Resume
samenvatting micro economie
Dit document is een samenvatting van de slides van micro economie (vertaald naar het Nederlands) met daarnaast extra aanvullende notities zoals voorbeelden, verduidelijking,... .
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Aperçu du contenu
SAMENVATTING MICRO-ECONOMIE
Rymenans Sarah
Universiteit Antwerpen
2021-2022
,Inhoud
HOOFDSTUK 1: INLEIDING......................................................................................................................5
1.1. GEMENGDE ECONOMIE...............................................................................................................5
1.2. ONGELIJKHEID.............................................................................................................................6
HOOFDSTUK 2: VRAAG EN AANBOD ANALYSE.......................................................................................7
2.1. VRAAG, AANBOOD, EVENWICHT, ELASTICITEIT...........................................................................7
2.1.1 vraag, aanbod en evenwicht..................................................................................................7
2.1.2 elasticiteiten..........................................................................................................................8
2.2. SCHATTINGEN............................................................................................................................10
2.3. HET INDENTIFICATIEPROBLEEM................................................................................................11
2.4. HET EFFECT VAN VRAAG- EN AANBODSCHOKKEN OP HET MARKTEVENWICHT: VERGELIJKENDE
STATISTIEKEN....................................................................................................................................11
2.5. MEERDERE MARKTEN/ ALGEMEEN EVENWICHT.......................................................................12
HOOFDSTUK 3: CONSUMENTENVOORKEUR EN HET CONCEPT VAN NUT............................................13
3.1. VOORKEUREN EN NUT: HERHALING..........................................................................................13
3.2. QUASI-LINEAIR NUT...................................................................................................................16
3.3. KRITIEK OP DE ASSUMPTIE VAN HET ‘EGOÏSTISCH’ GEDRAG: ANDERE VOORKEUREN..............17
HOOFDSTUK 4: CONSUMENTENKEUZE.................................................................................................18
4.1. CONSUMENTENKEUZE: HERHALING..........................................................................................18
4.2. EENVOUDIGE TOEPASSING VAN DE KEUZE VAN DE CONSUMENT............................................20
4.2.1 inkomenssupplementen versus vouchers............................................................................20
4.2.2 jaarlijkse kosten en eenheidsprijzen: inschrijven in een club...............................................20
4.2.3 mobiele telefonie en tariefplannen.....................................................................................21
4.3. TOEPASSING VAN EEN INTERTEMPORELE KEUZE: UITLENEN EN SPAREN.................................21
4.3.1 budgetrestrictie...................................................................................................................21
4.3.2 intertemporeel nut .............................................................................................................21
4.3.3 oplossen intertemporeel probleem.....................................................................................22
4.4. UITBEREIDING............................................................................................................................23
4.4.1 dualiteit................................................................................................................................23
4.4.2 onthulde voorkeurstheorie..................................................................................................23
4.5 BEGRENSDE RATIONALITEIT.......................................................................................................23
4.5.1 begrensde rationaliteit........................................................................................................23
4.5.2 psychologie van begrensde rationaliteit..............................................................................24
4.5.3 implicaties van begrensde rationaliteit: beïnvloeding gedrag.............................................25
HOOFDSTUK 5: DE THEORIE VAN DE VRAAG........................................................................................26
1
, 5.1 INDIVIDUELE VRAAGFUNCTIES: HERHALING..............................................................................26
5.2 INKOMEN EN SUBTITUTIE EFFECT...............................................................................................27
5.3 CONSUMENTENSURPLUS............................................................................................................28
5.4 GEAGGREGEERDE VRAAG EN NETWERKEXTERNALITEITEN........................................................29
5.5 CONSUMENTENVRAAG EN ARBEIDAANBOD..............................................................................30
5.6 DE KARAKTERISTIEKE BENADERING VAN CONSUMEBTENVRAAG..............................................31
HOOFDSTUK 6: INPUT EN PRODUCTIEFUNCTIES..................................................................................33
6.1 PRODUCTIEFUNCTIES..................................................................................................................33
