Martin Heidegger
L-Filosofi sche grondslagen van de geesteswetenschappen
Einde van de moderniteit
Revolutie, grenzen geloof in wetenschap & onttroning subject
Hedendaagse continentale wijsbegeerte
o Nihilisme (Nietzsche)
o Fenomenologie (Husserl)
o Existentiële fenomenologie (Heidegger)
o Existentialisme (Sartre)
o Deconstructie (Derrida)
Hedendaagse analytische wijsbegeerte
Wittgenstein I & II
Martin Heidegger (1889-1976) en de
existentiële fenomenologie
Geboren in 1889 in Duitsland
Studeert filosofie
Assistent van Husserl en draagt hoofdwerk op aan hem
Gaat na periode van assistentschap naar een andere universiteit, waar een
relatie ontstaat met Hannah Arendt
o Belangrijke filosofe van twintigste eeuw, voornamelijk pop politiek
vlak
o Boek ‘banaliteit van het kwade’
o Zaak van Eichmann: brengt verslag en verwacht het Kwaad in de
ogen te kijken (metafysisch concept) ziet onbenullig ventje
(gewoon allemaal mannetjes die hun job doen)
Heel de optelsom is het kwade, maar het kwade heeft geen
concreet metafysisch gelaat
Husserls belangrijkste leerlingen hebben de basisinzichten van hun
meester gecombineerd met de krachtige oproep die van Kierkegaard en
1
, Nietzsche was uitgegaan, namelijk om de concrete existentie ernstig te
nemen ‘existentiële fenomenologie’
o Uitgangspunt is dat de onherleidbare relatie tussen mens en wereld
moet worden gevat vanuit meest oorspronkelijke
bestaanservaring (existentie)
Lichaam op de eerste plaats van belang: mens is in eerste
instantie lichamelijk aanwezig in wereld
≠ lichaam als objectief gegeven waarover wetenschap
kennis kan op doen
= ‘mijn’ lichaam als de plaats waar ik mij het zijn toe-
eigen, als mijn standpunt t.o.v. de wereld
o Is in mijn lichaam dat ik existeer of ‘naar buiten
sta’
Existentie = de lijn van de openheid op de wereld, de intentionaliteit van
Husserl
o Existentieel-fenomenologen leggen nadruk op eindigheid van het
bestaan: ‘eindigheidsfilosofie’
Husserl vroeg aandacht voor feit dat er niet een geïsoleerd bewustzijn, of
een ‘ik’ bestaat, maar dat dit bewustzijn al altijd in de wereld verwikkeld is
o Grondinteresse bleef vrij traditioneel: fenomenologie ontworpen als
antwoord op vraag hoe objectieve kennis mogelijk is
o Existentieel-fenomenologen wijken van Husserl af: hun uitgangspunt
is dat de mens niet in de eerste plaats een ‘kennend bewustzijn’ is
oorspronkelijke bestaanservering, het in-de-wereld-zijn, gaat
vooraf aan theoretische interesse van de mens
Heidegger situeert opdracht wijsbegeerte niet langer primair in zoektocht
naar objectiviteit, maar in verklaring van alledaagsheid
Husserls notie van leefwereld in breedste zin: dagelijks bezig zijn van de
mens met de dingen in zijn omgeving
Belangrijkste werken:
o Sein und Zeit (1927)
o Was ist Metaphysik? (1929)
o Vom Wesen der Wahrheit (1943)
o Holzwege (d.i. ‘Op het verkeerde pad’, 1950)
2
, Dasein
In-de-wereld-zijn van de mens ligt nooit eens en voorgoed vast
Mens heeft niet een ‘wezen’ dat hij stelselmatig moet ontplooien
Kenmerkend voor de mens zijn mogelijkheden: zijn bestaan ligt in het
kunnen-zijn (vrijheid)
o Geen voorafgaande essentie
Mens onderscheidt zich van alle andere dingen en dieren
grijpt altijd vooruit naar nog te realiseren grijpt niet altijd vooruit naar nog te realiseren
mogelijkheden: heeft niet zomaar mogelijkheden
mogelijkheden, is zijn mogelijkheden heeft mogelijkheden
Mens is altijd op zichzelf vooruit
o Is hier en nu aanwezig, maar tegelijk afwezig
o Hij is ‘daar’ (Da), daar waar de mogelijkheden liggen
De mens is een primair Dasein: ‘er-zijn’
Bijzondere relatie van mens tot eigen bestaan
Dasein is aanwezig in de wereld, maar beseft tegelijk dat het niet
samenvalt met gegeven feitelijkheid
Heidegger gebruikt geen traditionele termen als ‘subject’ of ‘dè mens’
gezien zijn innovatieve uitgangspunt
Besef van het Dasein dat het niet met zichzelf samenvalt is niet primair
cognitief
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur florencedeclercq. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,16. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
