Samenvatting Mensenrechten
OG 1: Definitie, oorsprong en basisbegrippen van mensenrechten
GELIJKENISSEN EN VERSCHILLEN TUSSEN DÉCLARATION DES DROITS DE
L’HOMME , UVRM EN EVRM
Gelijkenissen
Mensenrechten zijn absoluut, universeel, onvervreemdbaar
en ondeelbaar
absoluut: ze mogen niet geschonden/ingeperkt worden BEHALVE
bij nastreving van een legitiem doel of bij noodtoestand
! absolute rechten zoals het recht op leven,
folteringsverbod, verbod op slavernij en geen retroactiviteit
van strafwet kunnen NOOIT worden ingeperkt (art. 15 lid 2
EVRM)
universeel: inherent aan het mens-zijn dus altijd en overal gelijk
voor alle mensen
relatief: afhankelijk van specifieke
culturele/religieuze/regionale waarden -> kritiek op universele
rechten in UVRM die ‘westers geïnspireerd’ zijn.
! Daarom veel kritiek op UVRM
- door Staten die het moeilijk hebben met 2de generatierechten,
Afrikaanse en Aziatische landen die zeggen dat het goedgekeurd is
zonder tegenstemmen -> enkel Westerse landen/koloniale
mogendheden hadden voor gestemd maar ze hadden kolonies in
Afrika/Azië, zelfs mensen die de UVRM opstelden die niet uit franse
of common law tradities kwamen werden erdoor beïnvloed (bv.
Malik),..
- Je moet dus gaan zoeken naar een compromis -> kernwaarden
die we hebben: we moeten aanvaarden dat dit cultureel wat varieert
en dat we dus bepaalde beoordelingsvrijheid (appreciatiemarge)
moeten toelaten voor de verschillende culturele contexten
Pas wel op! Er is lokale diversiteit maar mensenrechten pakken
folteringen, discriminaties, genocides,.. aan -> dus het belang ervan
moeten we niet gaan reduceren door het universeel karakter in
vraag te stellen -> daarom zijn recht op leven, folterverbod,
slavernijverbod,.. absolute rechten die helemaal niet beperkt kunnen
worden ongeacht culturele contexten
onvervreemdbaar: je kan ze niet verliezen + je kan er geen
afstand van doen (vgl. OO-regels bv. je kan niet toestemmen om
, gefolterd te worden) + men kan niet permanent ontzet worden uit zijn
mens-zijn
=> je kan er in sommige situaties wel afstand van doen maar je
behoudt ze wel bv. iemand die euthanasie wil plegen maar zich toch
bedenkt, behoudt zijn recht op leven bv. iemand die aan dwerggroei
leidt participeert vrijwillig in ‘dwarf tossing’ als job of iemand die
sekswerk doet -> hij kan afstand doen van zijn recht op menselijke
waardigheid maar dat recht wordt hem niet ontnomen
=> je kan in sommige situaties wel tijdelijk ontzet worden bv.
tijdelijk ontzet van recht op vrijheid nav eerlijk proces waarbij je GVS
wordt opgelegd
ondeelbaar: mensenrechten vormen één geheel waarbij geen
onderscheid wordt gemaakt naar hun soort, ze zijn allemaal van
gelijke waarde en kunnen niet in een hiërarchische volgorde
geplaatst worden, ze bestaan naast elkaar en zijn afhankelijk van
elkaar -> soc. econ. rechten zijn niet minder waardevol dan bupo-
rechten
Verschillen
Niveau:
- EVRM is op Europees niveau (Raad v. Europa ≠ EU);
- UVRM is op universeel niveau (Verenigde Naties);
