Samenvatting van het onderdeel 'communicatiepsychologie' behorend tot het vak 'interactiemethodieken en reflecteren 1'. De samenvatting is gebasseerd op de slides, eigen notities en de syllabus. Het vak werd gegeven door docent Paul Philips.
Communicatiepsychologie
1. Theorie van de communicatie
1.1 Inleiding
Gesprekken & contacten in gezondheidszorg = divers
Soms zeer zakelijk & technisch
Anders zeer persoonlijk & emotioneel
→ patiënt beoordeeld zorg vaak o.b.v. contacten; communicatieve aspecten ook deel van
kwaliteit v/d zorg
Allerlei vormen v/ communicatie & standpunten
Standpunt leraar Nederlands vs. Logopedist vs. Psycholoog vs. Deskundigen public relations
verschilt bij benadering communicatie
Effectieve communicatie: interactieproces waarin tenminste 2 personen op elkaar reageren & elkaar
wederzijds beïnvloeden
Resultaat interactie = afhankelijk van:
Gedragingen van één partij
Reactie & opinies van de ander
Effectieve communicatie (binnen de zorg): moet goed aansluiten bij specifieke situatie van elke
zorgvrager
Luisteren naar hem/haar
Zoeken naar zijn/haar ervaringen, wensen behoeften
→ levert nieuwe inzichten & aanknopingspunten voor behandeling; bijdrage aan clientgericht
werken
1.2 Het basismodel van communicatie
SMCR-model = Sender, Messenger, Channel & Receiver
Invloedrijk model
David Berlo (WOII)
Morse: signalen met morsetoestel sturen naar iemand die geluide ontvangt & omzet in taal
o Berlo paste idee toe in ≠ situaties → start studie communicatieprocessen
Model = 8 componenten
o Zender
o Encodeerproces
o Boodschap
o Kanaal
o Decodeerproces
o Ontvanger
o Feedback
o Ruis
,Encoderen: (non-) verbale symbolen selecteren & rangschikken, zodat deze begrijpbaar worden voor
de ontvanger.
Symbolen = in overeenstemming met elkaar, anders misverstand
Boodschap: informatie die via interactie doorgespeeld wordt
Onderscheid tussen verzonden & ontvangen boodschap; ontvanger kan het ander
interpreteren
Kanaal: middel waardoor boodschap overgebracht wordt van zender naar ontvanger
Gsm, boek, film; etc.
Belangrijkste kanalen menselijk communicatieproces:
o Verbaal-auditieve kanaal
o Lichamelijk-visueel kanaal
o Beiden (vb. iemand opzoeken voor gesprek)
→ kanaalkeuze o.b.v. situatie & boodschap
Decoderen: ontvanger ontleedt of vertaalt boodschap (verstuurd via kanaal) om ze correct te
begrijpen & interpreteren
Interpretatie bepaalt reactie op boodschap
Feedback: reactie op boodschap door er een terug te zenden
Geeft info over hoe boodschap is ontvangen (goed geïnterpreteerd (= gedecodeerd)?)
o O.b.v. feedback 1ste boodschap bijsturen, beter encoderen → opnieuw ontvangen
en/of waargenomen , gedecodeerd & geïnterpreteerd
= circulair verband zen der, boodschap, ontvanger
Figuur 1:SMCR-model in beweging
Ruis/lawaai/noise: elke concurrerende
stimulus of storing die interfereert in het communicatieproces
Invloed op 3 elementen:
o Interne ruis: oorsprong = binnen ons, kan interfereren met het encoderen &
decoderen v/d boodschap
Vb. dagdromen
o Externe ruis: oorsprong = omgeving, in de vorm van achtergrondlawaai of beelden &
gewaarwordingen die communicatie verstoren of ervan afleiden
, 1.3 Basisbegrippen
1.3.1 Verbaal, paraverbaal & non-verbaal
1.3.1.1 Verbale communicatie
= communicatie via het gesproken of geschreven woord, via taaltekens
Beperkt aantal woorden om info over te brengen
Woorden = vaak geen eenduidige betekenis
1.3.1.2 Paraverbale communicatie
= te maken met de klank, intonatie, volume, mimiek, etc. waarmee woorden & zinnen worden geuit
Gamma aan persoonlijke nuancering toegevoegd aan verbale communicatie
Verschil taal-spreken = verschil verbale & paraverbale communicatie
Ondersteunt verbale communicatie om gedachten duidelijk te maken
Veel invloed op wat we zeggen; versterkend of verzwakkend
1.3.1.3 Non-verbale communicatie
= oudste communicatiewijze; meest gebruikte communicatievorm
70-80% v/ communicatie = via lichaamstaal; hoger bij het overbrengen van gevoelens
Kanaal om iets van onze emoties, oordelen & verwachtingen tot uiting te laten komen
5 vormen (GULAG):
o Gelaatsuitdrukkingen
o Uiterlijk
o Lichaamshouding
o Aanrakingen
o Gebaren
1.3.2 Metacommunicatie en het betrekkingsniveau
Metacommuniceren: communiceren over de communicatie
Bij misverstanden, irritaties, gevoelige onderwerpen
o “Ik moet je iets vertellen, maar weet niet hoe ik eraan moet beginnen”
Metacommunicatie laat professionals het gesprek sturen
o “Ik merk dat je nog veel wil vertellen over jouw situatie, maar mag in nog een vraag
stellen over het vorige?”
Betrekkingsniveau: manier waarop iemand communiceert met een ander
Manier vertelt iets impliciet over de betrekking (relatie) tussen de communicerende
personen
“Zo ik mezelf…zo zie ik jou”
o Lerares: “Er ligt een papiertje op de grond.”
o Leerling: “Ai, sorry mevrouw”
Inhoudelijk boodschap v/d lerares bevat ook een relatieboodschap (bevel,
vriendelijk verzoek, etc.)
Betrekkingsaspect in de boodschap v/d lerares bepaalt de aard v/d relatie
met de leerlingen
Zelden expliciet besproken
o Gezonde betrekking = betrekkingsaspect meer op achtergrond
o .Zieke betrekking = inhoudsaspect communicatie = onbelangrijker
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lalaonbekend. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,48. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
