Oriëntatie op de wereld 1
INLEIDING
DE VISIE OP ORIËNTATIE OP DE WERELD
Kleuters stellen veel vragen = VERWONDERING
ONDERZOEKEND LEREN
● Ontdekken van de werkelijkheid
● Eigen contexten
● Verwonderen als essentieel onderdeel van onderzoekend leren
Visie 🡪 invalshoeken
- De verplichting om ontwikkelingskansen en eindtermen na te streven
- Noodzaak tot bijsturing en actualisering binnen de maatschappelijke groei
- Onze onderwijs didactiek en- methodiek staat centraal: het kind staat centraal
3 belangrijke aspecten binnen oriëntatie op de wereld:
1. Als planeet aarde
- Onze planeet is deel van het heelal, onderdeel van de kosmos, een onooglijk stipje in
de ruimte. 🡪 zoveel dat we nog niet weten, kennen, begrijpen
2. Als leefruimte
- Woonplaats van de mensen, dieren en planten.
3. Als bron
- De aarde is leverancier van grondstoffen 🡪 die eindig zijn
DE EGO-visie:
Het is belangrijk dat kleuters zelf, vanuit een explorerende en onderzoekende houding, kansen
krijgen om competenter te worden in de zes domeinen van wereldoriëntatie.
OW OMVAT 6 DOMEINEN OF WETENSCHAPSGEBIEDEN
1. Natuur
2. Tijd
3. Bewegingscultuur
4. Ruimte
5. Techniek
6. Samenleving
WAAR GAAN JE OPZOEKWERK DOEN
🡪 literatuur
🡪 tijdschriften
🡪 internet
🡪 materiaal van de kleuters
🡪 musea
🡪 televisie
1
,ORIËNTEREN
● Aardrijkskundig begrip
= we plaatsen de dingen en onszelf overeenkomstig met windstreken en gebruiken als hulp
een kompas of kaart of richten op de zon.
● Zich richten op een bepaald idee
= focussen op een interessant onderwerp, nagaan waar of hoe men zich in een
maatschappelijk of sociaal milieu bevindt.
● Zich op de hoogte stellen van de laatste trends
= in de muziek, de kleding.
● Zichzelf inlichten over politieke en sociale ontwikkelingen
= in de onmiddellijke omgeving en in de gehele wereld.
● Op verkenning gaan
= in minder bekende gebieden, werkelijkheid domeinen, als wetenschap en techniek.
🡪 Oriënteren = een heel menselijke activiteit. In oriëntatie op de wereld staat de mens centraal.
OW IN DE KLEUTERKLAS:
- Ontdekken
- Verkennen
- Herkennen
- Onderzoeken
HOOFDSTUK 1 = VISIE OP ORIËNTATIE OP DE WERELD
1.1 ORIËNTATIE OP DE WERELD VOOR KLEUTERS
Kleuters ontdekken de wereld nog maar pas
🡪 Dat levert veel vragen op
- Wie heeft de zee gemaakt?
- Hebben alle bomen altijd groene blaadjes?
- Wat zit er in mijn hoofd?
- Is mijn konijn nu dood? Wat is dat ‘dood’?
🡪 Kleuters stellen veel vragen = verwondering
● Als leerkracht = hun beginsituatie aanleiding om hen verder te ontwikkelen.
● Verschillende manieren om in de kleuterklas tegemoet te komen aan ontwikkeling van
oriëntatie op de wereld = werkvormen.
WERELDORIËNTEREND DENKEN
= verwonderd zijn, durven vragen stellen en antwoorden toelaten.
- Graag leven en open naar de wereld kunnen kijken, kritisch en ook filosofisch.
- Mensen, kleuters, zichzelf laten zijn.
1.3 ALGEMENE BEDOELINGEN VAN ORIËNTATIE OP DE WERELD
Oriëntatie op de wereld
● Elk kind is uniek
- Komt tegemoet aan de individuele verschillen van kinderen
● Levensecht leren
- Waarheidsgetrouwe, eigentijdse en realistische ontwerpen aan bod komen
+ samenhang ontstaan met leren op alle leergebieden en leerdomeinen
2
, ● Kansen voor kleuters om zich sociaal en communicatief te ontplooien
- leren van gedachten wisselen, samenwerken, ontdekken dat er veel
verschillende meningen zijn, keuzes maken, oefenen in het verantwoordelijkheid
opnemen.
● Roept voortdurend op tot actie en engagement
- leren solidair en verantwoordelijk zijn, omgaan met emoties, hulp bieden en
genegenheid tonen, opkomen tegen verspilling
● Vertoont dynamiek en bewogenheid
- tegenover zichzelf en de anderen en de wereld
● Samenhang tussen de verschillende leergebieden
- Ordenen, vergelijken, opzoeken, experimenteren, verwoorden, beoordelen,
kiezen.
HORIZONTALE SAMENHANG MET ANDERE LEERDOMEINEN
Niet als afzonderlijke vakken gaan behandelen
- Werkelijkheid is niet te scheiden in domeinen.
- De horizontale samenhang tussen de verschillende leerdomeinen neemt in OW een unieke
plaats in.
🡪 Er is permanente wisselwerking tussen oriëntatie op de wereld en de overige leergebieden
ERVARINGSGERICHTE VISIE EN WERELDORIËNTATIE
● Kleuter beleeft de wereld met een grote openheid
- Weinig dingen zijn ongewoon voor kleuter = kwestie van verkennen en leren
kennen
- Als kleuterleerkracht 🡪 interesses te verbreden en uit te diepen 🡪 zodat ze een
blijvende indruk kunnen achterlaten bij de kleuter
● OW in de kleuterschool:
- Kinderen helpen competenties te ontwikkelen om zich in situaties goed te voelen
en zich goed uit de slag te trekken.
- Kleuters zelf, vanuit een explorerende en onderzoekende houding, kansen
krijgen om competenter te worden
🡪 in de klas een voldoende ruime waaier van situaties voorzien, zodat er sprake is
van brede ontwikkeling
1.4 HOE LEREN KINDEREN DE WERELD BEGRIJPEN
BEGRIJPEN = greep krijgen op de werkelijkheid
- Babys en peuters
- krijgen een greep op de wereld door alles letterlijk vast te nemen.
- Zo ‘begrijpen’ ze de wereld 🡪 sensomotorische ontwikkeling
- Jonge kinderen
- Hebben een active onderzoekend houding
- Wat hun drijft = nieuwsgierigheid en verwondering 🡪 staat centraal om de
omgeving te begrijpen
🡪 Ondekken vormd de basis voor begrijpen
3