- Déclaration is op nationaal niveau (Frankrijk)
Soort rechten:
- UVRM bevat ook soc. econ.- rechten EVRM enkel bupo- rechten
Zie art. 29 UVRM
- lid 1: plichten jegens de gemeenschap EVRM geen plichten,
enkel rechten
- lid 2: algemene grondslag voor beperkingen van de rechten
EVRM beperkingen opgesomd in verschillende artikelen bij de
specifieke rechten
Historische oorsprong:
- Déclaration: in het kader van de Verlichting, overheidswillekeur
tegengaan => uitgedrukt in art. 3 en 6: verbod van dictatuur: de
macht wordt niet in handen van 1 heerser meer gelegd =>
Volkssoevereiniteit: de Natie wordt vertegenwoordigd in het
Parlement dus democratie
- UVRM: naar aanleiding van WOII, de Holocaust en
mensenrechtenschendingen op de joden => uitgedrukt in artikel 3
en 4 UVRM: recht op leven, vrijheid en onschendbaarheid; verbod op
slavernij en dwangarbeid
- EVRM: bindende versie van UVRM maar minus de econ. soc. –
rechten => bv. art. 4 EVRM: verbod op slavernij en dwangarbeid
+ ‘nodig in democratische samenleving’ => democratie
vooropgesteld als politiek stelsel
,BEPERKINGEN VAN DE MENSENRECHTEN IN HET EVRM
! ABSOLUTE RECHTEN ZOALS RECHT OP LEVEN , FOLTERVERBOD ,
SLAVERNIJVERBOD EN NULLA POENA SINE LEGE KUNNEN NIET WORDEN
BEPERKT
VOORWAARDEN BEPERKINGEN
1) BIJ WET BEPAALD
=> LEX CERTA BEGINSEL: DE WET MOET HELDER EN DUIDELIJK ZIJN
=> MATERIELE WET: ALGEMENE GEDRAGSVOORSCHRIFTEN
UITGEVAARDIGD DOOR DE BEVOEGDE OVERHEID BV. WET , DECREET , KB ,
MB,…
2) LEGITIEM DOEL
=> OPENBARE ORDE, NATIONALE VEILIGHEID , RECHTEN VAN ANDEREN ,
GEZONDHEID , GOEDE ZEDEN ,..
3) NOODZAKELIJK IN EEN DEMOCRATISCHE SAMENLEVING
=> BEPERKENDE MAATREGEL GESCHIKT VOOR BEREIKEN VAN
LEGITIEM DOEL
=> BEPERKENDE MAATREGEL PROPORTIONEEL AAN HET LEGITIEM
DOEL: HET LEGITIEM DOEL KAN NIET BEREIKT WORDEN DOOR EEN MINDER
VERREGAANDE MAATREGEL ; EVENWICHT TUSSEN LEGITIEM DOEL ENERZIJDS EN
NADEEL AAN INDIVIDU ANDERZIJDS
=> DRINGENDE MAATSCHAPPELIJKE BEHOEFTE
VOORBEELD CASUS : EEN V LAAMS DECREET WERD AANGENOMEN DIE TOELIET OM DE
NAAM EN INFO VAN GESCHORSTE SPORTERS BEKEND TE MAKEN OP DE OFFICIËLE SITE VAN DE
VLAAMSE OVERHEID MET DE BEDOELING DISCIPLINAIRE MAATREGELEN TE EFFECTIEF TE DOEN
AFDWINGEN DOOR SPORTVERENIGINGEN . DIT ZOU HET RECHT OP PRIVÉLEVEN BEPERKEN
GEWAARBORGD IN ART . 22 GW EN 8 EVRM. G WH TOETST AAN DE VOORWAARDEN VAN
BEPERKINGEN VAN GRONDRECHTEN .
BIJ WET: OK WANT VLAAMS DECREET (FORMELE WET) -> GWH TOETST AAN GW EN
EVRM TEGELIJK EN MOET REKENING HOUDEN MET DE BREDERE BESCHERMING DUS FORMELE
WET VOLGENS VEREISTEN VAN GW
LEGITIEM DOEL: OK SANCTIES MOETEN AFGEDWONGEN WORDEN
NOODZAKELIJK IN DEMOCRATISCHE SL: NIET OK: MAATREGEL IS GESCHIKT VOOR HET
BEREIKEN VAN HET LEGITIEM DOEL WANT DOOR DE INFO TE PUBLICEREN OP DE OFFICIELE
SITE ZIJN SPORTVERENIGINGEN OP DE HOOGTE VAN WELKE SPORTERS GESANCTIONEERD ZIJN
EN KUNNEN DIT AFDWINGEN ; MAATREGEL IS NIET PROPORTIONEEL AAN HET LEGITIEM DOEL
AANGEZIEN ER EEN MINDER VERREGAANDE MANIER IS OM DIT ZELFDE DOEL TE BEREIKEN BV .
