Resume

Samenvatting Bio-ethiek -17/20 in 1e zit!

1 fois vendu

Cours
Bio-ethiek

Établissement
Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Dit document bevat een samenvatting van het vak Bio-ethiek op basis van de powerpoint, aangevuld met notities van de lessen. Ik behaalde voor dit opleidingsonderdeel 17/20 in 1e zit.

[Montrer plus]

Aperçu 4 sur 49 pages

Voir l'exemple

Publié le 7 mars 2024
Nombre de pages 49
Écrit en 2023/2024
Type Resume

filosofevub Membre depuis 3 année 266 documents vendus

€4,96

Ajouter au panier

Ajouter au liste de veux

Garantie de satisfaction à 100%
Disponible immédiatement après paiement
En ligne et en PDF
Tu n'es attaché à rien

Bio-ethiek
1 Inleiding
Definitie bio-ethiek
= een relatief jonge tak van de moraalwetenschappen, die zich bezighoudt met de ethische
aspecten van menselijke ingrepen in het menselijk leven en het leven van dieren en planten.
(Etymologisch: Grieks; bios= leven, ethos= gedrag, karakter, zeden)

Verwante begrippen
Toepassingsgebieden
*Wetenschappelijk Onderzoek: Hoogtechnologische aspecten van
geneeskunde
∼ Techniek-ethiek, onderzoeksethiek
*Klinische setting: zorgverlener – patiënt relatie, grens leven & dood
∼ Professionele ethiek, beroepsethiek
*Gezondheidszorg beleid: verdeling van middelen, recht op gezondheidszorg
∼ Ethiek van de commons

Geschiedenis van de term bio-ethiek
*Fritz Jahr (1927) Bio-Ethik. Eine Umschau über die ethischen Beziehungen des Menschen zu Tier und
Pflanze.
*Van Renselaer-Potter (1970) Bioethics, the Science of Survival
*Daniël Callahan (1973) Bioethics as a Discipline
-> Academische institutionalisering: The Hastings center, The Kennedy Institute

Geschiedenis van de bio-ethische praktijk
*Oudheid:
- Code van Hammurabi (1750 B.C.)
- Eed van Hippocrates (5de E BC): het goede doen, primum non nocere
*Asclepius: “ Dokter behandelt de rijke en de slaaf gelijk”

*19de E: ontstaan hedendaagse medische ethiek en verpleeg ethiek
Verstrengeling tussen medische filosofie en medische ethiek, interne moraal (Pellegrino, 1998; Ten
Have, 1998)
Deugden-ethiek, opgesteld door zorgverleners zelf.

*Na WO II: meer en meer een aparte discipline.
- 1947: Code van Nurenberg: onderzoeksprincipes over
experimenten op mensen
- 1964: Verklaring van Helsinki (= verklaring waarin ethische
principes voor medisch onderzoek met menselijke
proefpersonen worden uiteengezet)
- 1979: Belmont report. Ethical Principles and Guidelines for
the Protection of Human Subjects of
Research.
-> Lag aan de basis van The Principles of Biomedical Ethics

,Medische context van het ontstaan van bio-ethiek als aparte discipline
*Therapeutische vernieuwingen: beademingstoestellen (1952) nierdialyse (1962), harttransplantatie
(1967)
*Toenemende maakbaarheid van het leven: stamcel-onderzoek, genetische manipulatie, IVF, klonen
*Stijgende levensverwachting: therapeutische hardnekkigheid, euthanasie

Geschiedenis van bio-ethiek in België
*In 1649 werd door de artsen van Brussel het Collegium Medicum Bruxellense opgericht in de strijd
tegen kwakzalverij
*In 1967 (Of was het 1938… ? ) werd de Orde der Artsen opgericht. Later ook Orde der apothekers,
Erkenningsraad voor kinesitherapeuten, Psychologencommissie...
*In 1974 werd een «Staats-commissie voor ethische problemen» opgericht
*In 1993 werd het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek opgericht
- Onder bevoegdheid van de FOD Volksgezondheid.
- verstrekt adviezen in ethische kwesties.
*Juridische normering van belangrijke bio-ethische vraagstukken:
Organen-/Transplantatiewet (1986), Abortuswet (1990), Euthanasiewet (2002), Wet op de
patiëntenrechten (2002), Wet op het draagmoederschap (?)
*In alle Belgische ziekenhuizen zijn ethische comités gevormd op basis van de “Wet op de
ziekenhuizen” (2008)
- Houden toezicht op de ethische aspecten van de geneeskunde
- Houden toezicht op medische experimenten met mensen

