Logistiek management
1 Inleiding: logistieke flow
• Logistiek management:
Deel van supply chain management dat op een efficiënte en effectieve manier de voorwaartse
stromen, de opslag en de retourstromen van goederen van een individueel bedrijf plant, uitvoert en
controleert van de oorsprong tot aan de consument om zo de behoeften van de klanten te vervullen.
Effectief → Beloofd op bepaald moment en wordt gerealiseerd
Efficiënt → De naar middelen, zo weinig mogelijk kosten met max productiviteit (opslag, transport)
Alles wat logistiek is kost geld → hoe efficiënter we het doen, hoe goedkoper het wordt
We willen het op goedkope manier transporteren, maar willen dat de klant gelukkig en tevreden is
- Plannen: buffers voorzien voor mogelijke issues (stormen?, ongeval?, leverancier gaat failliet?)
- Controleren: om te zien waar er verbetering kan, klopt de planning en uitvoering? (van
oorsprong tot consument binnen ons bedrijf) (eigen planning, eigen uitvoering…)
Verschil logistiek en supply management
• Supply: leveranciers en klanten
• Logistiek: opslag en organisatie binnen eigen bedrijf
1.1 Supply chain management
• Supply chain management
Ook wel integraal ketenbeheer genoemd, is het principe waarbij door middel van het beheersen en
het optimaliseren van processen, coördinatie en samenwerking met leveranciers, tussenpersonen en
afnemers een betere functionaliteit van de keten (en elke schakel binnen die keten) ontstaat.
→ Niet meer enkel binnen het bedrijf
Integraal ketenbeheer:
- Integraal: de verschillende opeenvolgende acties en actoren worden met elkaar verbonden en
als een geheel behandeld.
- Keten: het is de ketting van informatie-, geld- en goederenstromen.
- Beheer: het is niet puur operationeel, er zijn ook beleids- en strategische aspecten aan
verbonden.
1
,1.2 Logistiek management vs. Supply chain management
De samenhang tussen SCM en logistiek
management wordt hier schematisch
voorgesteld.
1.3 Ketenomkering
1.3.1 Supply management ( = pushmodel)
- Men maakt grote partijen aan in de supply chain en duwt ze richting de consumenten, in de hoop
dat ze gekocht zullen worden
- Verwachtingen zijn gebaseerd op voorspellingen
Nadelen:
∙ Slechte vraagvoorspelling
∙ Te veel/weinig stock
Nee-verkoop: verkoop die we mislopen omdat er te weinig stock is
Voordelen:
∙ Klant gaat naar winkel en het is er onmiddellijk
∙ Ik vertrek vanuit mijn voorstelling en we kunnen de voorspelling heel gemakkelijk gaan plannen
(grote hoeveelheden)
VOORBEELD:
H&M maakt collecties op voorhand in lageloonlanden en stuurt op voorhand de collecties
naar winkel
2
,1.3.2 Demand management ( = pullmodel)
- We trekken informatie uit de markt dus wachten op een signaal, we produceren enkel waarvan
we zeker zijn wat verkocht gaat worden (op bestelling)
- We wachten op signaal van klant
- Inspelen op specifieke behoeften van de klant
- Pullmodel = de klant trekt een order door de logistieke keten
Nadelen:
∙ Minder voorspellen: productie varieert veel meer (veel/minder werknemers)
Voordelen:
∙ Aankoop gepersonaliseerd magnumijsje in de pop-upstore
Zelf initiatief nemen en starten aan de supply management (trigger door eigen bedrijf)
VOORBEELD:
Custom – made nike schoenen
1.3.3 Evolutie naar ketenomkering
Evolutie naar ketenomkering = de evolutie van supply management naar demand management
noemen we de ketenomkering.
VOORBEELD:
Het verschil tussen Zara en H&M. H&M laat massale hoeveelheden kledingstukken zo goedkoop
mogelijk maanden van tevoren produceren en legt ze dan in de winkel in de hoop dat klanten ze
meenemen. Als dat niet lukt worden ze in de solden verkocht of zelfs vernietigd. Zara heeft een
strategie gebaseerd op demand management waarbij ze snel kunnen schakelen en er slechts twee
weken zit tussen het ontwerpen van een kledingstuk en het etaleren in een winkel.