6.1.1 Productiefunctie met 1 input:..............................................................................................33
6.1.2 Productiefunctie met 2 inputs:............................................................................................34
6.2 INPUTSUBSTITUTIE EN ISOQUANTEN.........................................................................................34
6.2.1 isoquanten...........................................................................................................................34
6.2.2 inputsubstitutie...................................................................................................................35
6.3 SCHAALOPBRENGSTEN...............................................................................................................37
6.4 TECHNOLOGISCHE VOORUITGANG.............................................................................................38
HOOFDSTUK 7: KOSTEN EN KOSTENMINIMALISERING.........................................................................40
7.1 DEFINITIE VAN KOSTEN EN WINST..............................................................................................40
7.2 KOSTEN MINIMALISERING..........................................................................................................41
7.3 INPUT VRAAGFUNCTIES..............................................................................................................42
7.3.1 veranderingen in inputprijs..................................................................................................43
7.3.2 veranderingen in output......................................................................................................44
7.4 KORTE TERMIJN KOSTENMINIMALISATIE...................................................................................44
7.4.1 een variabele input..............................................................................................................45
7.4.2 meerdere variabele inputs...................................................................................................45
HOOFDSTUK 8: KOSTENCURVEN..........................................................................................................46
8.1 KOSTENFUNCTIES.......................................................................................................................46
8.1.1 Shephard’s Lemma..............................................................................................................46
8.1.2 schatten van kostenfuncties................................................................................................47
8.2 GEMIDDELDE EN MARGINALE KOSTENCURVEN.........................................................................48
8.3 SCHAALVOORDELEN...................................................................................................................49
8.4 UITBEREIDING.............................................................................................................................50
8.4.1 meerdere outputs en schaalvoordelen................................................................................50
8.4.3 leer- en volume effecten......................................................................................................51
8.5 KORTE TERMIJN KOSTENFUNCTIES............................................................................................54
8.6 RELATIE TUSSEN KORTE TERMIJN EN LANGE TERMIJN KOSTENFUNCTIES..................................55
HOOFDSTUK 9: ZUIVERE MEDEDINGING..............................................................................................56
2
, 9.1 ALGEMEEN..................................................................................................................................56
9.2 WINSTMAXIMALISATIE VAN COMPETITIEVE BEDRIJVEN............................................................57
9.3 KORTE TERMIJN EVENWICHT......................................................................................................57
9.3.1 korte termijn evenwicht aanbod niveau bedrijf...................................................................57
9.3.2 korte termijn evenwicht marktaanbod................................................................................59
9.4 LANGE TERMIJN EVENWICHT.....................................................................................................59
9.4.1 lange termijn evenwicht aanbod niveau bedrijf..................................................................59
9.4.2 lange termijn marktevenwicht.............................................................................................60
9.4.3 kosten industrieën...............................................................................................................61
HOOFDSTUK 10: TOEPASSINGEN VAN OVERHEIDSINTERVENTIES........................................................63
10.1 ALGEMEEN................................................................................................................................63
10.2 INDIRECTE BELASTINGEN EN SUBSIDIES...................................................................................64
10.2.1 indirecte belastingen.........................................................................................................64
10.2.2 belastingafwenteling.........................................................................................................65
10.2.3 subsidies............................................................................................................................66
10.3 MAXIMUM- EN MINIMUMPRIJS...............................................................................................66
