Deel 3: Therapie bij articulatie- en
fonologische stoornissen
1| Inleiding
Verschillen fonologische – fonetische benaderingen
Fonologische benaderingen Fonetische benaderingen
Leren ontdekken van klankkenmerken Productiegericht
Doelen i.f.v. invloed op klanksysteem Doelen i.f.v. stimuleerbaarheid
Gericht op betekenisvolle woorden Op verschillende niveaus (spraakklank, syllabe,
woorden, zinnen)
In 1 sessie meerdere spraakklanken tegelijk Één spraakklank (van geïsoleerd tot spontaan
spreken)
Kleuters Eerder lagere schoolkinderen
of gecombineerd
1.1 Nood aan behandeling is afhankelijk van
verschillende factoren
Verwachte of gewenste levensstijl of beroepskeuze
Attitudes van de spreker en directe familie/omgeving t.a.v. articulatieprobleem (tegenover oordeel
logopedist?)
Aard articulatieprobleem m.b.t. oorzaken, ernst en gevolgen op communicatie (verstaanbaarheid?) =
verstaanbaarheid is een belangrijk criterium
Leeftijd: evenwichtsoefening!
o Meestal niet < 4 à 4;6 jaar als enkel articulatie probleem vormt
o Wel therapie < 4 jaar à 4;6 jaar als kind onverstaanbaar is voor naaste omgeving
o Bij /s/ en /r/ problemen
75% leeftijdsgenoten beheersen klank → follow-up
90% leeftijdsgenoten beheersen klank → therapie voor de overige 10% nodig
o Volwassenen (motivatie, beroepskeuze)
Etiologie: organisch defect kan indicatie of tegenindicatie zijn; neurogene oorzaak is een
tegenindicatie
1
,1.2 Algemene uitgangspunten
Effect beïnvloedende factoren elimineren/minimaliseren
(Gedragsmatige) doelen en procedures (kwantificeerbaar) beschrijven duidelijkheid voor cliënt en
therapeut
Verschil fout – standaard productie leren (jong kind)
Leren generaliseren: specifieke oefeningen voor transfer (=overdracht=carry-over) en onderhoud
o Generalisatie gaat niet (altijd) automatisch
Meerdere spraakklanken tegelijkertijd heeft voordelen
o Snellere vooruitgang
o Snellere verbetering verstaanbaarheid
o Vermindering kans op overgeneralisatie
o Bevordering motivatie
o Kortere behandeltijd → lagere kosten
Adequate bepaling instapniveau therapie: 4 niveaus
o Perceptuele training
o Productie van fonemen
o Transfer/overdracht van spraakklanken
o Onderhoud (behoud) van geleerde doelklanken
Goede opvolging van behandeling (voorkomt terugval/stagnatie en laat interventie toe)
Realistische therapie (aangepaste activiteiten)
Geïndividualiseerde aanpak (stoornis en cliënt)
Soms ‘iets minder dan perfecte’ articulatie (= optimalisatie)
Aangepast geprogrammeerd gedragsmatig behandelplan is vaak efficiënt
o Aantal vereisten bij de cliënt voldaan
o Doelstellingen in gedragsmatige termen
o Kleine logische en haalbare stappen (criterium)
o Bekrachtiging specifiëren
Minimum motivationele middelen (spel beperken - belang verbale bekrachtiging – duidelijke uitleg
doel)
Eenvoudige ontlokking spraakklanken
Maximale ontlokking patiënt-responsen/tijdseenheid
Opvolging vooruitgang (bijsturing nodig?)
Actieve deelname door cliënt → zelfevaluatie
Omgeving betrekken (kind)
Relatie met de cliënt (warm, aanvaardend) en ouders/professionelen
Keuze behandelstrategie bepaald door diagnostische categorie
o Fonetische en/of fonologische fout(en)?
o Vertraagde of afwijkende spraakklankontwikkeling?
o Spraakontwikkelingsdyspraxie (SOD)?
o Belangrijke cliënt-, therapeut- en omgevingsvariabelen
2
, 3 vragen bij de prioriteiten van (het starten en het uitvoeren van) de behandeling!
1. Hoeveel spraakklanken/fonologische processen tegelijk aanpakken?
2. Welk doelgedrag in het algemeen en welke specifieke spraakklanken/fonologische
processen eerst?
3. Specifieke auditieve training nodig?
Vraag 1: Hoeveel spraakklanken / fonologische processen tegelijk
aanpakken
Fonetische aanpak vaak met 2 verwante spraakklanken (/s/ en /z/) of dezelfde bewegingsfout
Fonologische aanpak soms per proces soms meerdere processen tegelijk (met minimale of maximale
woordparen)
o Minimaal:
o Maximaal:
Vraag 2: Welk doelgedrag in het algemeen en welke specifieke
spraakklanken / fonologische processen eerst?
Richtlijnen doelgedrag in het algemeen
o Doelgedrag of klank dat/die op communicatief vlak onmiddellijk en significant verschil maakt
o Gedrag dat thuis/andere omgeving meest gebruikt en bekrachtigd zal worden
o Gedrag dat de communicatieve vaardigheden helpt uitbreiden
o Spreekgedrag dat cultureel en linguïstisch aan de persoon aangepast is
Specifieke doelklanken of fonologische processen: 2 criteria
o Klanken die vroegst in ontwikkeling verschijnen/processen die eerst verdwijnen
o Klanken die best bij ontwikkelingsstadium en leeftijd passen
→ Meest gehanteerde criterium bij selectie klanken/processen
o Ontwikkelingstheorie
MAAR tegenstanders met tegenargumenten
o Ontwikkelingsnormen zijn statistische representatie van gemiddelde prestaties
o Verwervingsvolgorde van spraakklanken bij kind met spraakklankstoornis kan verschillen van
verwervingsvolgorde van spraakklanken bij normaal ontwikkelend kind
o Later verworven spraakklank eerst aanpakken kan leiden tot spontane generalisatie naar
eerder verworven klanken
o Complexiteitsbenadering
o Doelklanken die in zekere mate gekend zijn bijvoorbeeld
o 20 à 40% correct ~stimuleerbaarheid van de klank
o 60 % correct ~geen behandeling
o 0 % correct ~afwachten
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur justinetimmerman. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,19. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.