1. H3: DE WAARNEMING APSYCHO
1.1 WAARNEMINGSPROCES
1.1.1 DE LANGE WEG PRIKKEL > WAARNEMING
Fysische prikkels bereiken zintuigen, deze bevatten receptoren -> aparte cellen of
gespecialiseerde uiteinden van zenuwvezels die specifieke gevoeligheid ontwikkeld hebben
voor bepaald energie (licht, trilling,..).
Receptoren -> moeten prikkels omzetten in zenuwimpulsen, transductie; ruwe info die wordt
doorgestuurd nr de hersenen
Hersenen -> zenuwimpulsen interpreteren & zullen zelf hele ervaring waarneming moeten
creeëren.
Beeld op je netvlies van je oog wordt ondersteboven geprojecteerd. Netvlies bevat 2 soorten
receptoren; staafjes en kegeltjes
Nachtzicht Grotere lichtintensiteit nodig, in donker weinig
presteren
Gevoelig voor kleur -> 3 soorten (blauw, groen, rood)
Meeste komen voor in de gele vlek
(=plaats van focus wanneer je naar ergens kijkt)
Gele vlek ≠ Blinde vlek (=plaats waar gezichstszenuw dwars door netvlies boort om info naar
hersenen te sturen), op die plaats geen receptoren -> niet zien wat er
daar geprojecteerd wordt
De receptoren -> zetten binnenkomende licht om in reeks zenuwimpulsen (transduwtie),
vervolgens via gezichtszenuw doorgestuurd worden naar diverse centra in hersenen.
>via allerlei ingewikkelde verwerkingsprocessen -voorkennis van hoe dingen eruit zien – de
info omgezet in totaalbeeld dat je interpreteert als ‘een boom’ -> gecreeërd door de
hersenen -> omgekeerde beeld weer rechtop: je hersenen interpreteren de binnenkomende
info zo logisch mogelijk, en dat bomen meestal rechtop staan ipv ondersteboven.
Vragen over ≠ deelgebieden hersenen die betrokken zijn bij verwerking binnenkomende info
precies samenwerken, zodat je totaalbeeld ziet. (gezicht herkent)
, VERBINDINGSPROBLEEM
Stimulatie (registreren prikkel)
Transductie (omzetting in zenuwimpuls) Kegeltjes zorgen dat er nieuwe zenuwimpuls ontstaat
Sensatie (gewaarwording, passief + geen controle, van de prikkel)
Perceptie (waarneming; houdt oa interpretatie in) VERBINDINGSPROBLEEM
Naast verwerking vd zintuigelijke info, spelen ook processen een rol in de waarneming.
- Motoriek Sommige prikkels zoeken we actief op & andere achteloos voorbij
- Geheugen Iemand herkennen, meteen woorden&betekenissen toekennen
- Waarnemen Beïnvloed door fantasie&denken, puur uit verwachting
- Behoeften, intresses, emoties geven kleur aan wat we waarnemen
Gewaarwordingen = sensaties Verwijzen naar bewustzijnsinhouden die onmiddellijk
resultaat zijn van een prikkeling vd zintuigen: licht&
donker, druk op de huid,…
Suggestie dat iets is wat je overkomt, zelf niet actief
uitgelokt hebt
Waarnemingen = percepten Resultaat van diepgaande verwerkingsprocessen.
Betekenisvolle gehelen die we in binnenkomende
info ontdekken: melodie liedje, smaak cola,…
Actief proces, zelf binnenkomende info
organiseert&bewerkt
1.1.2 DRIE PSYCHOLOGISCHE ACTIVITEITEN
Vaak ≠ van die activiteiten ter gelijk
SELECTEREN We gebruiken slechts beperkt deel vd vele prikkels die op ons afkomen
STRUCTUREREN Prikkels worden actief op elkaar betrokken& onstaan gehelen
waarvan kenmerken niet terug te vinden zijn in oorspronkelijk
materiaal waarmee ze zijn opgebouwd
INTERPRETEREN Gehelen krijgen bepaalde betekenis mee
Waarnemen -> omvat tegelijk meer en minder dan de prikkels die op onze zintuigen
inwerken
1.2 WAARNEMEN IS SELECTEREN 1
1.2.1 De verschillende soorten zintuigen
Exteroceptieve zintuigen De 5 klassieke zintuigen, info van buitenaf wordt ontvangen
Psychologisch relevantst
Afstandszintuigen Zicht & gehoor & reuk
Nabijheidszintuigen Tast & smaak
Verstoring in Interoceptieve zintuigen Ontvangen info, van binnenin het lichaam (bv honger)
gedrag
