De samenvatting bestaat uit notities van de powerpoints en boek aangevuld met extra uitleg van tijdens de lessen. De samenvatting is volledig!! Het behaalde cijfer in eerste zit bedraagt 15/20.
1. Inleiding: de plantenwereld als bron van geneesmiddelen
Geschiedenis van geneesmiddelen
De eerste geneesmiddelen: meestal van plantaardige oorsprong
- De giftige en/of geneeskrachtige eigenschappen van planten werden ontdekt op empirische
wijze – trial and error
Oudste informatie over planten als geneesmiddelen:
- Mesopotamië (3000 vC): Sumeriërs/Akkadiërs
- Egypte (1550 vC): Ebers Papyrus (110 pagina’s)
Griekenland
- Hippocratus werd beschouwd als Vader van de Geneeskunde (400 vC)
eerste die ziekte beschouwde als een natuurlijk proces en niet als straf van God
- De Griekse arts Dioscorides
De Materia Medica: boek over de medische materie (= alles dat er toen gekend was over
geneeskunde) dat gedurende de volledige middeleeuwen het basisboek bleef voor de
geneeskunde
Europa
- 1554: Rembert Dodoens (Mechelen) Cruydt boek (NL)
- 16de-17de eeuw: pas vanaf de ontdekkingsreizen kwam Europa in contact met nieuwe
geneeskrachtige planten
- Begin 19de eeuw: van botanische naar chemische discipline
mijlpalen:
Sertürner: isolatie van morfine uit opium (1803)
Seydler: ontstaan van farmacognosie (1815)
Pelletier en Caventou: isolatie van kinine uit kinabast (1820)
Farmacognosie
= kennis van de geneesmiddelen
behandelt de natuurproducten, gebruikt als geneesmiddel, voor de productie van
geneesmiddelen, of voor het onderzoek naar nieuwe geneesmiddelen
Natuurproduct:
- Volledig organisme (plant, dier, micro-organisme)
Geheel of gedeeltelijk (wortel, bladeren… of dierlijk orgaan)
Als zodanig of verwerkt (meestal gedroogd, vandaar de term “drogerij” = gedroogd
plantaardig poeder)
- Extracten
- Zuivere (geïsoleerde) producten
Fytochemie
= de studie van de chemische bestanddelen van de plantenstoffen
Fytotherapie
= het gebruik van plantenpreparaten omwille van hun geneeskrachtige werking
Ethnofarmacologie
= de studie van de geneesmiddelen gebruikt in de volksgeneeskunde of traditionele geneeskunde
- TCM = traditionele chinese kruidengeneeskunde
- Ayurveda = traditionele geneeskunde van het Indiase subcontinent
- Unani = Perzisch-Arabische traditionele geneeskunde
- Afrika/Zuid-Amerika: minder gestructureerde systemen, eerder mondelinge overleving
Ruw plantaardig materiaal (is meestal gedroogd) vandaar de naam “drogerij”
- Kan als zodanig als geneesmiddel en gezondheidsbevorderende middelen gebruikt worden
- Dienen als uitgangspunt voor een bereiding (thee, droog extract,…)
- Dienen om zuivere producten (geneesmiddelen) te isoleren
Kwaliteitscontrole voor drogerijen?
staan beschreven in monografieën van de (Europese) Farmacopee
- Mocht enkel in het Engels gemaakt worden
- Titels stonden in het Latijns
,Monografie
= de beschrijving van de identificatie van het plantenmateriaal (de drogerij) en van de bepaling van
de kwaliteit en de zuiverheid
- Definitie: oorsprong, belangrijkste vereiste voor inhoudsstoffen
- Karakter: organoleptische testen (kleur, geur en smaak)
- Identificatiemethode (doel = zeker zijn over de oorsprong) door de morfologische structuren
in detail te bekeken:
Macroscopische interpretatie
Microscopische interpretatie onder microscoop
Kleurreacties
Dunne laag chromatografie
= eenvoudig analytische procedure om identificatie te kunnen doen
= glazen plaatje met een laagje silicagel (= witpoeder van kristallen van silicaat met
sterk absorberende eigenschappen) druppel van oplossing aanbrengen net boven
de waterlijn naargelang verschillende polariteit, wordt het solvent naar boven
gezogen worden
- Testen uitvoeren om de zuiverheid van een drogerij te bepalen
- Bepalingen: gehaltebepaling = één bepaald product van plantaardig preparaat beschouwen
als analytische merker om exact te bepalen hoeveel % erin zit
Plantaardige bereidingen
Extractie-methoden
= inhoudsstoffen extraheren met een solvent (water of oplosmiddelen bv. alcohol)
- Maceratie = plantenmateriaal laten trekken in solvent
- Percolatie = solvent doorheen het plantenmateriaal laten lopen
- Infusie = kokend water op plantenmateriaal gieten (komt overeen met thee zetten)
- Decoct = plantenmateriaal opkoken met water (afkooksel)
Concentratie
= solvent verwijderen (afdampen) onder verminderde druk (Rotavapor)
Drogen
- Droogoven bij 60-80 °C
- Sproeidrogen = vernevelen met warme lucht
- Vriesdrogen (lyofillisatie) = bevroren materiaal in vacuüm brengen watermoleculen
sublimeren (= vaste stof rechtstreeks naar gasfase)
Soorten extracten:
- Vloeibare extracten = extracta fluida
Tinctuur = specifieke vorm van een vloeibaar extract met alcohol/water (bv. 50%
ethanol, 50% water)
- Zachte extracten = extracya spissa (toestand tussen vloeibaar en droog)
- Droge extracten = extracta sicca
DER (Drug/Extract Ratio)
= verhouding tussen de hoeveelheid startmateriaal en de hoeveelheid eindmateriaal
kan zowel een verdunning als een concentratie inhouden.
- Bv. 100 g plantenmateriaal geeft 20 g droog extract DER = 5 : 1
- Bv. 100 g plantenmateriaal wordt gebruikt om 1000 g tinctuur te maken DER = 1 : 10
, Chromatografie
= het scheiden van kleurproducten
- Een scheidingsmethode: van extract naar zuiverproduct
Onderverdeling van de inhoudsstoffen van planten:
- Primaire metabolieten = de basis van het leven, belangrijkste natuurstoffen
Komt voor in alle mogelijke levende wezens
Koolhydraten, lipiden, proteïnen, nucleïnezuren
Stoffen die door de plant in bulk worden aangemaakt en die noodzakelijk zijn als
component of voor de biosynthese van andere stoffen
Essentieel om de plant te voorzien in zijn basisbehoefte
- Secundaire metabolieten = producten met een veel kleinere verspreiding in de natuur
Specifiek voor plantenwereld (en micro-organismen), niet voor dierenwereld
Men treft er een zeer grote chemische diversiteit aan
Zeer complexe structuren
Biodiversiteit!!
2. Primair metabolisme – koolhydraten
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur siengeudens. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