10.3.1 minimumprijs.....................................................................................................................66
10.3.2 maximumprijs....................................................................................................................67
10.4 QUOTA’S...................................................................................................................................67
10.4.2 internationale handel........................................................................................................67
10.4.3 invoerheffingen..................................................................................................................67
HOOFDSTUK 11: MONOPOLIE EN MONOPSIE......................................................................................68
11.1 TOETREDINGSBELEMMERINGEN..............................................................................................68
11.2 WINSTMAXIMALISATIE VAN EEN MONOPOLIST.......................................................................69
11.2.1 algemeen...........................................................................................................................69
11.2.2 winstmaximalisatie............................................................................................................70
11.2.3 de monopolist heeft geen aanbodscurve...........................................................................71
11.3 INVERSE PRIJSELASTICITEIT REGEL...........................................................................................72
11.3.1 inverse prijselasticiteit regel..............................................................................................72
11.3.2 marktmacht: Lerner-index.................................................................................................73
11.4 PRIJSZETTING IN DE PRAKTIJK: MARKUP PRIJSZETTING............................................................74
11.5 MEERDERE FABRIEKEN MONOPOLIE........................................................................................75
11.5.1 winstmaximalisatie............................................................................................................75
11.5.2 kartelgedrag.......................................................................................................................76
11.6 DE WELVAARTSKOST VAN EEN MONOPOLIE...........................................................................76
11.6.1 welvaartsverlies.................................................................................................................76
3
, 11.6.2 overheidsinterventies tegen monopolies..........................................................................76
11.6.3 natuurlijk monopolie.........................................................................................................76
11.7 MONOPSIE...............................................................................................................................77
11.7.1 algemeen...........................................................................................................................77
11.7.2 winstmaximalisatie............................................................................................................78
11.7.4 welvaartsverlies.................................................................................................................78
HOOFDSTUK 12: OPVANGEN SURPLUS.................................................................................................79
12.1 PRIJSDISCRIMINATIE.................................................................................................................79
12.1.1 eerste graad prijsdiscriminatie: maximale betalingsbereidheid aanrekenen.....................80
12.1.2 tweede graad prijsdiscriminatie........................................................................................80
12.1.3 derde graad prijsdiscriminatie: verschillende prijzen voor verschillende groepen van
consumenten................................................................................................................................84
12.2 KOPPELVERKOOP EN PAKKETVERKOOP....................................................................................87
12.2.1 bundeling...........................................................................................................................87
12.2.2 Gemengde bundeling.........................................................................................................87
12.3 RECLAME..................................................................................................................................87
12.3.1 algemeen...........................................................................................................................87
12.3.2 optimaal adverteren..........................................................................................................88
HOOFDSTUK 13: MARKTSTRUCTUUR EN CONCURRENTIE....................................................................89
13.1 INTRODUCTIE: MARKTSTRUCTUREN.........................................................................................89
13.2 OLIGOPOLIE MET HOMOGENE PRODUCTEN............................................................................90
13.2.1 het Cournot model.............................................................................................................91
13.2.2 het Bertrand model...........................................................................................................93
13.2.3 het Stackelberg model.......................................................................................................95
