ALG, Hoofdstuk 1: Mediarecht
deel 1: Internationaal niveau
1. Raad van Europa
1.1. Raad van Europa
Na WOII
nood aan organisatie bevoerderen mensenrechten en democratie
1949, oprichting Raad van Europa
- Geen onderdeel EU
- Doelen
o Bevorderen eenheid lidstaten
Sluiten onderlinge verdragen
Belangrijkste verdrag: Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de
Fundamentele Vrijheden (EVRM)
o Culture diversiteit bevorderen
- Telt 47 lidstaten (alle landen Europa, Rusland, Turkije)
- Bestaat uit Cominté van Ministers en de Parlementaire Vergadering
- Lidstaten moeten naleven!
1.1.1. Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM)
- Kort na WOII afgekondigd
- 1953: in wekring internationaal superviserend toezicht op de naleving
- 1 november 1998: burgers en organisaties kunnen zich als slachtoffer schending rechtstreeks richten tot Europees Hof
van de Rechten van de Mens (EHRM) in Staatsburg
- Comité van Ministers ziet er op toe dat bindende uitspraken door EHRM worden nageleefd
Belang is gaandeweg in rechtspraktij lidstaten doorgedrongen
EVRM oorspronkelijk bedoeld als aanvulling op de nationae rechtsbescherming
ontwikkeld tot basisnormen als waarborg op een aantal mensenrechten
1.1.2. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM)
= permanent rechtsorgaan Raad van Europa
ziet er op toe dat Europees verdrag inzake mensenrechten en protocollen worden nageleefd
telt 47 rechters
Kan door staten EN partculieren worden ingeschakeld
Arresten zijn bindend zetten regeringen ertoe aan om slachtoffers te vergoeden + wetgeving en bestuurspraktijken
wijzigen
GEEN instelling van EU, maar van de Raad van Europa
1.2. De Europese Unie
- 27 landen
- Voorloper
o Europese Economische Gemeenschap
o 1958
o BE, DU, LUX, FR, ITA en NL
o Doel = economische banden gigantische interne markt
o Houdt zich bezig met: economie, klimaat, milieu, gezondheid, justitie, migratie, …
EEG geen goede naam meer!
1993: Europese Unie
1
, - Zorgt al 70 jaar voor duurzame vrede
- Beschermd mensenrechten door Handvest van de grondrechten van de EU
o Gevrijwaard blijven van discriminatie op grond van gelacht, ras, etniciteit, godsdienst, overtuiging, beperking,
leeftijd, seksuele geaardheid
o Recht op bescherming van persoonsgegevens
o Recht op toegang tot de rechter
vormen basis van de EU
beschreven in het Verdrag van Lissabon + Handvest van de Grondrechten
Belangrijkste EU-instellingen
Het Europees Parlement De Europese Raad Raad van de Europese Unie (= de Raad)
Wetgevend orgaan ! GEEN EU instelling ! Één minister per EU-land
Om de 5 jaar rechtstreeks EU-leiders Wetsvoorstellen bespreken,
verkozen (laatste keer 2019) Politieke agenda wijzigen en goedkeuren
Drie hoofdtaken Voorzitter = C. Michel Beleid coördineren
1) Goedkeuren EU-wetgeving Bepaalt algemene politieke Gemaakte afspraken zijn
(samen met Raad v.d. EU, beleidslijnen en prioriteiten binend voor nationale
o.b.v. voorstellen van de EU regeringen
Europese comissie GEEN wetgevende instelling Wetgevende macht (samen
2) Democratisch toezicht op ( niet betrokken bij met Eur. Parlement)
EU-instellingen aannemen EU wetgeving)
3) Begroting EU vastellen Om de 3 maanden
(samen met de Raad)
De Europese Comissie Het Hof van Justitie van de Europese
Unie (HJEU)
Politiek onafhankelijk Zorgt ervoor dat EU-recht in
Uitvoerende macht alle lidstaten op dezelfde
Maakt wetsvoorstellen manier geïnterpreteerd wordt
Voert besluiten van Eur. en toegepast
Parlement en de Raad van de
EU uit
Com. Stelt wet voor, Raad keurt hem
Voorzitter: U. Von Der Leyen
1.2.1. Het Hof van Justitie van de Europese Unie (HJEU)
! =/= EHRM (Straatsburg)
! HJEU Luxemburg
Doel:
- ziet er op toe dat EU-landen en -instelligen zich aan de EU-wetgeving houden
- doet uitspraken in zaken die bij het Hof aanhangig zijn gemaakt
Daarbij gaat het vaak om…
Interpretatie van wetgeving = prejudiciële beslissing
- nationale rechtbanken moeten zorgen dat EU-wetgeving wordt nageleefd
! MAAR interpretatie van wetgeving kan van land tot land verschillen
- bij twijfel van een nationale rechter
vraag voor prejudiciële beslissing, om te bepalen of nationale wetgeving en
praktijken verenigbaar zijn met EU-wetgeving
Handhaving van wetgeving = inbreukprocedure
- procedure gestart TEGEN regering EU-land die de EU-wetgeving niet toepast
- ingeleid DOOR Europese Commissie of ander EU-land
- land regels overtreden? onmiddellijk corrigeren OF tweede zaak aanspannen,
kan resulteren in een geldboete
Nietigverklaren van EU- = beroep tot nietigverklaring
wetgeving
2
, - indien EU-land, Europese commissie of Europees parlement meent dat bepaalde
EU-wetgeving in strijd is met EU-verdragen of grondrechten
hof verzoeken deze nietig te verklaren
! kunnen ook ingeleid worden door particulieren die zich benadeeld voelen door een
bepaalde EU-wet
Afdwinging van maatregelen = beroep wegens nalatigheid
- volgens verdrag EU, Eur. Comm. Of (soms) Eur. Parl. beslissingen nemen
- doen ze dat niet?
