GEGARANDEERD SLAGEN VANAF DE EERSTE KEER!!!
Samenvatting economie, schakeljaar management en beleid.
Zeer gedetailleerd met alle lesnotities uitgeschreven.
Meer dan voldoende om te kunnen slagen :).
ECONOMIE
0 Inleiding ...................................................................................................................................... 3
1 Welvaart en marktevenwicht ....................................................................................................22
1.1 Goed maar niet goed genoeg ............................................................................................22
1.2 Allocatie ............................................................................................................................22
1.3 Markt ................................................................................................................................24
1.4 Vraag en aanbod ...............................................................................................................24
1.5 Zelfregulerende markten .................................................................................................. 31
1.6 Welvaart ........................................................................................................................... 33
1.7 Marktefficiëntie ................................................................................................................ 36
1.8 Overheidsingrijpen en welvaart in de markt ...................................................................... 38
1.9 Verliezers en winnaars ......................................................................................................42
2 Behoeften, Begeerten, modellen en beelden ........................................................................... 44
2.1 Economische analyse in gezondheidszorg en klimaatbeleid ............................................ 44
2.2 Schaarste in tijden van overvloed ......................................................................................45
2.3 Opportuniteitskosten en de marginale analyse ................................................................ 46
2.4 Het gebruik van modellen en hypothesen .........................................................................52
2.5 Het model van de economische kringloop.........................................................................52
3 De economische scholen ..........................................................................................................54
3.1 Klassieke school ................................................................................................................ 55
3.2 Neoklassieke School .........................................................................................................56
3.3 Marxistische School ..........................................................................................................59
3.4 De Oostenrijkse School .................................................................................................... 60
3.5 Keynesiaanse School......................................................................................................... 61
3.6 Institutionele School ......................................................................................................... 61
3.7 Gedragseconomische school............................................................................................ 62
3.8 Praktijkschool van economische ontwikkeling .................................................................. 63
3.9 Neoliberale ideologie ....................................................................................................... 64
3.10 Diversiteit in economisch denken .....................................................................................65
4 BBP en het gewicht van de overheid ........................................................................................ 66
4.1 BBP, NBP en BNP............................................................................................................. 66
4.2 Toegevoegde Waarde ....................................................................................................... 67
4.3 Het BBP van België ........................................................................................................... 67
4.4 Beperkingen van het BBP als economische maatstaf ........................................................ 72
4.5 Hoe zwaar weegt de overheid? ......................................................................................... 72
4.6 Herverdelen en stimuleren ................................................................................................ 77
4.7 Belastingen en welvaart .................................................................................................... 77
4.8 Elasticiteit en belastingspreiding ...................................................................................... 79
5 Groei en ongelijkheid (Lange termijn) .......................................................................................85
5.1 Groei = toename economische transacties........................................................................85
5.2 Variabele groei op korte termijn........................................................................................85
5.3 Technologie, innovatie en lange termijn golven ............................................................... 90
5.4 Hoe verklaren we groei op middellange termijn? .............................................................. 91
5.5 De impact van groei op de ongelijkheid ........................................................................... 94
5.6 Perspectieven over ongelijkheid ..................................................................................... 105
,6 Conjunctuur en macro-economisch beleid .............................................................................. 106
6.1 Inflatie en de waarde van geld ......................................................................................... 114
6.2 Economische fluctuaties op korte termijn ....................................................................... 116
6.3 V&A in macro-perspectief ............................................................................................... 118
6.4 Macro-economisch conjunctuurbeleid ............................................................................ 127
6.5 Monetair beleid ............................................................................................................... 127
6.6 Budgettair beleid ............................................................................................................ 129
7 NIET KENNEN ........................................................................................................................ 137
8 Bedrijven ................................................................................................................................ 137
8.1 Inleiding .......................................................................................................................... 137
8.2 Geschiedenis ................................................................................................................... 137
8.3 Opbrengsten, kosten en winst ........................................................................................ 142
8.4 Opbrengsten ................................................................................................................... 143
8.5 Kosten............................................................................................................................. 143
9 Markten .................................................................................................................................. 150
9.1 Marktmacht .................................................................................................................... 150
9.2 Marktvormen .................................................................................................................. 150
9.3 Perfecte concurrentie...................................................................................................... 151
9.4 Monopolie ....................................................................................................................... 160
9.5 Monopolistische concurrentie ......................................................................................... 166
9.6 Strategische interactie en oligopolie ............................................................................... 169
9.7 Marktmacht en prijsdiscriminatie .................................................................................... 172
9.8 Daarom zijn we bezorgd over concurrentie ..................................................................... 175
10 Globalisering .......................................................................................................................... 182
10.1 Handel = samenwerking .................................................................................................. 182
10.2 Globalisering gemeten .................................................................................................... 183
10.3 Hoe verklaren we handelsstromen? ................................................................................ 185
10.4 Handels(belemmeringen) en handelsintegratie .............................................................. 188
10.5 Europese Unie (EU) .........................................................................................................202
10.6 Globalisering 2.0 ............................................................................................................. 203
11 Externe effecten en duurzame ontwikkeling...........................................................................209
11.1 Niemand in de cockpit van de globale economie............................................................. 210
11.2 Marktfalen en beleid ....................................................................................................... 210
Pagina 2 van 217
,Economie Les 1: 26/09/2022
0 INLEIDING
• Verwachtingen lessen
o Globaal overzicht van de economische wetenschap
o We gaan in deze lessen economie bekijken als sociale wetenschap + we gaan kijken hoe de
wereld rondom ons geconstrueerd is
• Examen: Meerkeuzevragen, standard setting (4 mogelijke antwoorden, 1 juiste oplossing)
• Wat is economie?