1.4 Geschiedenis van de logistiek & het belang voor de economie
North Sea Port is een fusie tussen Nederlandse Zeeland Ports, zijnde… :
∙ Vlissingen
∙ Terneuzen
Port of Antwerp – Bruges is een fusie tussen… :
∙ Havens van Antwerpen
∙ Havens van Zeebrugge
a) Waarom fuseren deze havens?
∙ Door samen te werken kunnen havenregio’s nog meer economische groei en toegevoegde
waarde alsook extra jobs creëren.
∙ Men kan ook samen in bepaalde infrastructuur investeren wat bijdraagt tot een efficiëntere
werking van de fusiehavens.
3
,North Sea Port:
- Bij deze fusie was het zo dat de strategie van de havenbesturen gelijk liep, daardoor was fusie
logische stap
- Top 10 van Europese havens voor goederenverkeer
- Duurzaamheid is een van de belangrijkste pijlers van North Sea Porth:
∙ Focus op hernieuwbare energie
∙ Circulaire economie
∙ mobiliteit
Port of Antwerp – Bruges:
- Complementariteit belangrijke drijfveer
- Waar Antwerpen sterk in is…
∙ Trafiek en opslag van containers
∙ Breakbulk
∙ Chemische producten
- Waar Zeebrugge sterk in is…
∙ Roro
∙ Containerbehandeling
∙ Overslag van vloeibaar aardgas
- Door de fusie wordt Port of Antwerp-Bruges de grootste containerhaven van Europa op het
gebied van tonnage
1.4.1 Militaire oorsprong
▪ Logistiek komt van het Franse woord ‘logis’ → stamt uit tijd van Napoleon
1.4.1.1 Voor Napoleon – gigantische bouwwerken en veroveringstochten
▪ Logistiek in tijd van piramides nodig om dergelijke bouwwerken te kunnen oprichten
- Men werkte toen al met verschillende manieren om alles te transporteren
▪ Romeinen waren vroeger al ‘georganiseerd’
- Romeinen eersten die logistiek als een aparte entiteit beschouwden en er aparte personen
voor aanstelden
- Hierdoor konden soldaten zich concentreren op kerntaak: vechten
▪ Romeinen wilden zich kunnen verplaatsen
- Hiervoor bouwden Romeinen heirbanen
- Verplaatsen met karen en koetsen
▪ De legers met de beste logistiek behaalden de meeste overwinningen
▪ Latere middeleeuwen nieuwe logistiek uitdaging: transport ter zee
- Deze maritieme ontwikkelingen leidden tot nieuwe uitvindingen op het gebied van opslag en
water
▪ Voor het eerst ontstonden zeewaardige ‘vrachtschepen’
1.4.1.2 Napoleon – verfijning militaire logistiek
▪ Bomen planten zodat manschappen in zomer onder boom konden zitten
▪ Belangrijkste logistieke innovatie ‘La guerre nourrit la guerre’ = de oorlog voedt de oorlog
▪ Manschappen van Napoleon moesten veel minder dragen → daardoor sneller tegenstanders
4
,1.4.1.3 Moderne tijden – logistiek netwerk, containers en internet
▪ Eerste Wereldoorlog = loopgravenoorlog
- Militairen in loopgraven moesten afgewisseld worden om het ‘leefbaar’ te houden
- Slimste officieren werden ingezet in de logistiek, daar waar ze voorheen gebruikt werden om
de banen van de kanonnen te berekenen
- Voeden van miljoenen soldaten was een logistieke nachtmerrie
- Paard en kar gebruikt om voedsel en drinken aan te brengen
- Vrachtwagens gebruikt om van alles te vervoeren
▪ Tweede Wereldoorlog
- Logistieke samenhang verder verfijnd
- Hitler was meester in snel verplaatsen van z’n troepen
∙ Investeerde gigantisch veel in communicatie op slagveld
∙ Zorgde voor goede infanterie, luchtmacht en tanks
