CONCEPTEN INTERNATIONALE BETREKKINGEN
HOOFDSTUK 1: INTRODUCTIE GLOBALE POLITIEK
- Staten: een politieke vereniging met soevereine jurisdictie binnen bepaalde territoriale
grenzen
- Global politics: de term globaal heft 2 betekenissen, namelijk wereldwijd en uitgebreid wat
wil zeggen dat het gaat over alle elementen binnen het systeem en niet enkel over het
geheel van het systeem
- Staatscentrisme: een politieke analyse die de staat als hoofdrolspeler in de binnenlandse
sfeer en op het wereldtoneel beschouwt.
- Staatssysteem: een patroon van relaties tussen staten dat een zekere mate van orde en
voorspelbaarheid oplevert.
- Soevereiniteit: het beginsel van het opperste en onbetwistbare gezag dat tot uitdrukking
komt in de aanspraak van de staat als enige auteur van wetten op zijn grondgebied
- Veiligheid: veiligheid kan worden opgevat in nationale, internationale, globale of menselijke
termen.
- Westfaals staatssysteem: de vrede was een reeks bedreigingen die een einde maakte aan de
30-jarige oorlog. Het Westfaalse systeem is gebaseerd op 2 basisprincipes: staten genieten
soevereine jurisdictie en de betrekkingen tussen de staten worden gestructureerd door de
aanvaarding van de soevereine onafhankelijkheid van alle staten.
- Diplomatie: een proces van onderhandelingen en communicatie tussen staten om conflicten
op te lossen zonder tot oorlog over te gaan, een instrument van buitenlands beleid.
- Great power: is een staat die geacht wordt tot de machtigste te behoren in een hiërarchisch
staatssysteem (militaire macht, economische macht, mondiaal belang, vooruitgeschoven
buitenlands beleid).
- Globalisering: het ontstaan van een complex web van onderlinge verbondenheid waardoor
ons leven steeds meer wordt bepaald door gebeurtenissen en beslissingen die op grote
afstand van ons plaatsvinden
- Transnationalisme: politieke, sociale, economische of andere factoren die de nationale
grenzen overschrijden of overschrijden.
- Onderlinge afhankelijkheid: een relatie tussen 2 partijen waarbij elke partij wordt beïnvloed
door beslissingen die door de andere partij worden genomen
- Anarchie: letterlijk zonder regel, de afwezigheid van een centrale regering of hogere
autoriteit dat soms maar niet noodzakelijkerwijs gepaard gaat met instabiliteit en chaos.
- Zelfhulp: een afhankelijkheid van interne of innerlijke middelen die vaak wordt gezien als de
voornaamste reden waarom staten prioriteit geven aan overleven en veiligheid.
- Balans van macht: een toestand waarin geen enkele staat de overhand heeft over andere,
waardoor een algemeen evenwicht ontstaat en de hegemoniale ambitie van alle staten
teniet wordt gedaan.
- Internationale samenleving: de relaties tussen staten worden bepaald door het bestaan van
normen en regels die de regelmatige interactiepatronen bepalen die een samenleving
kenmerken
- Positivisme: de theorie dat sociale en zelfs alle vormen van onderzoek moeten voldoen aan
de methoden van
,- Hobbes: filosoof, heeft een uitgebreide theorie ontwikkeld over de natuur en menselijk
gedrag, genaamd ‘leviathan’. Hierin merk je duidelijk de impact burgeroorlog, mensen
zouden macht na macht zoeken. Een absolute regering is het enige alternatief voor een
anarchie.
- Power politics: een benadering van de politiek gebaseerd op de veronderstelling dat het
nastreven van macht het belangrijkste menselijke doel is
- Kant: Filosoof, zijn kritische filosofie houdt in dat kennis niet slechts een aggregaat van
zintuiglijke indrukken is, maar dat het hangt af van het conceptuele apparaat van het
menselijk begrip. Binnen deze filosofie staat moraliteit centraal.