dan kunnen EU-landen, andere EU-instellingen en (soms) particulieren dit bij Hof
aanklagen
Sanctionering van een EU- = vordering tot schadevergoeding
instelling - personen/bedrijven die schade hebben door gevolg handeling of nalatigheid EU of
personeel EU
kunnen bij Gerecht vragen voor vordering tot schadevergoeding
2. Nationaal niveau
Wetgeving mediarecht terug te vinden in GW, strafwetboek en federale wetten
Bij vorming federale staat, a.d.h.v. staatshervormingen, aantal gewest- (groepsgebonden) en gemeenschapsbevoegdheden
(persoongesbonden) gekregen
Vlaanderen kan dus voor deze bevoegdheden eigen beleid voeren
! afgestemd op Europees beleid of dat van andere gemeenschappen
! Media = gemeenschapsbevoegdheid
! belangrijkste wetgeving ivm media = mediadecreet
Verschillende actoren Vlaanderen die meewerken/adviseren van mediabeleid
- Vlaamse regering Vlaams minister van Media Benjamin Dalla
- Vlaams Parlement commissie voor cultuur, jeugd, sport en media
- Vlaamse overheid beleidsdomeinen cultuur, jeugd, sport en media
- Strategisch adviesraad voor cultuur, jeugd, sport en media
- VAF (Vlaams Audiovisueel Fonds)
- Belangenbehartigers
- Mediasector
Vlaamse overheid:
- Aantal mechanismen om beleid te vormen en te plannen
- Regeerperiode van 5 jaar
- Start begrotingsjaar beleidsdocumenten opmaken met strategische keuzes en concrete beleidsvoorstellen voor
komende periode
- Start regeerperiode: Vlaamse regering omschrijft in regeerakkoord strategische keuzes
o Regeerakkoord = geheel van afspraken tussen parlementaire fracties die samen over een meerderheid in het
Vlaams Parlement beschikken, over het beleid dat een nieuwe Vlaamse Regering zal voeren
- Meest recente Regeerakkoord 2019 - 2014
3
, ALG, Hoofdstuk 2: Auteursrecht
1. Internationaal niveau
1.1. Berner Conventie (= conventie van Bern)
9 september 1886
Goedgekeurd naar aanleiding vh Internationaal Congres van Auteurs en Kunstenaars (1885)
Doel: auteurs minimale bescherming garanderen
Brug tussen Angelsaksische copyright en continentale auteursrecht
Wat was het gevolg?
Internationalisering ingezet vh auteursrecht
Internationaal en gemeenschappelijke erkenning afdwingen van auteursrecht op kunst en letterkundige werken
o Aan toetredende landen werd opgelegd in hun nationale rechtsorde bescherming moest garanderen voor
auteruswerken
Regeling erkenning van AR tussen soevereine (toegreden) landen
Auteur moest niet langer werk laten registreren + geen aanvraag doen voor eigendomsbescherming
! herhaaldelijk aangepast
- Meer dan 160 landen ondertekend
- Toegezien door WIPO: World Intellectual Property Organization
o Belangrijkste orgaan betreffende AR en andere intellectuele rechten
1952, Genève: Afkondiging Universele AR-conventie onder impuls VS
1961, Rome: erkenning aan ‘naburige rechten’ (= uitvoerende kunstenaars en producenten van fonogrammen worden erkend)
1.2. Europese Unie
Voor algemene toelichting: zie H1_ALG
1990
- Europese richtlijnen
o Doel: harmonisering vd wetgeving in de verschillende lidstaten op vlak van AR en de verwezelijking van vrije
verkeer goederen en diensten in cultuur- en informatiesector
o Richtlijnen (enkele voorbeelden)
Software, kabel en satelliet, duur AR, databanken, …
Toename zaken door HJEU mbt AR behandelt werd zorgt voor harmonisering van bepaalde AR-begrippen en een uniforme
interpretatie van een aantal bepalingen
2. Nationaal Niveau
AR = federale materie, minister van Economische Zaken (Dermagne)
België
- Mede initiatiefnemer
- 1 vd eerste landen die de Berner Conventie goedkeurde en ratificeerde
- Twee doelstellingen
o Reeks bepalingen invoeren ten gunste van auteurs
o Schepping kunst bevorderen
ste
- 20 eeuw
o Wet lijkt achterhaald te worden door nieuwe technologie!
