H1: Helikopterblik op onze geestelijke gezondheidszorg
1 De geschiedenis van de psychiatrie: een kort overzicht.
2 De psychiatrie vandaag. (thema’s)
3 Een aantal markante vaststellingen op het vlak van geestelijke gezondheidszorg.
Geschiedenis van de psychiatrie
- Houding van samenleving tegenover personen met een psychiatrische aandoening en
behandelmogelijkheden evolueren ander beeld over psychiatrie, meer medicatie
mogelijkheid
- Van “bezetenen” naar “een patiënt die geestelijke zorg nodig heeft”
Vb.: minder taboe rond geestelijke gezondheidzorg
- 6 periodes van de psychiatrie grote lijnen kennen
2. Eerste periode (prehistorie en oudheid)
- Prehistorie: oorzaak van ziektes beledigen van geesten in het lichaam
- Oudheid: Hippocrates en Galenus
- Oorzaak van ziektes onjuiste mengeling van 4 lichaamsvochten: bloed, slijm, gele en zwarte gal.
Oplossing: schedelboringen
- Christelijke levenshouding: zorg voor de zwakke mens
Vanuit de kerk is hulp gekomen naar psychiatrische patiënten. Daardoor zijn
ziekenhuizen vaak verbonden aan vb.: de broeders van liefde.
3. Tweede periode (300 – 1600)
- Weinig tolerantie geesteszieken zijn nutteloos en gevaarlijk
- Genezen via kruiden, magie, hekserij, aderlatingen (bloedafname om bloedaandoeningen en
bloedvormende organen te behandelen) kei – of steensnijdingen (insect zou in de hersenen in een
steen veranderen)
- Tolerantie vanuit de Kerk recht op leven
a. Opsluiting in dolhuizen en godshuizen vanuit liefdadigheid of kerk
b. Psychiatrische gezinsverpleging: St. Dimpna Kerk in Geel
Dimpna is de patrones van de bezetenen en geesteszieken
Vroeger: Geesteszieken werden ondergebracht in gezinnen en werkte bij de boeren op het erf.
Nu: geesteszieken gaan naar het Openbaar Psychiatrisch ziekenhuis Geel (OPZ)
- Einde 16de eeuw: juridische aansprakelijkheid en toerekeningsvatbaar
4. Derde periode (1600 - 1800)
- Donkere periode door internering en gestichten afgesloten van de samenleving Geen
opsluiting in dolhuizen, godshuizen of gastgezinnen vanuit liefdadige ingesteldheid maar
instellingen aan de stadsrand.
- Erbarmelijke leefomstandigheden
vb.: vastketenen als dieren, geen gezonde voeding
- Krankzinnigen droegen zelf de schuld van hun ziekte
, lOMoARcPSD|3471579
5. Vierde periode (19de eeuw)
- 1ste revolutie: lichamelijk zieke personen met recht op specifieke medische
verzorging
Krankzinnigheid werd erkend als ziekte waar een behandeling voor moest bestaan.
Examen: welke zijn de twee revoluties in de geschiedenis van de psychiatrie?
1ste revolutie lichamelijke zieke personen met recht op specifieke medische zorg.
2de revolutie: psychofarmaca
- Krankzinnigengestichten met behandeling
Onmenselijke praktijken in dolhuizen stopten, werden vervangen door krankzinnigengestichten met
behandeling
- Eerste artsen (aliënist*) met behandelingen
Bevrijdde geesteszieken die in mensonterende omstandigheden waren opgesloten …
1. Pinel Parijs. Ontwikkelde ideeën over de aard en behandelingvan
psychiatrische aandoeningen en therapie door contact met patiënt.
2. Guislain België. Ijverde voor een humane behandeling en bouwde het
eerste gesticht volgens moderne concepten.
3. Schroeder van der Kolk en Everts Nederland. Aanzet voor de 1ste
krankzinnigenwet waarbij de opname, het ontslag en toezicht op zorg door de
staat werd geregeld. Geesteszieken mochten niet meer in gevangenissen worden
opgenomen. Oprichting van gesticht gericht op psychiatrische gezondheidzorg
met werkplaatsen, moestuinen, bakker, slager, …
*Aliënist: term “psychiater” bestond nog niet, artsen die zich specialiseerden in de
behandeling van psychiatrische patiënten.