- Hegemoon: een leidende of overheersende macht
- Veiligheid dilemma: een conditie in dewelke er acties worden ondernemen door een partij
om de nationale veiligheid te verbeteren dit geïnterpreteerd wordt door de andere partij als
agressief en zij op hun beurt een militaire tegenzet gaan doen.
- Internationale veiligheid: omstandigheden waarin het wederzijdse voortbestaan en de
veiligheid van staten wordt gewaarborgd door maatregelen die worden genomen om
agressie te voorkomen of te bestraffen, meestal binnen een door regels beheerste
internationale orde
- Veiligheid regimes: een kader van samenwerking tussen staten en andere actoren om de
vreedzame oplossing van conflicten te verzekeren
,HOOFDSTUK 2: HISTORISCHE CONTEXT
- Het westen: het culturele en filosofische erfgoed van Europa (migratie of kolonialisme). In
een meer nauwe betekenis, het door de VS gedomineerde kapitalistische blok tijdens de
koude oorlog in tegenstelling tot de USSR het oosten.
- Modernisering: het proces waardoor samenlevingen modern of ontwikkeld worden, meestal
met economische vooruitgang technologische ontwikkeling en de rationele organisatie van
het politieke en sociale leven.
- Feodalisme: een systeem van agrarische productie dat wordt gekenmerkt door vaste sociale
hiërarchieën en een rigide patroon van verplichtingen.
- Renaissance: van het Frans wat letterlijk wedergeboorte betekent, een culturele beweging
geïnspireerd door een hernieuwde interesse in het klassieke Griekenland en Rome die
belangrijke ontwikkelingen zag in leren en kunst.
- Verlichting: Een intellectuele beweging die traditionele overtuigingen in religie, politiek en
leren in het algemeen ter discussie stelde in naam van rede en vooruitgang.
- Imperialisme: het beleid om de macht of heerschappij van de staat buiten zijn grenzen uit te
breiden, meestal door de oprichting van een rijk.
- Rijk: een structuur van overheersing waarin diverse culturen, etnische groepen of
nationaliteiten onderworpen zijn aan één enkele autoriteit.
- Totale oorlog: een oorlog waarbij alle aspecten van de samenleving betrokken zijn, als gevolg
van grootschalige dienstplicht de afstemming van de economie op militaire doeleinden en de
massavernietiging van vijandelijke doelen, zowel civiel als militair.
- Chauvinisme: een onkritische en onredelijke toewijding aan een zaak of groep, meestal
gebaseerd op een geloof in zijn superioriteit zoals in nationaal chauvinisme.
- Carr: een van de belangrijkste realistische theoretici, die de aandacht vestigen op de
noodzaak om conflicten tussen hebben en niet hebben-staten te beheersen.
- Reparaties: compensatie, meestal met financiële betaling of het fysiek vorderen van
goederen, opgelegd door overwinnaars aan overwonnen macht, hetzij als straf of als
beloning.
- Autarkie: economische zelfvoorziening, vaak geassocieerd met expansionisme en verovering
om de controle over economische hulpbronnen te verzekeren en de economische
afhankelijkheid van andere staten te verminderen.
- Verzoening: een strategie van buitenlands beleid om concessies te doen aan een agressor in
de hoop zijn politieke doelstellingen te wijzigen en in het bijzonder oorlog te vermijden.
- Darwinisme: de overtuiging dat het sociale bestaan wordt gekenmerkt door competitie of
strijd, het overleven van de sterkste, wat inhoudt dat internationale conflicten en
waarschijnlijk oorlog onvermijdelijk zijn.
- Derde wereld: delen van de wereld die tijdens de koude oorlog niet in de kapitalistische
zogenaamde eerste wereld of de communistische zogenaamde tweede wereld vielen. De
minder ontwikkelde landen van Afrika, Azië en Latijns-Amerika waren de derde in die zin dat
ze economisch afhankelijk waren en vaak leden aan wijdverbreide armoede.
- Supermacht: een grote macht en een grote mobiliteit van deze macht. Het refereert naar de
VS en het USSR tijdens de koude oorlog. Ze hadden een globaal bereik, veel militaire macht
en een economische en strategische rol binnen hun ideologie.
