Deel 2 – Ondersteuning en begeleiding van
personen met een handicap
Hoofdstuk 4: Ondersteunen van socio-emotioneel welbevinden
1. Belang social- emotioneel ontwikkelingsprofiel
• bepaalt de wijze waarop de betrokkene zijn omgeving verwerkt, interpreteert en
beleeft
• de psychosociale noden van de betrokkene worden er uit afgeleid
• helpt om de verwachtingen van de omgeving beter af te stellen op de
mogelijkheden van de cliënt
• vanuit het actuele ontwikkelingsniveau kunnen nieuwe groeikansen geboden
worden in de ‘zone van naaste ontwikkeling’
• Probleemgedrag gaat vaak voorkomen uit gebrek aan afstemming.
• We willen in de stretchzone zitten waarin iemand op een aangenaam niveau
uitgedaagd wordt.
2. Sociaal-emotionele ontwikkeling
• Leeftijdranges= voor een normale ontwikkeling. Is een inspiratie maar grote
variatie tussen personen. Een universele theorie, niet enkel voor personen met
een verstandelijke beperking.
• Wat betekenen fases voor personen met een beperking?
• Aan de hand van casussen waarin probleemgedrag is
• Gedragsprobleem uiting dat er op social-emotioneel vlak een pobleem is
Adaptatiefase (0-6 maanden)
Mieke is een vrouw van 46 jaar met een diep verstandelijke beperking. Ze
verblijft in groep met 10 volwassenen met ernstig en diep verstandelijke
beperking en heeft slechts sporadisch contact met familie. Mieke maakt wensen
duidelijk door middel van non-verbaal gedrag. Ze stelt agressief en
zelfverwondend gedrag (zichzelf krabben, slaan, …). Goede en slechte perioden
wisselen elkaar af. De laatste tijd geniet ze niet echt meer van activiteiten en
kan plotse woedebuien hebben en roept dan naar begeleiders en bewoners. Ze
is nerveus (wiebelen, vreemde tics, …). Mieke kan niet goed tegen de drukte in
de groep, dan wordt ze onrustig. Ook veranderingen zijn moeilijk voor haar. Ze
slaapt zeer weinig, is continu wakker en gespannen. Ze vertoont signalen die
wijzen op een depressie en ze vertoont eerste tekenen van dementie.
➔ Betekent niet dat we haar mogen vergelijken met een baby, maar het
functioneren van een baby van 6 maanden geeft ons wel inzicht in wat er
gebeurt in haar ontwikkeling.
Orthopedagogiek Handicaps lesnotities A-C B| 2022-2023 p. 1/13
, Kenmerken van de adaptatiefase
• Regulatie van de fysiologische behoeften: eten, drinken en slapen staan voorop, veel
aandacht voor nodig. Slaapwaakritme is bij Mieke niet oke, dus hier noden.
• Ervaringen van lust en onlust staan centraal: ofwel goed (rustig) of overstuur (wenen,
huilen). Niet veel differentiatie daar tussen. 2 soorten manieren van zijn (lust en
onlust). Als het niet goed gaat met Mieke heel extreem gedrag. We zien 2 uiterste.
Deze ontevredenheid komt vaak voort uit de basisbehoeften. Als begeleider aansluiten
bij deze behoeften: senistief-responsief.
• Moeite met spanningsregulatie: reguleren van
stress heel moeilijk. Hyper aerosol: overspoeld
door stress. Hypo aerosol: te weinig, mensen
gaan zich terugtrekken. Spanning reguleren nodig
voor het welbevinden.
• Heel kleine dingen, kunnen een grote invloed bv.
Mieke last met veranderingen (verandering in dagplanning of nieuwe persoon
aanwezig)
• Integratie van zintuiglijke prikkels
• Zich aanpassen aan structuur van tijd, plaats, personen en activiteiten
• Lichaamsgebonden ervaring van omgeving: heel fysiek omgaan met omgeving, en
prikkelverwerking.
➔ Zorgen voor een evenwicht in de spanning
➔ Wij als begeleider mee de emoties van de persoon gaan moeten reguleren.
Kerntaak van de omgeving is reguleren
• Instaan voor regulatie van fysiologische basisbehoeften
• Doseren van prikkels en emoties
• Zorgen voor emotioneel en fysiek comfort
• Rustige aanpak (tempo aanpassen) en rustige, stabiele omgeving
• Nabijheid bieden: aandacht, actie-reactie, samen zijn en dingen samen doen, veel 1 op
1 interactie: Ideaal één vaste persoon bij deze persoon.
• Gevoel geven dat er altijd iemand beschikbaar is
• Sensitief responsief zijn voor signalen en behoeften van cliënt
• Emoties opvangen: als persoon stress niet kan reguleren, emoties opvangen.
• Algemeen= Voorspelbaarheid bieden: vaste regelmaat, vertrouwde rituelen en
omgangswijzen. Omdat je niet steeds dezelfde persoon overal kan laten bijzijn. Maar
wel bv. 1 persoon per activiteit.
• Sensitieve responsiviteit: heel belangrijk!
• Omgeving verhelderen
• Gedrag niet bestraffen: personen stellen geen intentioneel probleemgedrag, het is een
teken dat er overprikkeling is (uiting van de stress). Door straffen extra prikkel geven
Orthopedagogiek Handicaps lesnotities A-C B| 2022-2023 p. 2/13
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur anne-catherinebruynbroeck. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
