Resume

Samenvatting Beginselen van samenleven - Ethische en rechtsfilosofische stromingen

0 fois vendu

Établissement
Universiteit Gent (UGent)

Book
Beginselen van samenleven

Samenvatting van zowel de slides met bijhorende notities en het boek (beginselen van samenleven van Jan Verplaetse)

[Montrer plus]

Aperçu 4 sur 87 pages

Voir l'exemple

Livre entier ? Oui
Publié le 1 mars 2024
Nombre de pages 87
Écrit en 2022/2023
Type Resume

ethiek
jan verplaetse
ethische en rechtsfilosofische stromingen

azratok Membre depuis 1 année 35 documents vendus

€8,99

Ajouter au panier

Enregistrer

Garantie de satisfaction à 100%
Disponible immédiatement après paiement
En ligne et en PDF
Tu n'es attaché à rien

lOMoARcPSD|17298180

Hoofdstuk 1. De klassieke rechtvaardigingstoets
1. Normatieve problemen: enkele schijnbare oplossingen

Ethiek/moraalfilosofie
Goede daad

Rechtsfilosofie FILOSOFIE
Goede wetten kennisleer, metafysica, esthetica

Politieke filosofie
Goede samenleving

Normatieve disciplines zoeken oplossingen voor normatieve problemen. Die problemen gaan over de vraag
of een bepaalde handeling, regel, toestand, maatregel toegelaten (mogen), verplicht (moeten) of verboden
(niet mogen) moet worden.
 Wat hen dus verbindt is de vraag wat je behoort te doen

Vb.
Mogen dove ouders voor een doof kind kiezen?
Mag de overheid coronavaccin verplichten?
Moet profeet Mohammed uit Divina Commedia verdwijnen?

Hierbij kun je een onderscheid maken tussen:

- Gerelateerde normatieve problemen
= sociale rollen en natuurlijke determinanten zijn bepalend voor de oplossing van het probleem

- Ongerelateerde normatieve problemen
= sociale rollen en natuurlijke determinanten zijn irrelevant. Het probleem heeft betrekking op alle
mensen, ongeacht die factoren

Normatieve problemen oplossen doe je op een rationele wijze (rationele argumentatie), een beredeneerde
oplossing (met rede)

 Je ontwikkelt argumenten voor je positie die transparant zijn
 Je staat open voor kritiek en weerlegt bezwaren tegen jouw visie

 Je vermijdt beroep op geloof, emotie of een feitelijke toestand

1

Downloaded by Azra Tok ()

, lOMoARcPSD|17298180

1.1. Geloof

Het idee dat bepaalde handelingen, toestanden, regels of maatregelen goed of slecht zijn omdat God deze
wil of juist niet wil, mist overtuigingskracht voor mensen met een ander geloof of zonder geloof. Bovendien
leidt het tot een merkwaardig dilemma

Euthyphro
= 1 van Plato’s vroege dialogen

Dilemma van Euthyphro

Zijn redenen zijn onbekend Zijn redenen zijn wel bekend
GOD is willekeurig GOD is overbodig

Er ontspint zich een discussie tussen Socrates en Euthyphro over de vraag hoe men het morele
verantwoorden

- Euthyphro: gaat zijn vader, die een slaaf liet sterven, wegens moord aanklagen. Hij noemt de
aanklacht vroom, want in overeenstemming met de wil van de goden
 Algemene opvatting: moreel verantwoord gedrag is datgene wat de goden ons bevelen

- Socrates: stelt de sceptische vraag of het niet zo is dat de goden gedrag voorschrijven omdat het op
zichzelf moreel is.
 Dit roept een probleem op waar filosofen en theologen tot op de dag van vandaag over
discussiëren

God kan het intrinsiek immorele karakter van iets begrijpen en het daarom verbieden. Deze optie zorgt
ervoor dat de wil van God niet langer willekeurig is want hij heeft goede redenen om het af te keuren.
Doch deze redenering dreigt de wil van God zelf overbodig te maken
 Als er externe redenen zijn die duidelijk maken dat iets immoreel is, moeten we ons niet beroepen op
de wil van God

1.2. Emoties, instincten, intuïties

De verlichting heeft de mensen meer tot inzicht gebracht. Je gaat meer gaan nadenken en zo zie je dat het
beter is dat je afstapt van een emotioneel antwoord

Ongenoegen over morele emoties

2

Downloaded by Azra Tok ()

, lOMoARcPSD|17298180

Niemand twijfelt eraan dat onze normatieve oplossing dikwijls door emoties is ingegeven. Zowel negatieve
emoties als positieve emoties kleuren onze normatieve opinie.

