① Taal en taalvermogen – soorten taal
Menselijke taal
Algemene kenmerken (WISC)
Creatief
Mensen kunnen
Hun woordenschat aanpassen
Steeds nieuwe zinnen maken
Veel variatie mogelijk
In zinslengte
In woordgebruik
Interactief
Taal is het communicatiemiddel bij uitstek!
Taal is sociaal materiaal waarin we
Cultuur vormgeven
Maatschappij organiseren.
Taal is een sociaal gebeuren
Wisselwerking actie – reactie
Afstemmen taal op gesprekspartner
Spontaan
Geen directe aanleiding of stimulus nodig
‘taal’ spontaan ontstaan
Willekeurig
Arbitraire relatie tussen vorm en betekenis
Geen logisch verband tussen vorm/betekenis
Deze relatie is conventioneel
Impliciete afspraak tussen sprekers van dezelfde taal
Competence en performance
Competence
Taalkennis of taalvermogen
Impliceert grammatica
Set van regels over fonologie + morfosyntaxis + semantiek
Deels universeel - deels taalspecifiek
Deels onbewust, abstract en uitgebreid
Performance
Taalgebruik in bepaalde situatie
Zichtbaar in versprekingen, gekozen registers, ellipsen
Geschreven en gesproken taal
Alle talen worden gesproken
Niet allemaal geschreven
Niet alle talen even rijke woordenschat
In geschreven vorm verschillende systemen te onderscheiden
Tendens naar schriftsysteem gebaseerd op kleinere taaleenheden
Oudste schriftvormen gebaseerd op pictogrammen
Recentste schriftvormen gebaseerd op klanken
,Cursus
Verbale en non-verbale communicatie
Verbale communicatie
Impliceert: spraak/schrift <--> begrip
Spraakverstaanbaarheid, spraakverstaan + begrijpelijkheid
Duidelijke uitspraak van klanken
Goed capteren/horen van klanken
Vatten van betekenis achter klankstroom
Non-verbale communicatie
Zonder woorden
Beperkter
Combinatie gebaren meestal niet andere betekenis
Geen grammatica
Betekenis één gebaar wel variëren afhankelijk van context +
gebruiker
Gebarentaal
Volwaardige taal
≠ met gesproken taal
Modaliteit
visueel-manueel
Iconiciteit
Bij ca 1/3 tekens verband vorm-betekenis
= met gesproken taal
spontaan, creatief + interactief
Bevat grammaticale structuur
Universele kenmerken
Gebruik gebarenruimte
Simultaneïteit
Gebruik non-manuele signalen
Taalvariaties en meertaligheid
Taalvariaties standaardtaal + dialecten
Taal varieert regionaal, sociaal en historisch
Regionaal Kempisch vs Limburgs; Nederlands vs Vlaams
Sociaal arbeider vs professor; jongeren vs ouderen
Historisch Nederlands uit 1918 vs Nederlands 2018
Op alle linguïstische niveaus
Klank
Antwerpse versus Westvlaamse /a:/
Woord
Antwerps ‘boke’ versus Westvlaams ‘studje’
Zin
Oud-Nederlands zinnen
Gebruik
Taal op fuif of in bachelorproef
,Cursus
Meertaligheid
Variaties linguïstische niveaus
Klank
Engelse ‘th’
Woord
‘table à manger’ <--> ‘eettafel’
Zin
Ik denk dat ik honger heb <--> Je pense que j’ai faim
Gebruik
Status taal bepaald door toepassingsdomeinen
Oorzaak Thuis, school/werk, omgeving bepalend
Taalgemeenschappen
Taalcontact verschillende opties
Deel spreekt taal A, deel B
o Beroep doen lingua franca
Beide groepen spreken taal A en B
Deel spreekt taal A en deel spreekt taal A en B
Taalbeïnvloeding
Creools
Mengeling twee talen
Pidgin
Taalontwikkeling
Nature – nurture debat
‘Nature’ 19de eeuw – rationalisme
Veronderstelt een talenknobbel
‘Nurture’ 20ste eeuw - empirisme
(leer)ervaring veronderstelt een taalaanbod
Combinatie 21ste eeuw
Genetische achtergrond + omgevingsinvloeden
Kunsttalen en computertalen
Interactief en willekeurig
Niet spontaan
Bewust ontworpen
Dierentalen
Kunnen dieren taal leren
Beschouwd als communicatiemiddel JA
Beschouwd als WISC NEE
② Taal en taalvermogen – taal en denken
Historiek
Homeros & Aristoteles Denken in het hart
Hippocrates Denken in de hersenen
, Cursus
Lokalisatie van hersenen
Lokalisationistische
Franz Gall frenologie
Linkt vorm schedel & hersenen aan persoonlijkheid eigenaar
Holistische
John Huglings Jackson
Niet elk hersengebied heeft specifieke functie
Hersengebieden werken samen
Taal + denken onlosmakelijk verbonden
Beïnvloedt taal ons denken of bepaalt denken taal
Linguïstisch determinisme Universalisme
Taal bepaalt denken Iedereen denkt op zelfde manier
MAAR ook zonder taal Elke taal plakt aan dit denken
dingen bedenken welbepaalde woorden
MAAR denken is deels non-
verbaal
Werkelijkheid
Alle talen bevatten enkele universele concepten
Ook taal- en/of cultuurspecifieke concepten
Taal beïnvloedt denken beheerst het niet volledig
Taalontwikkeling hand in hand met cognitieve ontwikkeling
Linguïstische relativiteitshypothese van Sapir-Whorf
Taal is programma en gids voor denken
Taal als filter van werkelijkheid
Taal geeft denken vorm
Taal
Semiotiek van Saussure en Peirce
systematische studie van tekens
Contiguïteit twee soorten tekens
Contigue teken
Gemotiveerd verband tussen vorm & betekenis
Symbolische teken
Geen verband tussen vorm & betekenis
Houdt ook rekening met graad van abstractie
Verwijzen tekens naar het hier en nu?
Ferdinand de Saussure Charles Sanders Peirce
1857-1913 1839-1914
Abstracte signe: langue – 3 soorten tekens voor concept
parole Indexalisch teken met je vinger
Langue taalsysteem van wijzen naar een appel
groep Iconische teken een
Parole individuele uiting tekening/foto van appel tonen
(pictogram)
Symbolisch teken de
klankenreeks
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur raynalievens. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