∙ Deze tactiek → ‘Blitzkrieg’
∙ Nieuwe radiotechnologie gebruikt om te communiceren met alle troepen, in real time
▪ Geallieerden zetten grootste logistieke operatie ooit op = D – Day
- Inval in Normandië
▪ In jaren na Tweede Wereldoorlog
- Opkomst mijnenbouw en staalindustrie
∙ Steeds beter netwerk van kanalen en spoorlijnen
▪ Volgende belangrijke innovatie = container
- Uitgevonden door Malcolm McLean
- Grootste containerschepen kunnen tegenwoordig 24.000 TEU meenemen
∙ TEU = twenty foot equivalent unit
- Voordeel containers:
∙ Allerhandse cargo in welke afmeting, vorm, toestand dan ook kan vervoerd worden in een
op voorhand vastgelegde afmeting
∙ Goederen zitten beschermd
▪ Internet
- Opkomst Fax jaren tachtig
- Opkomst internet jaren negentig
- Het werd mogelijk om zeer snel en goedkoop te communiceren met andere landen en
continenten
- Het werd plots mogelijk om te communiceren met iemand aan andere kant van wereld
- Drones
5
,1.5 Economisch belang van de logistiek
1.5.1 Het belang in cijfers uitgedrukt
▪ België → centraal gelegen in Europa → Wereld → Wereldbank
▪ Bestaande infrastructuur; zeehavens, luchthavens en een sterk ontwikkeld netwerk voor
wegvervoer, spoorvervoer en binnenvaart
↓
Zorgen ervoor dat België significante voordelen heeft als locatie voor logistieke activiteiten.
▪ België scoort hoog in Logistics Performance Index
▪ Logistics Performance Index (LPI) = jaarlijkse ranking, door Wereldbank gebaseerd op 5 elementen:
- Douane
- Infrastructuur
- Internationale zendingen
- Beschikbaarheid logistieke competenties
- Tracking & tracing
- Tijdigheid
1.5.2 Blue banana binnen Europa
• Blue banana
Regio in Europa waar de koopkracht zich concentreert en waar het dus optimaal is om je als bedrijf te
vestigen met een distributiecentrum.
- Omvat zone van Engeland tot Noord – Italië
- 90 miljoen welvarende, productieve burgers
- Nagenoeg onafgebroken zone met hoge bevolkingsdichtheid, hoge productiviteit en hoge
consumptie
- Economisch hart van Europa
We merken onmiddellijk dat België en zijn buurlanden de ideale uitvalsbasis zijn hier. De
sleutelelementen bij de locatiekeuze van distributiecentrum zijn…. :
∙ Infrastructuur
∙ Toegang tot de markt
∙ Operationele kosten
∙ Beschikbaarheid van arbeidskrachten
∙ Logistieke competenties
∙ Bedrijfsklimaat
∙ Politiek klimaat
Internetafbeelding 1: Blue banana
Als we kijken naar voornaamste regio’s voor distributie, dan zien we dat Antwerpen op kop staat. De
belangrijkste reden hiervoor is infrastructuur en de toegang tot de markt.
VOORBEELD:
Verklaart waarom Nike voor Laakdal koos als uitvalbasis voor Europese centrale distributiecentrum.
6
,Correlatie tussen markten en toegankelijkheid:
Via bovenstaande afbeelding kun je per locatie duidelijk de toegang tot markt en kosten aflezen.
▪ We zien dat de Blue Banana begint te verschuiven naar het oosten. Belangrijke zones daar zijn
Praag en Bratislava. Belangrijkste reden hiervoor is toenemende welvaart in de nieuwe EU –
lidstaten.
▪ Als we kijken naar belangrijkste regio’s voor productie, dan zien we een totaal verschillend beeld
in vergelijking met de ranking qua distributie, namelijk een duidelijk Oost – Europees
georiënteerde top 5.
