decreet bepaalt eveneens dat er in het Vlaamse onderwijs gewerkt wordt met een zorgcontinuüm:
een opeenvolging van 4 fasen in de organisatie van de leeromgeving:
- Brede basiszorg: er wordt van de school verwacht dat ze kwalitatief goed onderwijs biedt voor
alle leerlingen
Opzetten van een goede opvolgingsstructuur, het creëren van krachtige leeromgevingen
en aanwenden van aangepaste instructiewijzen, het differentiëren in functie van de
onderwijsbehoeften van leerlingen
Dit zijn structurele en preventieve maatregelen
- Verhoogde zorg: er wordt gezocht naar specifieke oplossingen, die gerealiseerd kunnen worden
binnen de reguliere werking van de school
- Uitbreiding van de zorg: CLB wordt betrokken
- Individueel aangepast curriculum (IAC): bedoeld voor leerlingen die langdurige en belangrijke
problemen ondervinden om het gemeenschappelijk curriculum te volgen
Leerdoelen worden op maat van de leerling opgesteld. De doelen van het
gemeenschappelijk curriculum moeten niet behaald worden.
Mogelijk in het gewoon en buitengewoon onderwijs.
Pas wanneer aangetoond kan worden dat de fasen van het zorgcontinuüm in het gewone onderwijs
doorlopen werden, én dat de nodig geachte aanpassingen in het gewone onderwijs niet genoeg zijn,
vervalt het principiële recht op toegang tot het gewone onderwijs en kan een inschrijving in het
buitengewoon onderwijs gerealiseerd worden.
Zorgbeleid op school
Er is steeds meer aandacht voor inclusie, dit is sterk geëvolueerd door de jaren heen.
Het hele schoolteam zet zich in om de kansen van alle leerlingen te maximaliseren.
Het zorgbeleid is nodig, alsook ondersteuning van leraren en lerarenteams bij de uitvoering ervan!
, 3. DIFFERENTIATIE OP MACRO-, MESO- EN MICRONIVEAU
Differentiatie: het afstemmen van het onderwijs op de kenmerken van de jongeren
- Differentiatie zorgt voor “onderwijs op maat” = “adaptief onderwijs”
- Doelstelling: alle leerlingen optimale leerkansen bieden
Er kan in het onderwijs gedifferentieerd worden op 3 niveaus:
- Institutionele differentiatie: verschillen tussen scholen Macroniveau
- Interklassikale differentiatie: verschillen tussen klassen binnen een school Mesoniveau
- Binnenklasdifferentiatie: verschillen tussen leerlingen binnen een klas Microniveau
(1) Macroniveau: Institutionele differentiatie
= Verschillen tussen onderwijssystemen/scholen
Tracking: om onderwijssystemen (aso, bso, kso, tso) met elkaar te vergelijken.
Ze hebben alle een verschillende finaliteit (onderwijstype):
- Aso: doorstromen naar hoger onderwijs
- Bso: arbeidsmarktgericht
- Tso: doorstromen & arbeidsmarktgericht
Ze verschillen alle op vlak van maatschappelijke waardering:
- Aso: hogere waardering (meer cognitieve vaardigheden nodig)
- Bso en dbso: lage waardering
Ze verschillen naargelang de leeftijd waarop leerlingen worden ingedeeld in onderwijsvorming:
- Early tracking = categoriale systemen (bv. Duitsland)
Sterkere sociale ongelijkheid
- Late tracking = comprehensieve systemen (bv. Scandinavische landen)
Geen verschil in prestatieniveau
Verschillende netten en koepels: verschillen in onderwijsvisie en pedagogisch project
Segregatie: verwijst naar het groeperen van leerlingen in verschillende scholen
- Meisjes- en jongensscholen
- Gewoon en buitengewoon onderwijs
- Sociale achtergrond, etnische afkomst en/of thuistaal
- Groot % leerlingen met migratie-achtergrond (= concentratiescholen) en laag % (= witte scholen)
Desegregatiemaatregelen: een sociale mix in scholen. Segregatie op vlak van sociale achtergrond,
afkomst of thuistaal tegen gaan.
Segregatie is niet problematisch!
(2) Mesoniveau: Interklassikale differentiatie
= Verschillen tussen schoolniveau
Homogene of heterogene klassen
- Homogene klassen: leerlingen met eenzelfde kenmerk groeperen in 1 klas. Verschillen binnen de
klas is klein, maar tussen de klassen groot.
- Heterogene klassen: veel diversiteit tussen leerlingen in 1 klas. Verschillen binnen de klassen zijn
groot en tussen de klassen klein.
Leerkrachten hebben een voorkeur voor homogene klassen, het is makkelijker en er kan beter worden
afgestemd op de voorkennis.
Beter presterende leerlingen halen voordeel uit homogene klassen.
Minder sterke leerlingen halen voordeel uit heterogene klassen. Ze hebben baat bij de omringing door
sterk presterende medeleerlingen.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur maari. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.