LATEN PUBLICEREN OP PRIVÉ SITES VAN VERENIGINGEN WAAR ENKEL LEDEN VAN DE CLUBS
TOEGANG TOE HEBBEN ZODAT DE INFO NIET VOOR ANDERE DOELEINDES GEBRUIKT KAN
WORDEN -> IN DIT GEVAL IS ER GEEN EVENWICHT TUSSEN HET ALGEMEEN BELANG DIE
BESCHERMD WORDT EN HET INDIVIDUEEL NADEEL VAN DE SPORTER
ANDERE BEPERKINGEN IN EVRM
, ARTIKEL 17 EVRM: VERBIEDT HET MISBRUIK VAN DE IN HET VERDRAG
OPGESOMDE RECHTEN (DOELT VOORAL OP EXTREMISTISCHE EN
ONDEMOCRATISCHE GROEPERINGEN )
ARTIKEL 15 EVRM: APARTE AFWIJKINGSCLAUSULE : IN TIJD VAN OORLOG
OF ALG. NOODTOESTAND BV . VK WOU VAN ART. 5 AFWIJKEN (RECHT OP
VRIJHEID ) OM TERRORISME TE BESTRIJDEN
BEPERKENDE MAATREGELEN : PREVENTIEF?
IN HET EVRM IS HET TOEGELATEN OM PREVENTIEVE MAATREGELEN
TE NEMEN OM SCHENDINGEN VAN DE RECHTEN IN HET VERDRAG TE
VERMIJDEN
HET EVRM LEGT DUS POSITIEVE VERPLICHTINGEN OP AAN DE
LIDSTATEN OM DE HORIZONTALE WERKING VAN DE MENSENRECHTEN
TE WAARBORGEN
JE KAN ALS INDIVIDU DE STAAT VOOR HET EHRM DAGEN OMDAT HET
NAGELATEN HEEFT PREVENTIEF OP TE TREDEN TEGEN EEN ANDER
INDIVIDU
VERGELIJKING MET BEPERKINGEN IN GRONDWET
IN GRONDWET ENKEL WETTIGHEIDSVEREISTE / LEGALITEITSBEGINSEL NL.
‘BEHOUDENS IN DE GEVALLEN EN ONDER DE VOORWAARDEN BIJ WET
BEPAALD’
BIJ WET IN DE ZIN VAN FORMELE WET = GEDRAGSVOORSCHRIFT UITGEVAARDIGD
DOOR DE WETGEVENDE OVERHEID DUS WET/DECREET /ORDONNANTIE
MATERIELE WET : ALGEMEEN GELDENDE GEDRAGSVOORSCHRIFTEN BV. WET ,
DECREET , KB, MB,..
BV. ART. 22, 15 GW
GÉÉN PREVENTIEVE MAATREGELEN: IN DE GRONDWET ZIJN PREVENTIEVE
MAATREGELEN VERBODEN BV. ARTIKEL 19 GW ‘VRIJHEDEN VAN
MENINGSUITING EN EREDIENST ZIJN WAARBORGD BEHOUDENS BESTRAFFING
VAN MISDRIJVEN DIE TER GELEGENHEID VAN HET GEBRUIKMAKEN VAN DIE
VRIJHEDEN WERDEN GEPLEEGD’ OF ARTIKEL 24 EN 27 GW ‘ELKE PREVENTIEVE
MAATREGEL IS VERBODEN ’ DUS BEPERKING VAN DIE VRIJHEDEN ACHTERAF
NADAT HET RECHT UITGEOEFEND IS GEWEEST
! VRIJHEID VAN MENINGSUITING : CENSUUR VERBODEN -> ALS EEN
TIJDSCHRIFTARTIKEL EEN BEPAALDE MENING UIT KAN DE PUBLICATIE ERVAN
NIET PREVENTIEF WORDEN TEGENGEHOUDEN OM HET RECHT OP PRIVACY VAN
IEMAND DIE ZWARTGEMAAKT WORDT TE BESCHERMEN , HET KAN PAS ACHTERAF
WORDEN AFGEHAALD
EVRM BEPERKINGEN GRONDWET BEPERKINGEN
1. BIJ WET : MATERIEEL 1. BIJ WET : FORMEEL
2. LEGITIEM DOEL 2. GÉÉN PREVENTIEVE