Je kunt je zelf afvragen of we wel zonder die morele emoties kunnen. Dankzij deze emoties komen we ook in
actie tegen onrecht en voor meer rechtvaardigheid

Vb.
Homoseksualiteit
- Als je het emotioneel benadert, vinden mensen homoseksuelen, en dan vooral mannen, vies.
- Als je het rationeel benadert, is er geen probleem mee

 Soms is het dus beter om af te stappen van je sentimenten

Grenzen van morele intuïties

Emoties hebben hun beperkingen.
Vooreerst kunnen ze uitmonden in onbeheersbare immorele toestanden
 Normatieve problemen worden dan niet opgelost

Verder zijn onze emoties niet altijd helder en geven ze vaak geen duidelijk normatief antwoord
 Dit is vooral bij nieuwe maatschappelijke controverses het geval. Op al deze nieuwe problemen
reageren onze emoties onzeker en tegenstrijdig. Voor onze sentimenten zijn die problemen te
complex

Democratie vraagt rechtvaardiging

Ten slotte kan je niet om het belang van rationele motivering in onze huidige samenleving.

In een (representatieve) democratie bestaat autoriteit bij gratie van het volk. Zij kiezen welke regels er in de
samenleving gelden. Dit brengt met zich mee dat de autoriteiten, verdeeld over drie onafhankelijke machten,
hun beslissingen moeten motiveren
 Met redenen omkleden

Motiveringsverplichting (art. 149 GW): het vereist een rationele aanpak en er kan dus niet verwezen worden
naar een privaat geweten of persoonlijke sentimenten

 Een democratisch bestel is dus weinig gebaat bij morele intuïties, welke krachtige rol ze
overigens ook spelen in het tot stand komen van de beslissing

1.3. Feitelijke toestand

Hiermee bedoelen we niet dat feiten onbelangrijk zijn in het zoeken naar normatieve oplossingen. Er is nog
steeds een onderscheid tussen feiten en normen

Vb.
Gevangenisstraffen helpen niet om de maatschappij veiliger te maken. Het zijn kweekscholen voor meer
misdaden

3

Downloaded by Azra Tok ()

, lOMoARcPSD|17298180

Dit wil niet zeggen dat ze geen nut hebben want het doel is om iemand te straffen voor wat hij gedaan heeft

 Je moet een conclusie trekken die naar het normatieve neigt, want tussen de feiten en
het normatieve oordeel zijn er nog steeds zaken die er niets mee te maken hebben

Normatieve oplossingen horen gebaseerd te zijn op onze beste kennis. Met het ongehoord verwijzen naar
een feitelijk toestand bedoelen we dat de oplossingen zich niet mogen bezondigen aan wat de
naturalistische drogreden heet
= drogreden die eruit bestaat om normen te verklaren op basis van feitelijke toestanden

Feitelijke toestand Normatief oordeel

Verklaren Rechtvaardigen
Begrijpen Aanvaarden
Voorspellen Verwerpen

Naturalistische drogreden (naturalistic fallacy)

2. Normatieve problemen: de rationele benadering

Om te zoeken naar een rationele oplossing moet je jouw positie dus baseren op logische argumenten en
wetenschappelijke feiten

Die rationele benadering kan grote gevolgen hebben:
- In strijd met je geloof
- Je gevoelens die je misleiden
- Dat de feitelijke toestand niet hoort te bestaan

Je kan niet terug want de rede is onverbiddelijk (= vasthoudend aan een besluit)
Vergelijk met een roltrap:
- “Once we step on it, we cannot get off until we have gone where it takes us.”

Normatieve wetenschap zoekt voor welke oplossing de beste argumenten bestaan.
2 voorbeelden ter illustratie:

Kan je vrijwillige seks tussen broer en zus eigenlijk verbieden of hen verbieden om te trouwen en kinderen
te hebben?

Patrick Stuebing
= een Duitse man die 4 kinderen heeft bij zijn biologische zus

Zelf werd hij geadopteerd maar werd later verliefd op zijn zus. Omdat seks tussen broer en zus verboden is in
Duitsland, werd hij veroordeeld tot 3 jaar gevangenisstraf. ook werd hij beschuldigd van het vrijwillig
toebrengen van fysieke schade aan drie van de vier kinderen.
 Die zijn gehandicapt

Irrationele argumenten om dit te verbieden:
4

Downloaded by Azra Tok ()

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur azratok. Stuvia facilite les paiements au vendeur.