Forensische psychiatrie
Hoofdstuk 1: inleiding & introductie
Romanen: centrale marktplein bij de romeinen (Italië) -> er werd gesproken over wetten,
rechtszaken, ter dood veroordelingen uit gevoerd allemaal publiek.
Vandaag ook nog altijd publiek.
Publiek gebeuren = werk dat je doet, is in tegenstelling tot de ‘gewone’ psychiatrie (achter
gesloten deuren), is al het gene wat je te vertellen hebt, publiekelijk gevold kan worden en
de nodige opmerkingen op kan krijgen.
Verslagen moet je vertellen in een taal die ook begrijpbaar is voor het publiek. In eerste
instantie werk je voor rechters, die heel weinig kennen over psychiatrie, wat dat je maakt dat
je heel je moeilijke vocabulaire achterwege moet laten, want je werkt in dienst van een
gerechtelijk systeem.
Als psychiater werk je ten dienste van. Het juridische systeem. De juristen moeten dus iets
met je informatie kunnen doen, wat betekend dat ze jouw taalgebruik ook moeten kunnen
verstaan.
Hetgeen wat je vertelt, moet begrijpbaar zijn voor leken (= iemand die geen basiskennis
heeft van psychiatrie, psychologie).
Niet alleen strafrecht, maar ook alles wat te maken heeft met rechtbanken (schade na
verkeersongevallen, arbeidsongeschiktheid, goeden beheren, gedwongen opgenomen
moeten worden, …).
Schade, stoornissen (= een diagnose (door psychiater) stellen) vaststellen.
Forensische psychiatrie = geneeskunde + recht
Medisch Juridisch
- alliantie: vanuit verschillende disciplines- oppositioneel: enkel voor rechter als je 2
allemaal samenwerken om patiënt zo goed partijen hebt die een verschillende visie
mogelijk te helpen. hebben. Maximaal alle middelen gebruiken
- hulpvraag: altijd wel iemand die om hulp om eigen cliënt er zo goed mogelijk uit te
vraagt. Bij behandeling ga je voort op krijgen Als deskundige sta je dan tussen die
aanwijzingen. 2 partijen. Men gaat dan ook uw
argumenten proberen afbreken.
- beoordeling: oordeel vellen over bepaald
probleem dat zich stelt en zo goed mogelijk
beargumenteren. Bij die beoordeling, moet
je bewijzen, zonder doorheen het proces
verder te kunnen gaan op aanwijzingen.
Voorverslag eerst doorsturen naar partijen zodat zij binnen een bepaalde termijn (1 maand)
daar opmerkingen op kunnen maken.
Daarna pas verslag doorsturen naar rechtbank.
Simulatie = grootste deel is bewust niet waar wat verteld wordt, omdat er een bepaald doel
wordt nagestreefd, vaak financieel. Willens en wetens liegen om er winst uit te halen.
Aggravatie = waarheid een beetje verdraaien, omdat ze iets willen vermijden.
Faking bad = degene die zich slechter voor doen dan ze het eigenlijk hebben
Faking good = degene die zich beter voor doen dan ze het eigenlijk hebben.
-> klachten die ze brengen moet je ernstiger nemen dan ze eigenlijk bekennen.
1
, -> vaak kinderen van zelfstandigen.
Forensische psychiatrie = geneeskunde binnen het recht
o Forensische artsen werken
o In opdracht van het recht
o Ten behoeve van een juridische vraagstelling
o ‘Patiënten’ vragen geen onderzoek of behandeling, het ‘gerechtelijk’ systeem vraagt.
Causaliteit speelt een heel belangrijke rol: oorzakelijk verband is in lichamelijke aspecten
vaak duidelijker dan in de psychiatrie.
-> burn-out: vagere diagnose die mode-gebonden is, media-hype die rol speelt.
-> in welk juridisch stelsel zit je en wat zijn daar de regels, vooral dan op vlak van causaliteit.
-> voor exact dezelfde stoornis kan je in de ene rechtbank 0% schadevergoeding krijgen,
terwijl je in een andere rechtbank 100% schadevergoeding zou krijgen: omdat het over de
oorzaak gaat en bij de ene verzekering wordt dat wel vergoed en bij de andere niet.
Rechterlijke organisatie
Arbeidsrechtbank: arbeidsongeschiktheid,
woon-werk verkeer (gaat alleen maar over u
vermogen nog om te werken).
Politierechtbank: verkeersongeval (altijd
schadevergoeding voor ongeval, ook al heeft
het niets met vermogen om werk te maken).