- Buffer zone: een gebied, staat of verzameling staten die zich tussen potentiële tegenstanders
bevinden, waardoor met name de kans op een aanval vanaf het land wordt verkleind.
,- Brinkmanship: een strategie om de confrontatie te laten escaleren, zelfs tot het punt van het
riskeren van oorlog, gericht op het overtuigen van een tegenstander om zich terug te
trekken.
- Wederzijds verzekerde vernietiging: een toestand waarin een nucleaire aanval door een van
beide staten alleen voor zijn eigen vernietiging zou zorgen, aangezien beide een onkwetsbare
capaciteit voor een tweede aanval hebben.
- Détente: letterlijk in het frans versoepeling, de versoepeling van de spanning tussen
voorheen vijandige staten, vaak gebruikt om een fase in de koude oorlog aan te duiden.
- Perestroika: Letterlijk herstructurering in het Russisch, gebruikt in de Sovjet-Unie om te
verwijzen naar de introductie van markthervormingen in een commando- of geplande
economie.
- Glasnost: letterlijk openheid in het Russisch, gebruikt in de Sovjet-Unie om te verwijzen naar
vrijheid van meningsuiting binnen de context van een communistische eenpartijstaat.
- Autocratie: letterlijk regeren door een enkele persoon, de concentratie van de politieke
macht in de handen van een enkele heerser typisch een monarch.
,HOOFDSTUK 3: THEORIËN VAN GLOBALE POLITIEK
- Klassiek realisme: een vorm van realisme die machtspolitiek grotendeels verklaart in termen
van menselijk egoïsme.
- Neorealisme: een perspectief op internationale politiek rgar wijzigt het model van
machtspolitiek door de structurele beperkingen van het internationale systeem te
benadrukken.
- Republikeins liberalisme: een vorm van liberalisme die het voordeel van een republikeinse
(in plaats van een monarchale) regering benadrukt en in het bijzonder het verband tussen
democratie en vrede.
- Liberaal institutionalisme: een onderzoeksaanpak die de rol van instituties (zowel formeel
als informeel) bij het realiseren van principes en doelen benadrukt.
- Egoïsme: zorg voor de eigen interesse of welzijn, of egoïsme. de overtuiging dat de eigen
belangen moreel superieur zijn aan die van anderen.
- Machiavelli: een Italiaanse politicus en auteur. zijn werk 'de prins' wordt gezien als de
klassiek-realistische analyse van machtspolitiek. Zijn kennis van het openbare leven deed hij
op uit een soms precair bestaan in het politiek instabiele Florence.
- Staat van natuur: een samenleving verstoken van politiek gezag en van formele (juridische)
controle op het individu.
- Staatmanschap: de kunst van het voeren van openbare aangelegenheden of de daarmee
samenhangende vaardigheden.
- Nationaal belang: doelstellingen, doelstellingen of beleidsvoorkeuren van het buitenlands
beleid die zogenaamd ten goede komen aan een samenleving als geheel (het buitenlandse
equivalent van het algemeen belang).
- Morgenthau: een Amerikaanse theoreticus van de internationale betrekkingen, begon hij
een wetenschap van machtspolitiek te ontwikkelen die gebaseerd was op de overtuiging dat
wat hij politieke mannen noemde een aangeboren egoïstisch wezen is met een
onverzadigbare drang om anderen te domineren. hij pleitte voor een nadruk op realistische
diplomatie op basis van een analyse machtsverhoudingen en de noodzaak om het nationale
belang te behartigen.
- Systeem theorie: een benadering van onderzoek die zich richt op werken van systemen die
hun werking en ontwikkeling verklaren in termen van wederzijdse interacties tussen
samenstellende delen.
- Waltz: een Amerikaanse theoreticus van de internationale betrekkingen, gebruikte hij
systeemtheorie om uit te leggen hoe internationale anarchie effectief de acties van staten
bepaalt, waarbij veranderingen in het internationale systeem plaatsvinden door
veranderingen in de verdeling van vermogens tussen en tussen staten.