- Psychoanalyse: neurose is het gevolg van belevingen die verdrongen worden naar het
onderbewuste. Vb.: depressief worden door verdringing en dat wordt geuit door een
psychose medische en therapeutische hulp nodig.
- Collocatiewet: wet die gedwongen opnames regelde tot 1990.
- Religieuze congregaties: vereniging van religieuzen ontwikkelde initiatieven voor de zorg van
patiënten met een psychiatrische aandoening. Vb.: Zusters en broeders van liefde.
, lOMoARcPSD|3471579
6. Vijfde periode (1ste helft 20ste eeuw)
- Belangrijk dilemma:
1) Spontaan herstel in instellingen
2) Behandelmogelijkheden
• Psychoanalyse: dure behandeling
• Oplossing:
o Shockkuren: insuline inspuiten tot patiënten in een diepe slaap vielen
of coma. Door het toedienen van een suikeroplossing kwamen de
patiënten uit coma.
o Chirurgie: emotionele brein van de hersenschors insnijden zou
emotionele veranderingen met zich meebrengen maar beperkte
resultaten en niet ethisch verantwoord.
o Slaapkuren
o Bedverpleging: liggende houding om zenuwstelsel te doen rusten.
o Badtherapie: onrustige patiënten kalmeren
o Elektroshocks: hallucinaties verminderen zonder verdoving
o Elektro – encefalogram (EEG): diagnosetoestel in de neurologie
waarbij je een hersenscan neemt om de elektrische activiteit van
de hersenen te meten.
- Psychiatrische instellingen niet meer onder toezicht van justitie maar van
Volksgezondheid: recht op behandeling
Psychiatrische aandoening werd niet meer gezien als een juridisch fenomeen
7. Zesde periode (2de helft 20 ste eeuw - 2010)
- 2de revolutie: psychofarmaca (medicatie)
Vb.: Jansen farmaceutica, ontstaan van antidepressiva, medicatie tegen psychose = belangrijk om te
weten in SW dat medicatie noodzakelijk kan zijn of kan helpen want vb.: indien geen medicatie
nemen tegen psychose ga je mentaal achteruit en een volgende psychose kan een volgende psychose
voorkomen.
- Vanaf 1960 belangrijke vernieuwingen en geneesmiddelen.
o Eerste antipsychoticum: doeltreffend medicijn tegen hallucinaties, wanen en angsten.
o Antipsychiatrie
- Ontstaan therapeutische gemeenschap
Patiënten behandelen op basis van de kracht die uitgaat van een gemeenschap of groep. Door
democratische besluitvorming (i.p.v. hiërarchische gestructureerde organisatie) ontstaan
levensechte leersituaties overgenomen in drughulpverlening. Vb.: Katarsis, de sleutel
(behandelingscentrums voor drugsverslaafden)
, lOMoARcPSD|3471579
- Ontstaan Centra voor geestelijke gezondheidszorg (CGG)
1922 Opstart Belgische bond Geesteshygiëne ( Clifford Beers)
1953 Dispensaria voor geesteshygiëne als 1ste sociaalpsychiatrische ambulante centra
1960 Ambulante behandeling van justitiecliënten en nazorg
1975 Diensten voor geestelijke gezondheidszorg
1ste staats- Centra Geestelijke Gezondheidszorg
hervorming - Hiermee werd een alternatief gecreëerd voor de residentiële
(circa jaren psychiatrie
80) - Start van de preventieve en vroegtijdige aanpak van psychiatrische
aandoeningen
- Biologische psychiatrie (1980)
Biologisch en psychologisch (psychotherapie)
Psychiatrische ziekten zijn genetisch bepaald maar niet iedereen zal automatisch de ziekte krijgen. Toch
merk je dat psychiatrische kwetsbaarheid terugkomt in stambomen. Vb.: verslaafde nonkel, depressieve
tante, suïcide neef
Biologische verklaring: wanneer bepaalde stoffen teveel of te weinig aanwezig zijn in de hersenen, zijn de
neurotransmitters zijn ontregeld. Medicatie kan deze ontregeling herstellen. Vb.: antidepressiva of anti
psychotische middelen.
Voorbeeld: An (persoon) zit op straat (omgeving). Ze voelt zich angstig (beleving) en
neemt een mes mee (doelgericht handelen).
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur jennysnels8. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,29. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.