13.3 DOMINANTE BEDRIJF MARKT...................................................................................................96
13.4 OLIGOPOLIE MET HORIZONTAAL HETERGONE PRODUCTEN....................................................97
13.4.1 inleiding.............................................................................................................................97
13.4.2 Bertrand concurrentie van horizontaal gedifferentieerde goederen.................................98
13.4.2 conclusie oligopolische markten.......................................................................................98
13.5 MONOPOLISTISCHE CONCURRENTIE........................................................................................99
13.5.1 inleiding.............................................................................................................................99
13.6 CONCLUSIE MARKTSTRUCTUREN.......................................................................................100
HOOFDSTUK 14: SPELTHEORIE EN STRATEGISCH GEDRAG.................................................................101
14.1 INLEIDING...............................................................................................................................101
14.2 EENMALIGE SIMULTANE ZET SPELTHORIEËN..........................................................................102
14.2.1 algemeen.........................................................................................................................102
4
, 14.2.2 het vinden van het Nash-evenwicht................................................................................103
14.2.3 alternatieve beslissingsregel: maximin............................................................................106
14.3 HERHAALDE SIMULTANE ZET SPELTHEORIEËN.......................................................................107
14.4 SEQUENTIËLE ZET SPELTHEORIËN...........................................................................................108
14.4.1 algemeen.........................................................................................................................108
14.4.2 spelboom.........................................................................................................................108
14.4.3 strategische zetten...........................................................................................................109
14.4.4 geloofwaardigheid en onomkeerbaarheid.......................................................................110
HOOFDSTUK 1: INLEIDING
1.1. GEMENGDE ECONOMIE
Een gemengde economie is een mengvorm van 2 uiterste soorten van markten:
- Vrije markt: kapitalisme, private ondernemingen, geen overheidsinterventies
- Plan/centraal geleide economie: socialisme, openbare ondernemingen, wel
overheidsinterventies
Het BBP is doorheen de jaren redelijk constant gebleven, vanaf 1800 is er een sterke toename. Deze
valt samen met de industriële revolutie. Het moment waarop het BBP begon te stijgen liep niet in elk
land gelijk, zo was het VK bijvoorbeeld eerder dan vele anderen. Dezelfde exponentiële curve vinden
we terug wanneer we naar de productiviteit of connectiviteit kijken. Deze vallen allemaal samen met
5
,de kapitalistische revolutie. (vrije markt, eenheid van productie, privaat eigendom)
De gevolgen daarvan waren:
- technologische vooruitgang omwille van een toegenomen concurrentie en daardoor de nood
tot innovatie
- specialisatie omwille van concurrentie
Maar niet in elk land was het kapitalisme een succesverhaal. Ook de instellingen in een land en het
overheidsoptreden zijn van cruciaal belang.
De gemengde economie werkte redelijk goed tot nu toe maar heeft toch grote 2 tekortkomingen:
- Interacties van het economische systeem en de fysieke omgeving:
milieu: opwarming van de aarde, toenemende vervuiling, overconsumptie natuurlijke
bronnen
gezondheid
- Aanhoudend inkomens- en welvaartsongelijkheid:
structurele armoede
potentiële negatieve effecten van globalisatie
1.2. ONGELIJKHEID
de gemengde economie had ook geen antwoord op de covid-19 pandemie.
sectoren opgedeeld in functie van hoe zwaar getroffen. Bij de zwaar getroffen sectoren zit een hoog
percentage zelfstandigen/alleenstaanden/mensen met een laag loon/jongeren/…, dit is ongelijk
verdeeld.
De ongelijkheid is stelselmatig afgenomen (doorwille van welvaartsstijging) tot op een bepaald punt,
men kan dus spreken van structurele ongelijkheid. Deze valt deels te verklaren door verschillen in
productiviteit en scholingsgraad.
De ongelijkheid wordt gemeten door het aandeel van de 0,1% rijkste personen in een land te
vergelijken met de gehele bevolking.
hyper meritocratie betekend dat de productiviteit van een persoon moeilijk meetbaar is,
voornamelijk bij topmanagers. Desondanks zit er veel variabiliteit op hun inkomens.
Concentratie van kapitaal:
Wanneer de economie groeit zal het opgebouwde kapitaal uit het verleden steeds verminderen in
waarde. Wanneer de economie stagneert zal het reeds opgebouwde kapitaal meer en meer
rendement opbrengen.
Door robotisering is er een hogere productiviteit en zal kapitaal dus meer rendement opbrengen.
Ongelijkheid mag en moet in de maatschappij, maar het mag niet te extreem worden.
- arbeid loont niet meer ten opzichte van andere mensen met rendementen op een reeds
opgebouwd kapitaal
- geweld
6
,HOOFDSTUK 2: VRAAG EN AANBOD ANALYSE
2.1. VRAAG, AANBOOD, EVENWICHT, ELASTICITEIT
2.1.1 vraag, aanbod en evenwicht
Het evenwicht van de markt bevind zich daar waar vraag en aanbod
elkaar kruisen, dit is bij 4$. Bij 5$ is er een aanbodoverschot of een
vraagtekort. Bij 3$ is er een aanbodtekort of een vraagoverschot.