1 Antwerpen 1 Kiev
2 Rotterdam 2 Istanbul
3 Düsseldorf 3 Bratislava
4 Brussel 4 Opper- Silezië
5 Hamburg 5 Sofia
6 Amsterdam 6 Antwerpen
7 Luik 7 Rijsel
8 Venlo 8 Boedapest
9 Rijsel 9 Düsseldorf
10 Frankfurt 10 Praag
Top 10 regio’s voor distributiebedrijven Top 10 regio’s voor productiebedrijven
Als we de regio’s vergelijken op basis van distributievoordeel of productievoordeel dan zien we een duidelijk
verschil tussen West – en Oost – Europese regio’s.
Belangrijkste voordelen per regio:
Productiekosten:
∙ Grondstoffen
∙ Loonkosten
￫ Maak-industrie richting het Oosten
Markt:
∙ Traditioneel in het Westen
∙ Transportkosten
Internetafbeelding 2: Belangrijkste voordelen per
regio
7
,1.6 Logistiek en de toekomst
• Innoveren
Het introduceren van vernieuwingen die nuttig zijn.
Productinnovaties ↔ procesinnovaties:
- Productinnovatie: het uitvinden van een smartphone en een elektrische wagen
- Procesinnovatie: een product wordt gebruikt om logistieke processen veel efficiënter te laten
verlopen (container, transport, robotisering…)
Als we willen dat de welvaart blijft stijgen zullen we moeten blijven innoveren en we moeten allemaal
kunnen doen aan procesinnovatie → efficiënter
1.6.1 E – business
• E - business
E - business is de toepassing van nieuwe technologieën die de waardeketens tussen bedrijven en
consumenten (B2C) en tussen bedrijven onderling (B2B) verbindt en transparant maakt, zodat de
service verbetert, kosten dalen en nieuwe marktkanalen geopend kunnen worden.
E-business wordt gebruikt bij:
∙ Business-to-consumer (B2C)
∙ Business-to-businessomgeving (B2B)
EDI-technologie (electronic data interchange)
- Zorgt ervoor dat bedrijven op elektronische wijze met elkaar kunnen communiceren
- Bedrijven kunnen zo vrachtbrieven, facturen, voorraadgegevens onderling uitwisselen
API-technologie (Application Program Interfaces)
- Steeds meer bedrijven kiezen nieuwe technologieën zoals API’s
- Zorgt ervoor dat softwareprogramma’s onderling kunnen communiceren
- Voorbeeld: Amazon is momenteel grootste commerciële gebruiker van API’s
• E – commerce
Betreft alle handelingen in presales, sales en aftersales die op elektronische wijze worden uitgevoerd
Onderdeel van e-business
Nadruk ligt op marketing en het kopen en verkopen via het internet
Logistieke operaties achter e-commerce:
- E-logistics
∙ Snelheid en klantenservice zijn heel belangrijk
∙ 24 uursleveringe, levering op zondag, verschillende betalingsmodaliteiten, track&trace, gratis
retourzendingen…
- E-fulfilment
De juiste levering van producten op de juiste plaats en in de juiste hoeveelheid
Internetafbeelding 3: vergelijk traditionele logistiek versus e – commerce logistiek
8
,Voordelen E-commerce:
- Persoonlijke verzending tot aan de deur van de consument op alle mogelijke tijdstippen van de
dag
- Disruptie: Een evolutie die een hele sector overhoopgooit
→ Voorbeeld: iPhone in tijden van Nokia
Nadelen E-commerce:
- Enorme impact op de stijging van de congestie op de wegen, voornamelijk bij de laatste stap van
het bezorgproces (last mile delivery)
- Het dwingt bedrijven te zoeken naar slimme innovaties om de zending toch op tijd bij de klant te
krijgen, in het bijzonder bij stadsdistributie
1.6.2 Digitale transformatie en informatie
• Digitale tansformatie
De diepgaande en versnellende transformatie van zakelijke activiteiten, processen, competenties en
bedrijfsmodellen om de wijzigingen en opportuniteiten die worden veroorzaakt door (het gebruik van)
digitale technologieën, evenals hun impact op de maatschappij, te kunnen aanwenden op een
strategische en geprioriteerde manier.
