op weg met een groep
H1: een model voor klashouden
1. klashouden: een eerste situering
klashouden in de lerarenopleiding: waarom?
● kritische vaardigheid (als het niet lukt, wil dat zeggen dat je geen goed klasklimaat kan
realiseren) + struikelblok (vooral voor startende lkr)
● gevolgen van falend klashouden voor
○ leerprestaties van lln dalen: LK is zoveel bezig met het klashouden dat het negatieve
gevolgen heeft voor hun prestaties
○ llngedrag: ook de braafste leerlingen beginnen het varken uit te hangen, gedrag gaat
achteruit, negatieve beïnvloeding van andere leerlingen
○ zelfeffectiviteit van LK: het bereiken van een doel, als je voortdurend moet bezig zijn
met het klashouden, dan ligt je zelfeffectiviteit laag en wisselt het constant, want je
hebt het gevoel dat je niets bereikt hebt → kan de oorzaak zijn van vroegtijdige
uitstroom startende lkr en burn-out
de onderwijsstijlen
1
,what’s in a name?
● niet klasmanagement → komt uit economische sector → ‘de manager neemt alle beslissingen
in functie van het managen van zijn team zelf, je staat boven de leerlingen
● klashouden is een geheel aan proactieve en reactieve maatregelen die een LK stelt, met als
doel een veilig, stimulerend en gestructureerd leer- en leefklimaat in het leven te roepen en
te handhaven. Klashouden vraag een zekere meesterschap van de leraar, dat hij inzet om de
verbondenheid met de groep, met elk kind uit de groep en de leerlingen onderling, te
stimuleren
klashouden: een systematische benadering
● tips & tricks rond klashouden → proactieve en reactieve handelingen en recepten
↕
● klashouden is breder: een totaalaanpak waarin de verschillende actoren (lk, lln, ouders),
processen (bv. groepsdynamiek) en contextvariabelen in samenhang worden gepresenteerd
2. het model voor klashouden
● het is een thematisch model: elementen uit didactische en pedagogische komen er in voor
2
, 1. de klasgroep staat centraal
● centrale actor in het model → komt in een gepast klashouden in een veilige, stimulerende en
gestructureerde leeromgeving
● de klasgroep is een complex en divers systeem
○ staat in interactie met de kenmerken van de leerkracht en met het veelvoud aan
leerlingenkenmerken en -relaties
● werk-en leefklimaat: hangt af van zowel de kenmerken van de individuele leerlingen als van
de verbondenheid en dynamiek binnen de groep
kenmerken van de leerlingen
● verschillende bronnen van diversiteit tussen leerlingen
○ vaak beïnvloeding tussen bronnen
■ verschillende bronnen: socio-economische status, thuistaal, etno sociale
culturele achtergrond, interesse, voorkennis….
○ onmogelijk om een aanpak te ontwikkelen voor al die specifieke bronnen
● via motivatie kan je inspelen op de verschillende bronnen van diversiteit
○ binnen die verschillende bronnen, is de oorzaak van problemen vaak ontbreken van
motivatie
○ bv. thuistaal, lln begrijpen instructie niet, hebben geen motivatie
● als LK heb je heel weinig vat op de verschillende bronnen, maar je hebt wel vat op de
motivatie
○ heel belangrijk op de beginsituatie te kennen (denk aan voorbeeld Nathan)
kenmerken van de klas
● de klas = unieke combinaties van lln + relaties tussen die lln (interactie)
● als we het gedrag van de leerling willen begrijpen, moeten we de leerling zien in relatie tot de
klasgroep → klasgroep heeft invloed op gedrag
● rol van de leerkracht
○ model zijn: hoe het wel moet, soms moeilijk want LK wordt vaak niet meer als ‘cool’
gezien
○ tegenwicht bieden door basisbehoeften van de leerlingen te vervullen
■ lln zullen meer in staat zijn eigen keuzes te maken en keuze peers naast zich
leggen
3
, 2. de leraar in de klasgroep
klashouden doet beroep op alle competenties van de leraar
● meesterschap = sterk in 5 rollen + vervlochtenheid = goed klashouden
○ hoe sterker lk staat in deze verschillende rollen, hoe sterker deze rollen met elkaar
vervlochten zijn, hoe sterker het klashouden zal zijn en hoe groter de impact zal zijn
op het leren
↓
● hoe veiliger, stimulerend en gestructureerd klasklimaat je hebt
↓
● zorgt voor betere leerprestaties
● er is een beperkte compensatiemogelijkheid
○ bv. lk niet goed als organisator , kan compenseren met bv. band met de leerlingen
(opvoeder) , is inhoudelijk heel sterk waardoor hij goed kan vertellen en is hij als
didacticus sterk want slaat er wel in om lln te betrekken
○ Pas op! als leerlingen in een van de andere rollen zal uitvallen, gaat hij de grip over
zijn klas verliezen
● overzicht van effect sizes bij invloed van kenmerken op leraren op leerprestaties van
leerlingen (Hattie)
○ meta-analyse : kenmerken van lk, totaal aantal studies, effectgrootte en rang
○ er werden verschillen vastgesteld werden in grootte van effect wat betreft de
kenmerken van de leraar
■ sommige zijn laag → maar hebben wel nog altijd effect
4