o Dagdagelijks nemen we met z’n allen vele beslissingen → staan meestal in het teken van
ons ‘welbevinden’ omdat we het graag zo goed mogelijk willen hebben
o Economen bestuderen vooral de creatie van welvaart
✓ Economen bestuderen welke invloed onze beslissingen hebben op de welvaart
✓ Het gaat goed met onze economie als deze welvaart creëert en investeert in
toekomstige welvaart
✓ Wereld beter maken = welvaart
o ‘Economie’ als discipline = toolbox om beslissingen te analyseren en hun gevolgen in te
schatten
✓ Keuzes begrijpen en achterhalen hoe we misschien betere keuzes kunnen maken door
de gevolgen op voorhand beter in te schatten.
✓ Individuele beslissingen als beslissingen voor samenleving als geheel te bestuderen
o Er zijn veel andere toolboxen!
✓ In praktijk economische toolbox combineren met inzichten uit andere disciplines
✓ Doel: inzicht in belangrijkste economische tools door ze te kaderen in hun historische
context en toe te passen op ‘economische’ problemen en vraagstukken van vandaag
• Impact op de economie
o Soms wordt onze economie geconfronteerd met onverwachte schokken van buiten de
economie (soms ook van binnen de economie)
o Economische groei
✓ Groei economie = groei van het BBP
✓ Vaak gebruikte economische maatstaf om omvang economie te meten
= bruto binnenlands product (BBP)
❖ BBP = optelsom van alle goederen en diensten die in een jaar geproduceerd
worden binnen de landsgrenzen en niet als inputs gebruikt worden om verder
afgewerkte goederen mee te maken
❖ Bv: Onderneming A verkoopt wielen van auto’s en onderneming B koopt wielen
van auto en verkoopt dan auto’s => wielen niet dubbel tellen
✓ Kranten spreken van groei = Groei van BBP
Pagina 3 van 217
,• Grafiek groeivoet
o Normale tijden
✓ Het gaat soms eens wat beter en soms eens wat slechter
✓ De laatste 50 jaar is er gemiddeld 2% economische groei op jaarbasis
o 2008-2009: Grote recessie
✓ Groei was enorm gedaald, groei onder 0
✓ Wereldwijde daling van de economische activiteit (op een schaal die niet meer gezien
was sinds de grote depressie van de jaren ’30) = Wereldwijde grote crisis
✓ We zijn er van hersteld
o 2020: corona crisis
✓ Veel zaken gingen dicht = Lockdown
✓ Economische activiteit is enorm gekrompen
✓ Externe factoren kunnen enorme impact hebben op onze economie
✓ Economische groei is belangrijk voor onze welvaart
GDP-growth
20
• Economie is een systeem
o Lockdown goed voor gezondheid maar niet voor de economie
✓ Lockdown was nodig voor de gezondheid maar deed veel schade aan de economie
o MAAR Gezondheid wordt gefinancierd door belastinggeld
o Oranje kaders = 2 spelers van de economie (gezinnen en bedrijven)
✓ Gezinnen werken bij bedrijven, stellen hun arbeid ter beschikking aan bedrijven en
krijgen er een loon voor
✓ Gezinnen kopen ook de goederen en diensten die bedrijven aanbieden => bedrijven
krijgen daar geld door == KRINGLOOP
✓ Houden elkaar in evenwicht
o Natuurlijk evenwicht tussen productie en consumptie
✓ Idee gaat teug tot 18de Eeuw (cf. infra)
Pagina 4 van 217
, • Economie als systeem met 4 spelers
o Gezinnen, bedrijven, overheid + buitenland als belangrijke spelers Economie
o Overheid
✓ Gaat op financiële stromen die er zijn belastingen innen en daar haalt de overheid
inkomsten uit
✓ Die inkomsten gebruikt overheid om een aantal uitgaven te doen (naar gezinnen toe
maar ook naar de gezondheidszorg)
o Door lockdown aan te houden, valt economische activiteit stil ➔ zo vallen inkomsten voor
overheid weg ➔ Overheid heeft tekort, leven van reserves maar de overheidsschuld wordt
groter
o Hierdoor discussie: gezondheid primeert maar we kunnen economie niet lang stil leggen
want anders kan men bv: gezondheidszorg niet meer financieren
o == Economie is een systeem waar de dingen allemaal samenhangen, alles heeft invloed op
elkaar
✓ Algemene evenwichtseffecten
✓ Bv: door sluiting => bedrijven produceren minder => mensen zullen minder inkomen
hebben om te consumeren => overheid heeft minder belastinginkomsten => er zullen
minder middelen zijn (en dit heeft dan weer effect op andere zaken)
✓ Waar middelen voor gezondheidszorg halen als economie langdurig stil ligt?
❖ Overheid kan gaan lenen maar voorzichtig zijn, ervoor zorgen dat ze leningen
kunnen terugbetalen
❖ Leningen terugbetalen is belangrijk => in 2008 kon Griekenland zijn leningen niet
meer terugbetalen en stond zo als land op rand van een faillissement
✓ Economie als een systeem: Een kleine invloed heeft een impact op het hele systeem
Pagina 5 van 217
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur studX. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €25,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