Medisch juridisch
Ethisch uitgangspunt
Respect voor personen:
o Bescherming van hun gezondheid
o Zorgen voor …
o Patiënten
o Behandelingsideologie
o Bescherming van hun vrijheid
o Autonomie
o Zelfbeschikkingsrecht
o Individu en maatschappij
Basis paradigma ( a priori houdingen, asymmetrie relatie, tegensprekelijk debat)
- Recht - geneeskunde
- Juristen - artsen
Rechter
Arts patiënt
Partij A Partij B
Ziekte / stoornis
- Conflictmodel - samenwerkingsmodel
- Tegensprekelijk model - therapeutische alliantie
2
, - “working partnership”
Patiënten hebben het recht om een kopij van het verslag te krijgen, in dit geval niet. Alle
partijen moeten op hetzelfde moment en exact hetzelfde verslag krijgen. Anders wordt het
tegensprekelijk verklaard en uiteindelijk nietig verklaar.
Beroepsgeheim
o Verslaggeving en behandeling
o Elkaar ‘tegensprekende’ wetten
Verslag dat over uzelf wordt gemaakt, daar heb je recht op (volgens privacy wetten), maar
dan ga je in tegen tegensprekelijkheid, want beide partijen moeten hetzelfde verslag of
hetzelfde moment te zien krijgen.
Als patiënt heb je recht op kopij van het verslag. Moeilijke evenwichtsoefening.
Beroepsgeheim is moeilijk: op medisch vlak belangrijk, maar tussen juristen moet er wel veel
geweten zijn en verslagen moeten gedeeld zijn. Tegenpartij kan op dat beroepsgeheim
vliegen om het toch te weten te komen.
Normaliteit VS stoornis
o Classificatiesystemen: DSM5, PCLR, …
o Geen psychopathie in DSM
Er moet een stoornis zijn voordat er schade kan zijn.
Er moet een houvast zijn van wanneer men iets een stoornis kan noemen, en niet meer
binnen de normaliteit valt.
11% van mensen die een levensbedrijgend trauma meemaken, ontwikkeld PTSD. Het is dus
niet omdat je iets meemaakt dat je een PTSD krijgt. Bijna 20% simuleert zelfs een PTSD. Met
een diagnose moet je dus enorm oppassen.
Classificatiesystemen: ja, maar niet heilig, soms ook aantonen via andere zaken.
Causaliteit
Alles is multifactorieel in de psychiatrie.
Als je ergens een woord verkeerd gebruikt, krijgt dit soms een heel andere betekenis in het
juridische denkkader dan is het medische denkkader.
Vaak zijn er meerdere oorzaken, en die moeten ook allemaal in het verslag worden gezet.
Causaliteit zo goed mogelijk proberen beargumenteren.
“Behandelen” VS controleren
Juristen hebben een ander idee over behandelen dan psychiaters.
Je kan pas in behandeling op het moment dat het juridisch verklaard is dat je iets hebt gedaan.
Opname voor seksuele voorkeursstoornis = 1jaar -> enorm grote wachtlijst -> niemand
opnemen waarbij juridisch niks is verklaard. Vaak moeten mensen die schuldig verklaard zijn
ook eerst een aantal jaar opgesloten in de gevangenis tot er plaats is in de psychiatrie.
Vaak zijn vragen vanuit justitie, verdoken vragen om softe vorm van controle te hebben.
In België zijn er bijna geen behandelmethodes voor mensen met psychopathie -> beste
plaats is dus zogezegd de gevangenis.
3
, Forensische psychiatrie =
o Raakveld van 2 werelden: medisch & juridisch
o Eigenlijk 3 werelden: privé, eigen morele waarden, blik en visie
o Impact in privéwereld ook voelen: mensen in u omgeving die er anders over
dachten, u conclusies blijven in twijfel getrokken, …
Overtredingen van maatschappelijk regels
Morele regels Conventionele regels
o Gedefinieerd door effect op welzijn van o Schendingen van gedragsregels
anderen maatschappelijk/sociaal
o Maken slachtoffers o Maken geen slachtoffers
o Blijft ontoelaatbaar ook zonder regel o Wordt toelaatbaar als er geen regel is
die het verbiedt, of een autoriteit die die het verbiedt, of als een autoriteit
toelating geeft. zegt dat het mag.
o Vanaf 4 jaar o Als er geen toezicht meer is, dan is de
o Alle culturen regel er niet meer.
o Alle rassen
o Autisme: ook zij kunnen dat
onderscheid maken
Wat is forensische psychiatrie
In enge zin
o Psychiatrisch deskundigenonderzoek
o Strafrecht
Tak van de psychiatrie die zich bezig houdt met de studie van de mentaal gestoorde
delinquenten
Mentale stoornissen
Zwakzinnigheid
Ernstige persoonlijkheidsstoornissen
In ruime zin
o Psychiatrisch deskundigenonderzoek + behandeling, revalidatie, wetgeving, preventie
o Strafrecht + andere domeinen van recht
Tak van de psychiatrie die zich bezig houdt met al de gerechtelijke aspecten van de
psychiatrie
Evaluatie toerekeningsvatbaarheid
Onvrijwillige opname
Onvrijwillige behandeling
Vermogen tot goederenbeheer
4