- Zelfhulp: een staat vertrouwt op zijn eigen capaciteiten en middelen in plaats van externe
steun om veiligheid en overleving te verzekeren.
- Veiligheid dilemma: het dilemma dat voortvloeit uit het feit dat een defensieve opbouw van
militaire capaciteit door de ene staat altijd door andere staten als agressief kan worden
geïnterpreteerd.
- Relatieve winst: de positie van staten ten opzichte van elkaar, weerspiegeld in de verdeling
van voordelen en mogelijkheden tussen en onder hen.
- Polariteit: het bestaan binnen een systeem van een of meer belangrijke actoren of polen, die
het gedrag van andere actoren beïnvloeden en de contouren van het systeem zelf vormen en
de structurele dynamiek ervan bepalen.
, - Offensief realisme: een vorm van structureel realisme die staten afschildert als
machtsmaximalisaties, aangezien er geen limiet is aan hun wens om de internationale
omgeving te beheersen.
- Defensief realisme: een vorm van structureel realisme die staten beschouwt als veiligheid
maximaliseren die de wens om aanvallen te vermijden boven een poging tot wereldmacht
stellen.
- Idealisme: is een benadering van de internationale politiek die het belang van morele
waarden en idealen benadrukt, in plaats van macht en het nastreven van het nationale
belang.
- Neoliberaal institutionalisme: een leerschool binnen het liberalisme die de ruimte voor
coöperatief gedrag binnen het internationale systeem benadrukt zonder het anarchistische
karakter ervan te ontkennen.
- Democratisering: de overgang van autoritarisme naar liberale democratie, weerspiegeld in
de toekenning van fundamentele vrijheden en politieke rechten, de instelling van
competitieve verkiezingen en de invoering van markthervormingen.
- Commercieel liberalisme: een vorm van liberalisme die de nadruk legt op de economische en
internationale voordelen van vrijhandel, wat leidt tot wederzijds voordeel en algemene
welvaart en vrede tussen staten.
- Vrije handel: een systeem van handel tussen staten dat niet wordt beperkt door tarieven of
andere vormen van protectionisme.
- High politics: kwesties aan te pakken die van primair belang zijn en die gewoonlijk betrekking
hebben op defensie en buitenlands beleid in het algemeen, en in het bijzonder op kwesties
van zelfbehoud door de staat.
- Low politics: kwesties aan te pakken waarvan wordt aangenomen dat ze geen vitale
nationale belangen van een staat betreffen, zowel in de buitenlandse als in de binnenlandse
sfeer.
- Internationalisme: de theorie of praktijk van politiek gebaseerd op samenwerking tussen
staten of naties.
- Democratische vrede thesis: het idee dat er een intrinsiek verband bestaat tussen vrede en
democratie, in het bijzonder dat democratische staten geen oorlog met elkaar voeren.
- Rechtstaat: het principe dat het recht moet heersen in die zin dat het een kader schept
waarbinnen alle gedragingen en gedragingen plaatsvinden.
- Absolute winst: voordelen die staten toekomen uit een beleid of actie, ongeacht hun impact
op andere staten.
- Internationaal regime: is een reeks principes, procedures, normen of regels die de
interacties van staten en niet-statelijke actoren regelen in bepaalde kwesties binnen de
internationale politiek.
- Post-positivisme: een benadering van kennis die het idee van een objectieve realiteit in
twijfel trekt, in plaats daarvan de nadruk legt op de mate waarin mensen de wereld waarin
ze leven bedenken of construeren.
- Marx: een Duitse filosoof, de vader van het communisme van de 21e eeuw. hij onderschreef
een theologische theorie van de geschiedenis die stelt dat sociale ontwikkeling
onvermijdelijk zou uitmonden in de vestiging van het communisme.
- Neomarxisme: een geactualiseerd en nieuw leven ingeblazen marxisme dat het
determinisme, het primaat van de economie en de bevoorrechte status van het proletariaat
verwerpt.
