MUZIEKGESCHIEDENIS
Claude Lorrain, Landschap met het huwelijk van Isaac & Rebeccz (1648)
→ Geïdealiseerd, imaginair landschap
→ Gebaseerd op ervaringen in Italië
→ Bijeenkomst van herders, muziek & dans
Deze is een visualisering van wat muziek IS
1. Muziek als handeling
o Anders dan schilderij: deze is een
handeling die wordt AFGEMAAKT, eens
de handeling voorbij is, blijft een
eindproduct over
2. Muziek als activiteit = musici figuren
o Dans is ook een activiteit die de muziek
fysiek zichtbaar maakt
3. Muziek als sociale handeling
o Bestaat voor en door de participanten
o Muzikanten creëren muziek door deze te
spelen, luisteraars laten muziek bestaan
door te luisteren
In die periode bewaard in hoe ze klinkt. Nu opslagen in geschreven vorm (noten & opnames)
Conceptualisering van muziek = MUSICKING
→ Terminologie opgesteld om een “passende” betekenis te geven aan het moeilijk
definieerbare concept
→ Muziek als actie, als handeling, die niet in 1 concept kunnen worden gevat
→ Muziek kan worden ingezet voor socio-psychologische contexten, in religie, politiek, etc.
o Deze muziek heeft een inhoud, en zorgt voor betekenis*
→ *Deze betekenis verandert doorheen bepaalde tijden
o Muziek als uitdrukking van emoties
1
,Muziek als praktijk
- Wat maakt iets muzikaal? Wat stelt muziek voor van de wereld? Hoe lokt muziek emoties uit?
o Raakvlak is interessant!!!
1. Symbolische niveau:
o Vereniging mensen, gemeenschapsvormende functie, geïdealiseerd beeld >
standenverschil
2. Inhoudelijke betekenis: harmonie van de natuur, menselijke ervaring van tijd & emotie
Spanningen tussen filosofen hebben de muziek gestuurd. Muziek is een vorm vh overbrengen van ideeën.
Wat kan muziek zijn? Hoe kunnen we deze inzetten voor een betere samenleving?
→ 2 voornaamste theorieën:
1. Muziek = mathematische expressie, opgebouwd uit wetmatigheid & structuur
2. Muziek = expressie, communiceren (transmissie) en weergeven van emoties
→ Muziek is menselijke expressie, uitdrukking gevoelens naar iemand anders
→ Muziek is een weergave van de grote harmonieën en verhoudingen in de natuur
o Plato heeft het zelfs over Kosmos → Achterliggend idee: natuur, heelal = muziek
maakt samenhang hoorbaar
Muziek als context
→ Religieuze context
o Muziek als onderdeel vd rituele praktijk
o Muziek niet gezien als “muziek”, wel als onderdeel ve bredere handeling
→ Politieke context
o Articuleren van een beweging en ideologie
o Muziek gezien als functionele macht & activisme
→ Emotionele context
o Bepaalde types muziek correleren in bepaalde emoties
o Muzikale tonen ingezet om precieze emoties te begeleiden/versterken/uit te lokken
→ Tekstuele context
o Muziek ontstaat dd woorden die worden gezongen
o Instrumentale muziek is ondersteunende bijzaak
o Theater, opera,
Muziek spreekt in een ander register, brengt hierdoor bepaalde zaken “beter” (= dieper) over
2
, Muziek als mimesis (Aristoteles)
= Muziek als illustratief concept dat andere zaken (zo goed mogelijk) imiteert
→ Imitatie in verschillende lagen van “exactheid”
o Bv. 4 seizoenen van Vivaldi geven meer de emotionele weergave vd seizoenen ipv die
zelf
→ Imitatie van de schepping (van God) door muziek “tastbaar” maken
o Bv. H-Moll-Messe van Bach staat symbool vd wetmatigheid van God, muziek =
verhouding
Anderzijds is muziek een zelfstandig kunstwerk, dat sinds de 19e eeuw in concertzalen als kunstvorm
bestaat
→ Verhaal en emotie bestaan in en door de muziek
Muziek als filosofie id oudheid
1. Muziek als vastlegging van emoties
2. Muziek als tekstmiddel
o Vragen oproepen
o Muziek = idee
3. Absolute muziek
o = Zeggen wat alleen muziek kan zeggen
o Muziek is spontaan & herkenbaar, is hierdoor vatbaar
Belangrijk binnen het concept van de muziek in de oudheid = DE MUZEN
→ Ontlening van de term “muziek” vanuit het Griekse “Mousikè” en later Latijnse “Musica”
o Echter! de Griekse term betekend eerder de kunsten vd muzen
De muzen zijn de dochters van Mnemosyne = het “geheugen”, en vertellen &
herinneren de menselijke geschiedenis en de verhalen die verteld worden
Het concept van de muzen als muziekspelers is een modern Europees
concept!!! Naast het concept van muziek spelen stonden de Griekse muzen
ook in voor de dans, het theater, het vertellen van het verhaal, geheugen,…
3