Enkele kenmerken van bio-ethiek
*Toegepaste ethiek (≠ top-down implementatie): specifieke vragen en onderwerpen.
*Praktische ethiek
- Doel: 1. Rechtvaardiging van handelen. 2. Richting geven aan handelen
- Meerdere soorten argumenten: Moral ought, ethico-political ought, prudential ought, realistic
argument (“ought implies can”) => Complexiteit!
*Multidisciplinaire discipline

Methodieken in de bio-ethiek
- Principisme
- Gespecifieerd principisme
- Reflectief Equilibrium
- Empirische bio-ethiek
- Feministische bio-ethiek
- Casuïstiek

Enkele sleutelbegrippen
Taal van de bio-ethiek
*Weerspiegelt de multidisciplinariteit
- Medische termen:
Bv. Termen in verband met levenseinde (hersendood, vegetatieve toestand) en voortplanting
(genetica, gameten), en medische interventies (Pre-implantatie diagnostiek)
- Juridische termen:
Bv. Meerderjarigheid, toerekeningsvatbaarheid, dwang, informed consent (contract)

,- Morele begrippen:
Bv. Autonomie, rechtvaardigheid, waarheid
- Levensbeschouwelijke begrippen:
Bv. Humanistisch, seculier

Enkele centrale concepten
1) Gezondheid, zorg & gezondheidszorg
= Een specifieke vorm van zorg die tot doel heeft gezondheid te bevorderen, herstellen of in stand te
houden.
*Gezondheid: theorieën over gezondheid zijn zeer heterogeen en gezondheid is op zeer
uiteenlopende manieren gedefinieerd
*Zorg: lange tijd ondergeconceptualiseerd

Gezondheid
*Meest gebruikte definitie is de WHO-definitie: “ a complete state of physical, mental and social
wellbeing, and not merely the absence of disease or infirmity.”
- Ook fel bekritiseerd: dualisme, utopisch, geen aandacht voor ecologie/spiritualiteit
- Onvolmaakte dichotomie met ziekte
*Fenomenologische definities: “ a tacit, background state that allows normal functioning (Merleau-
Ponty, 2006 ; Talia, 2010), or a being-at-home in one’s body (Svennaus, 2010)”
- Een naturalistisch (objectief, waarden-vrij) of een normatief concept? (Ananth, 2008)

Zorg
*Zorg is tegelijk een praktijk en een waarde
*Zorg verlenen is een meerlagige activiteit: een spirituele activiteit, een product, een gift, een
professionele activiteit, een ethische activiteit
*Zorgnoden vandaag vereisen een vorm van samenwerking, organisatie en taakverdeling
*Zorg of kuur? Care or cure? Ondersteunen of genezen?
- “sociale sector”, ondergewaardeerd, “privaat”, gegenderd, geracialiseerd.
- Sterke impliciete hiërarchie in zorgwerk

Gezondheidszorg
*Complex systeem, omvat zowel preventieve, diagnostische, therapeutische en palliatieve activiteiten
*Verschillende organisatieniveaus (eerste lijn, tweede lijn, derde lijn) en multidisciplinair
*Verdeling van gezondheidszorg kan gebeuren door overheidsinstanties of berusten op
marktwerking.
*Overal ter wereld is de organisatie van de (basis- of universele) gezondheidszorg een kwestie van
nationaal (en internationaal) bestuur geworden.

