Algemene psychologie
Basisles 1: Wat is psychologie? En wat zijn de belangrijkste perspectieven?
Beknopte weergave van het vak
1.1: Wat is psychologie?
Psychologie
= wetenschap van gedrag en mentale processen.
= Een breed veld, met veel specialismen, in wezen van wetenschap van gedrag en geestelijke
processen.
Deze definitie maakt duidelijk dat psychologie zich niet alleen bezig houdt met geestelijke
processen maar ook met gedragingen. Maw zowel interne geestelijke processen, die we
indirect waarnemen als externe waarneembare gedragingen.
Ook zegt de definitie betrekking op wetenschappelijk onderdeel.
Een objectieve wetenschappelijke manier.
Gedrag wordt veroorzaakt door een impuls vanuit onszelf (vb. honger) of van de omgeving.
Gedrag moet samengaan met een subjectieve waarneming.
Bestudeert de factoren die gedrag beïnvloeden.
Veel gebruik gemaakt van statistiek.
Onderzoeksmethodes en statische methodes belangrijk
Oorsprong vd naam / etymologie:
Afkorting: Griekse letter Psi
Etymologisch:
o Psyché = ziel, geest, levensadem
o Ologie = gebied van studie
o psychologie betekent letterlijk de studie van de geest
o Logos = woord, verklaring, leer
Psychoanalyse is een zeer gespecialiseerde en weinig toegepaste vorm van therapie.
1.1.1: psychologie: het is meer dan je denkt
Niet alle psychologen werken als therapeut. Velen werken in onderwijs, bedrijf, sport,
gevangenissen, politiek, kerken, reclame, …
3 soorten psychologen: (kan overlappen omdat ze verschillende functies uitoefenen)
Experimenteel (onderzoeks-) psycholoog
Psycholoog die onderzoek doet onderzoek naar elementaire psychologische processen – in
tegenstelling tot toegepaste psycholoog.
o Kleinste groep
o Voeren meeste onderzoek dat tot nieuwe psych. kennis leidt
o Meesten werken aan unief en geven daar ook les
1
, Docent psycholoog
Psycholoog met als primaire taak het geven van onderwijs.
o Geven les in hoge scholen en uniefs waar ze ook wetenschappelijk onderzoek voeren
o Soms behandelen ze ook mensen, bv als ze werken op afdeling medische psychologie
Toegepast psycholoog
Psycholoog die de door experimenteel psychologen vergaarde kennis gebruikt om
problemen van mensen op te lossen.
o Helpen mensen d.m.v. trainingen, ontwerpen van speciale gereedschappen of
psychologische behandelingen
o Werken op uiteenlopende plekken (school, ziekenhuizen luchthavens,…)
o Ongeveer 2/3 werkt met universitaire opleiding als toegepast psycholoog
Specialisaties in toegepaste psychologie: ()
Arbeids- en organisatiepsychologen
o Gespecialiseerd in aanpassingen aan de werkplek die productiviteit en arbeidsmoraal
moeten maximaliseren
o V.b.: ontwikkelen programma’s om werknemers te motiveren of om
leiderschapsvaardigheden van managers te verbeteren
o Anderen onderzoeken actuele onderwerken als attitudes over zwangerschap op de
werkvloer of hebben zich gespecialiseerd in marktonderzoek.
Sportpsychologen
o Helpen atleten hun prestaties en motivatie verbeteren
o D.m.v. trainingssessies te plannen en door hen te leren emoties te beheersen onder
druk
o Kunnen ook onderzoek doen bv naar relatie tussen versch. persoonlijkheidstypen en
risicovolle activiteiten zoals parachutespringen of diepzeeduiken
Schoolpsychologen
o Zij deskundig op het gebied van lesgeven en leren
o Houden zich bezig met onderwerpen op het gebied van leren, het gezin of
persoonlijke omstandigheden die schoolprestaties kunnen beïnvloeden
o Richten zich ook op sociale omstandigheden van leerlingen zoals
tienerzwangerschappen en verslavingen
o Werken vaak voor meerdere scholen
o Ze diagnosticeren leer- en gedragsproblemen en adviseren leraren, ouders en
leerlingen
Klinisch psychologen en counselors
o Helpen mensen zich aan te passen op sociaal en emotioneel gebied of om moeilijke
keuzes in relaties, carrière of opleiding te maken.
o In Vlaanderen minstens 5 jaar studeren voor universitaire mastergraad
Forensisch psychologen
o Leveren expertise aan wets- en rechtssysteem
o Een van de nieuwste specialismen
o Kunnen bv: zien of gevangenen git genoeg zijn om voor rechtbank te verschijnen of
vrijgelaten kunnen worden – verklaringen beoordelen in geval van
verkrachting/kindermishandeling – soms helpen bij selectie van rechtbankjury
2
, Omgevingspsychologen
o Proberen interactie met onze omgeving en milieu te verbeteren
o Vb. bestuderen invloed van groene ruimten in binnenstad op schoolprestaties of
verzinnen manieren om milieuvriendelijk gedrag te stimuleren
o Cliënten helpen zich blijven inzetten voor milieu
o Geven workshops over voordelen die interactie met natuur oplevert voor mentale
gezondheid
Gerontopsychologen
o Vormen een van de nieuwste vakgroepen
o Helpen ouderen met hun gezondheid en welzijn en hen leren omgaan met
leeftijdsgerelateerde problemen
o Beoordelen het functioneren van ouderen en verstrekken begeleiding om hun
potentieel maximaal te benutten in latere fases van hun leven
o In overleg met cliënten, familie, verzorgers en artsen
o Vb.
Basisgebieden:
Ontwikkelingspsychologie:
= Studie van het gedrag in de verschillende levensfasen van de mens
Persoonlijkheidspsychologie:
= Bestudeert de mens als individu, in datgene waarin zij verschillen van anderen
Andere term: differentiële psychologie: de mens categoriseren o.b.v. karakter, gedrag,
persoonlijkheid
Cognitieve psychologie:
= Studie van de afzonderlijke psychische functies en processen
Andere namen: algemene of experimentele psychologie, functieleer
Sociale psychologie:
= Studie van het gedrag van mensen in relatie tot andere en hun omgeving
Biologische psychologie:
= Studie van het gedrag van mensen uitgaande van principes uit de biologie
Andere namen: biopsychologie of psychobiologie
Methodenleer:
= Studie van de onderzoeksmethoden van het empirisch onderzoek (van het menselijk
gedrag)
Andere naam: methodologie
3