Tara Jacobus 30/12/2021
daarvan hebben dyslexie of een ander leesprobleem. Taal beïnvloedt de maatschappij en vaak wordt
er dan ook een onderscheid gemaakt tussen orale en geletterde maatschappijen.
Het schrift verandert doorheen de tijd, niet alleen automatisch, maar soms ook bewust. We spreken
van schrifthervormingen, zoals bv. de verschillen tussen Amerikaans en Brits geschreven Engels een
beetje anders is door een hervorming. Hervormingen worden sterk beïnvloed door het
identiteitsgevoel van de taalgemeenschap en zijn vaak ook politiek beïnvloed.
In diglossische situaties wordt de high variety vaak geassocieerd met schrijven en de low variety met
spreken. Zo schrijven ze in Zwitserland algemeen Duits, maar spreken ze Zwitsers Duits. Soms
worden ook twee verschillende schrijfsystemen gebruikt voor dezelfde taal, dit heet digraphia.
Linguïstische kenmerken van schrijfvormen
De verschillen tussen schrijven en spreken zijn eerder kwantitatief dan kwalitatief, eerder
verschillend van niveau dan van soort. Zo blijven geschriften langer bestaan dan spraak, veranderen
ze trager en worden er vaker nominalisaties (substantieven afgeleid van andere woorden) gebruikt.
Ook is de lexicale dichtheid veel hoger, er worden meer lexicale woorden gebruikt.
Schrijven werd enorm beïnvloed door de boekdrukkunst en droeg bij tot de universele geletterdheid.
Later kwamen alle elektronische media. Velen voorspelden dat elektronica papier zal vervangen,
maar papier zal waarschijnlijk nooit volledig verdwijnen.
Verschillende media
Sms’en kreeg al van bij het begin een slechte reactie van het publiek omdat het de taal en vooral de
literaire standaarden in gevaar zou brengen. Een sms-bericht zit vaak vol afkortingen en
logogrammen, want je moet in zo weinig mogelijk tekens je boodschap kunnen overbrengen. Dit
geldt ook voor vele andere sociale media.
De interactie tussen schrijver en lezer is anders dan spreker en luisteraar, door het gebrek aan
persoonlijke interactie en ook het tijdsverschil.
Bloggers maken gebruik van bepaalde linguïstische kenmerken om hun berichten persoonlijker te
maken.
Op Wikipedia kunnen verschillende auteurs samenwerken aan dezelfde tekst.
Hoofdstuk 14: eenheid en diversiteit in taalstructuren
Er zijn kenmerken die in elke taal terug te vinden zijn, daarom noemen we ze language universals.
Language/linguistic typology probeert talen te classificeren op basis van gemeenschappelijke
kenmerken.
Bij het bestuderen van meerdere talen tegelijk is het belangrijk om een goede selectie te maken.
Belangrijk hierbij is de variëteit binnen de selectie en voldoende goede data. Hou wel rekening met
de verschillende terminologieën.
Language universals
Absolute universals zijn universals die voor alle talen gelden, non-absolute universals gelden voor
bijna alle talen. Ook wordt een onderscheid gemaakt tussen implicational en non-implicational.
Implicational duidt een verband tussen X en Y aan, non-implicational universals duiden geen verband
aan.
22