Enkele tendensen in de Belgische gezondheidszorg
*Medicalisering
*Primaat van het curatieve denken, technologisering, naturalistische benadering
*Subspecialisatie, fragmentatie
*Juridisering
*Vermarkting, commercialisering, dualisering

2) De zorgrelatie
*Meerlagig:
- Technisch element + persoonlijk element
- Wederkerigheid + onbaatzuchtigheid/generositeit

, *Zorgrelatie gekenmerkt door asymmetrie en inherent machtsonevenwicht
*Dominante positie
- gekenmerkt door professionele kennis en competentie
- Gaat samen met specifieke verantwoordelijkheden en plichten
- Vereist ook het handhaven van bepaalde grenzen, terughoudendheid

*De patiënt:
- kwetsbare en afhankelijke positie
- Gaat (in mindere mate) ook samen met bepaalde verantwoordelijkheden
*Cave: asymmetrie is niet absoluut: omkeerbaarheid, responsiviteit
*Centrale rol van communicatie:
- Luisteren en afstemming
- Relationele waarden: betrokkenheid, respect, eerlijkheid, vertrouwen, continuïteit.
- Onderhandelen van verantwoordelijkheden

De zorgrelatie – belangenconflict
*De zorgrelatie is niet louter dyadisch.
*Situeert zich binnen een web van relaties, verantwoordelijkheden en tegenstrijdige belangen, zowel
voor de zorgverlener als voor de patiënt.
Bv: Hulpverlener  Patiënt voor mij  Andere patiënten  Overheid  ZH
*Bauman (1997): cf. Levinas: centrale dilemma: oneindigheid van nood derde persoon
*Bio-ethiek denkt na over wat een goede zorgrelatie is en hoe die te bereiken. Relaties zijn
fundamenteel voor de beschrijving van bio-ethische problemen.

3) Vertrouwelijkheid
* Verschillende verwante termen: beroepsgeheim, privacy, confidentialiteit, geheimhouding.
*Zwijgplicht en verschoningsrecht van de hulpverlener ten aanzien van elke patiënt
*Niet absoluut, uitzonderingen:
- Gedeeld beroepsgeheim
- Vertegenwoordigers van patiënt
- (Veronderstelde) toestemming van de patiënt
- Meldingsplicht en meldingsrecht
- Belangenconflict, zwaarwegend belang, therapeutische exceptie

*Legitimatie:
- Een van de oudste waarden in ethische codes
- Een praktische voorwaarde voor hulpverlening: Zonder confidentialiteit, geen vertrouwen (geloof
dat iemand het goede voor heeft). Zonder vertrouwen, geen openheid en/of geen opstart van
hulpverleningsrelatie.
- Waarde vertrekkend vanuit de patiënt: -> Privacy
-> Zelfbeschikking

*Persoonlijke relatie arts-patiënt en vertrouwelijkheid zijn vertrekpunt van Pellegrino’s filosofie van
de geneeskunde. Medische ethiek vanuit de “natuur” van de medische praktijk als specifieke
menselijke activiteit gericht op helen.
*Pellegrino (2001):The Internal Morality of Clinical Medicine: A Paradigm for the Ethics of the Helping
and Healing Professions.
*Kritiek op Pellegrino: klemtoon op de individuele patiënt, verwaarlozing andere belangen (derde
persoon + public health), medisch-therapeutisch model, onvoldoende kritisch potentieel.
*Steeds moeilijker om concreet in te vullen vandaag!

Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:

Qualité garantie par les avis des clients

Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.

L’achat facile et rapide

Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.

Focus sur l’essentiel

Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.

Foire aux questions

Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?

Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.

Garantie de remboursement : comment ça marche ?

Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.

Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?

Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur filosofevub. Stuvia facilite les paiements au vendeur.

Est-ce que j'aurai un abonnement?

Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,96. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.

Peut-on faire confiance à Stuvia ?

4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)

68175 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours

Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 15 ans

Commencez à vendre!

Resume

Samenvatting Bio-ethiek -17/20 in 1e zit!

Infos sur le Document

Sujets

École, étude et sujet

Vendeur

Avis reçus

Aperçu du contenu