VOORBEELDEN VAN DIGITALE TECHNOLOGIEËN:
∙ IoT = internet of things
∙ ML = machine learning
∙ AR = augmented reality
∙ Cognitive computing
∙ 3D – printing
The internet of things (IoT)
- Het verbinden van apparaten met het internet om gegevens uit te wisselen.
Cognitive IoT (Combinatie IoT en cognitive computing)
- Apparaten die informatie en omgeving begrijpen, die redeneren en leren uit de informatie die ze
aangereikt krijgen en uiteindelijk in staat zijn om autonome beslissingen te nemen
- Bijvoorbeeld: ‘slimme’ koelkast die informatie uit media, weersvoorspellingen en persoonlijke
communicatie kan detecteren
Machine Learning (ML)
- Hiermee kan men de vraag voorspellen door inzicht te krijgen in de correlatie verkoopcijfers van
een winkel gekoppeld aan historische weergegevens en lokale gebeurtenissen in de regio.
Augmented Reality (AR)
- Geeft de mogelijkheden weer om een volledig geautomatiseerd systeem te maken dat beslist over
de dagelijkse levering die naar een bepaalde winkel verzonden wordt
- Voorbeeld: augmented warehouse dat een livebeeld van de werkelijkheid in het magazijn gebruikt
waaraan de computer informatie toevoegt om het voorraadbeheer erop af te stemmen en zo de
efficiëntie van de hele keten te verhogen.
Ook ‘slimme’ objecten maken gebruik van machine learning en/of artificial intelligence. Denk hierbij
aan robots, zelfrijdende auto’s smart homes en virtuele persoonlijke assistenten (VPA’s) zoals Siri.
9
, Blockchaintechnologie:
- Vele onderzoeken proberen via de blockchaintechnologie een antwoord te geven op de stijgende
vraag naar transparantie over de hele keten
- Blockchain = een decentraal en open peer-to-peernetwerk dat op een veilige manier data in
databases verspreidt en toegankelijker maakt, maar waarvan niemand exclusief eigenaar is
- Vele onderzoeken proberen via deze technologie een antwoord te geven op de stijgende vraag
naar transparantie over de hele keten
- Kan ervoor zorgen dat informatie over certificaten, audits, rapporten, jaarrekeningen, ongevallen…
vanaf de Tier-n-leverancier (= leverancier aan het begin van de keten) beschikbaar wordt over de
hele keten
1.6.3 Technologische innovatie
• Technologische innovatie
Heeft betrekking op het totaal vernieuwen of sterk verbeteren van producten/diensten als de
processen waarmee producten en diensten worden voortgebracht.
VOORBEELD 1: drones die een pakketje zal leveren
De oorsprong van de drone bevindt zich bij militaire toepassingen.
Bedrijven zoals Amazon en UPS leveren nu pakketjes via drones en meer bedrijven zullen volgen.
VOORBEELD 2: automatisatie van terminals
Door de stijging in de wereldhandel gingen havenautoriteiten zoeken naar nieuwe manieren om
de bestaande terminals efficiënter te maken.
Automatisering van terminals leidt tot hogere efficiëntie en capaciteitsvergroting om zo aan de
toekomstige vraag te voldoen.
Rotterdam hebben ze een volledig geautomatiseerde containerterminal de APM-terminal
Maasvlakte 2.
VOORBEELD 3: zelfrijdende voertuigen
Mooie oplossing voor stadsdistributie
Het Vlaams Instituut voor Logistiek (VIL) heeft onderzoek gedaan naar autonome logistieke en
elektrische eenheden voor steden (ALEES). Deze wagens rijden autonoom door de stad waardoor
ze gemakkelijk kleine pakketjes kunnen leveren
Het is ook duurzaam omdat ze elektrisch aangedreven zijn
1.6.4 Duurzaamheid & circulaire economie
• Duurzaamheid
Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die voldoet aan behoeften van heden zonder vermogen van
toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien, in gevaar te brengen.
8 Millenium Development Goals → 17 Sustainable Development Goals (=SDG)
5 p’s :
∙ People
∙ Planet
∙ Prosperity (welvaart)
∙ Partnership
∙ Peace
10