- Bij een prijswijziging is er een beweging op de curve. (rechts)
- Bij een wijziging van een externe factor is een er een beweging
van de curve. (onder)
Positieve Negatieve
vraagschok
aanbodschok
7
,Bij een vraagschok is de evenwichtshoeveelheid- en prijsverandering steeds positief gecorreleerd. Bij
een aanbodschok zijn deze negatief gecorreleerd.
2.1.2 elasticiteiten
=meten tot in welke mate kopers en verkopers reageren op veranderingen in de marktcondities.
1) prijselasticiteit van de vraag
= meet met hoeveel de gevraagde hoeveelheid van een product reageert op een verandering in de
prijs. Deze is altijd negatief.
Het wordt berekend als de procentuele verandering in de gevraagde hoeveelheid gedeeld door de
procentuele verandering in prijs:
d QD
D QD d QD P
εP= =
dP dP Q D
P
De richting van de verandering is belangrijk (daling of stijging), want deze geven beide een andere
uitkomst. Daarom is de boogelasticiteit in het leven geroepen deze geeft een uitkomst die exact
tussen de 2 andere ligt.
Determinanten van de prijselasticiteit van de vraag:
- beschikbaarheid van substituten (vervangbaar)
- definitie van de markt (ruim/eng gedefinieerd)
- noodzakelijkheden versus luxe goederen
- tijdshorizon (korte versus lange termijn)
Elastische en inelastische vraag:
Inelastische vraag: ε P > -1 of |ε P| < 1
D D
-
de hoeveelheid neemt minder af dan proportioneel
D
perfect inelastisch ε P =0
De hoeveelheid reageert niet op een prijsverandering
Elastische vraag: ε P < -1 of |ε P| > 1
D D
-
de hoeveelheid neemt meer dan proportioneel af
D
perfect elastisch ε P =−∞
De hoeveelheid reageert enorm sterk, er is maar 1 prijs redelijk
Prijselasticiteit van de vraag op een lineaire vraagcurve:
D d QD P P
εP= =−b D
dP Q D
Q
8
, a−Q D
D
D b a−Q
ε P =−b D
= D
Q Q
De elasticiteit is afhankelijk van waar je je bevindt op de vraagcurve (hoeveelheid).
Vergelijken prijselasticiteit van de vraag (in een bepaald punt) op verschillende vraagcurves:
hoe vlakker de curve hoe elastischer
hoe steiler de curve hoe inelastischer
prijselasticiteit van de vraag en de impact van een prijsstijging op inkomsten:
totale opbrengst= het bedrag dat door de kopers betaald is en door de verkopers ontvangen is voor
het goed. TR=P × Q(P)
het effect van een prijstoename op de totale opbrengst:
dTR
dP
=P
dQ (P)
dP
+Q ( P )=Q ( P ) 1+
(
dQ ( P ) P
dP Q ( P ) )
=Q (P) ( 1+ ε DP )
bij een inelastische vraag is een prijsstijging een goed idee. Bij een elastische vraag juist het
omgekeerde.
2) inkomenselasticiteit van de vraag
= meet met hoeveel de gevraagde hoeveelheid van een goed reageert op een verandering in
inkomen van de consument.
Het wordt berekend als de procentuele verandering in de gevraagde hoeveelheid gedeeld door de
procentuele verandering in inkomen:
d QD
QD d QD I
ε DI = =
dI dI Q D
I
Inkomenselasticiteit: Soort goed: Voorbeeld:
Meer dan 0 Normaal goed Voedsel, brandstof, kleren,
medicijnen,…
Tussen 0 en 1 Noodzakelijkheid Melk, eieren, gereedschap,…
Meer dan 1 Luxe goed Sportwagens, vers fruit,
zeilboot,…
Minder dan 0 Inferieur goed Bus, tweedehandsproducten,…
3) kruisprijselasticiteit van de vraag
9
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur sarahrymenans. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
52510 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans