SAMENVATTING
DIERVOEDING
2023-2024
Marlies Nelissen
,HOOFDSTUK 1: WEENDE-ANALYSE
WEENDE-ANALYSE
- Meest praktische en courante kwantitatieve evaluatie van
voedsel/voeder/ingrediënten
- 6 parameters:
o Vocht:
▪ Water
▪ Maar ook: vluchtige zuren en basen, alcohol ->
overschatting van vocht
▪ Drogen van monster
• Standaard: 4u bij 103°C
o Hogere temperatuur dan kooktemperatuur water door opgeloste
stoffen in water
• Probleem met suikerrijke grondstoffen: karamelisatie zorgt dat water
eronder niet kan verdampen
o Oplossen door zand bijmengen
o Ruwas:
▪ Minerale elementen
▪ Verbranden/oxideren van gedroogd monster:
• Standaard: 4u bij 55O°C (moffeloven)
• Organische fractie = brandbaar (C weg als CO2, H2O verdampt)
• Anorganische fractie blijft over
▪ Ruw as? Je weegt de oxiden ook mee als as
o Ruweiwit:
▪ Eiwitten, aminozuren
▪ Maar ook: aminen, nitraten, N-bevattende glucosiden, N-bevattende glucolipiden, B-
vitaminen, nucleïnezuren, NPN (bv ureum) -> beperkte voedingswaarde ->
overschatting van werkelijk eiwit
▪ N-extractie
• Kjeldahl
o 4 stappen: destructie, destilatie, titratie en reductie
o H2SO4 gebruikt voor oxidatie
• Dumas
o Pure zuurstof gebruikt voor oxidatie (milieuvriendelijker)
▪ N x 6,25 = RE
• Aanname gemiddeld 16%N in aminozuren
▪ Ruw eiwit? Niet alle eiwitten 16% + ook non proteïn nitrogen (NPN)
o Ruwvet:
▪ Vetten, oliën
▪ Maar ook: wassen (vetoplosbare koolhydraten), organische zuren, pigmenten,
sterolen, vitaminen A,D,E,K
▪ Etherextractie (Soxhlet): staal onderdompelen in organische component (bv
petroleum) -> vetten extraheren en vervolgens petroleum verdampen
▪ Resultaat afhankelijk van welk gebruikt organisch solvent
▪ Ruw vet? Ook vetoplosbare vitaminen geëxtraheerd
, o Ruwvezel:
▪ Cellulose, hemicellulose, lignine
▪ Koken in zure en alkalische detergenten
• Oplosbare celinhoud (eiwit, vet, koolhydraten, oplosbare vezels) spoelen
weg
• Ruwe celstof blijft over
▪ Ruwe celstof?
• Bij koken in licht zure omstandigheden
reageert deel hemicellulose weg
• Bij koken in basische ph reageert deel
hemicellulose en lignine weg
• Oplosbare vezels zijn verdampt bij drogen
• Resultaat: onderschatting van ruwe celstof
o Overige koolhydraten of N-vrije extractstoffen:
▪ Cellulose, hemicellulose, lignine, suikers, fructanen, zetmeel, pectines, organische
zuren, harsen, tannines, pigmenten, vitaminen,…
▪ OK = DS – RE – RVET – RAS – RC
• DS = 100 - vocht
▪ Te uitgebreid begrip -> Weende analyse uitgebreid met analyse op suiker + zetmeel
• Relevantie?
o Suiker en zetmeel zijn goede energie leveranciers, ons
spijsverteringsstelsel is erop gemaakt om deze te hydrolyseren en
er glucose van te maken, dat op zijn beurt wordt omgezet naar ATP
= snelle energieleveranciers
o Rest overige koolhydraten hebben totaal andere eigenschappen
- Aandachtspunten vóór analyse
o Staalname: moet representatief zijn voor de batch die je wilt analyseren
▪ Met een staalboor op een bepaalde diepte op verschillende punten
▪ Homogeniseren
o Monstervoorbereiding:
▪ Vaak gewoon staal malen/verkleinen voor vergemakkelijken analyse
• Verkeerd malen -> vocht gaat verloren
- De Weende analyse geeft een snel inzicht in de chemische compositie van enkelvoudige en
samengestelde voeders, maar de zegt niet alles
o Fysische structuur: malen, hakselen, breken granen, persen of extruderen (korrels/pellets),
kruimel,…
▪ Bv effect van voedervorm op prestaties bij vleeskuikens:
• Meel plakt in bek
• Korrels sneller ingeslikt -> betere voederopname en dus groei, wel minder
ontwikkelde spiermaak (moet minder werken)
•
o Transitsnelheid
o Voederstrategie (meermaals voederen vs één keer voederen)
o Individuele variatie vertering, benutting per dier
➔ Chemische analyse is richtingaangevend; sterke verschillen mogelijk tussen chemische analyse en
realiteit, het dier liegt nooit!!
, ANDERE ANALYSES
- Onder- of overschattingen zijn onvermijdelijk in Weende-analyse-> aantal methoden verfijnd
o Van Soest: maakt nog een onderscheid tussen de verschillende ruwe vezels
▪ Neutral detergent extraction -> ruwe vezels (onoplosbaar) blijven over (=NDFiber)
▪ Acid detergent extraction ->
• Hemicellulose lost op
• Cellulose en lignine blijven over (=ADFiber)
o Nabij infrarood spectroscopie (NIRS)
▪ Nabij infrarood licht (800-2500nm) op voederstaal sturen: deel van licht wordt
geabsorbeerd, deel wordt gereflecteerd en vervolgend opgepikt door detectoren ->
golflengte spectrum tegenover absorptie uitgezet in grafiek -> via databanken meest
waarschijnlijke voedselcomponenten om dit spectrum te verkrijgen bepaald
▪ Voordelen
• Sneller
• Niet-destructies
• Proper (geen chemicaliën)
• Weinig monstervoorbereiding
• 1 spectrum voor verschillende parameters
▪ Nadelen
• Blijft een schatting (je werkt met ijklijnen)
• Calibratie per product en per parameter
VOEDERMIDDELEN VAN DIERLIJKE EN PLANTAARDIGE OORSPRONG
BELANGRIJK BIJ VERGELIJKEN VOEDERS
- Vergelijken van chemische compositie tussen voeders: omrekenen naar droge stof!!!
o Men relateert de aanwezigheid van een nutriënt tot de totale droge stof
▪ De droge stof bevat alle nutriënten
▪ Het aantal kilo’s droge stof dat een dier eet is de belangrijkste prikkel voor
verzadiging
- Wegen van ingrediënten om samenstelling van een totaal voeder te kennen (als er in gemengde
voeding meer van een bepaald onderdeel aanwezig is, gaan de voedercomponenten van dit onderdeel
harder doorwegen in de volledige analyse dan andere onderdelen)
