0. Inleiding
Orgaanstelsels: organen die in een geïntegreerd geheel een belangrijke deelfunctie binnen
de mens realiseren
Fysiologie: de wetenschap die de functies van het menselijk lichaam bestudeert
Anatomie: de wetenschap die de bouw, structuur en de organisatie van het organisme
bestudeert
1. Het autonoom zenuwstelsel
1.1 Regulatiesystemen
2 regulerende stelsels in het lichaam om homeostase te waarborgen:
• endocrien stelsel (zie later hoofdstuk)
• zenuwstelsel
- centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg
o regelcentra
- perifeer zenuwstelsel: verbindt CZS via neuronen met alle stelsels in lichaam
o zenuwen
Regelkring - regelsysteem:
specifieke sensoren doen metingen ®
via afferent* gedeelte naar CZS
efferent gedeelte zendt stimulerend of
inhiberend signaal uit
* afferent: informatie gaat vanuit de periferie naar de hersenen
* efferent: informatie gaat vanuit de hersenen naar de periferie
1.2 Willekeurig vs. onwillekeurig zenuwstelsel
Willekeurig - animaal - somatisch zenuwstelsel:
• reacties en handelingen in relatie met milieu exterieur
Onwillekeurig - autonoom zenuwstelsel:
• buiten de wil om
• regulatie van inwendige organen (milieu interieur)
• verantwoordelijk voor de werking van en coördinatie tussen “autonome” organen
- autonome organen = inwendige organen met autonome functies zonder
beïnvloeding van de eigen wil
o ademhalingsstelsel, spijsverteringsstelsel, gladde spieren, hartspier,
klieren…
• doel: handhaving van de homeostase in het milieu interieur
1
,Fysiologie 2
1.3 Orthosympaticus vs. parasympaticus
Het autonoom zenuwstelsel bestuurt vooral de organen die een rol spelen in de homeostase
van het milieu interieur ® vegetatieve organen
• vegetatief zenuwstelsel
Autonome regelcentra in hersenstam kunnen onderverdeeld worden in 2 antagonistische
afdelingen
Orthosympatisch deel
• uitgaande zenuwbanen uit ruggenmerg schakelen in plexussen
• actief als het lichaam in actie moet komen (bv. sporten)
- stimulatie van hartactiviteit, verhoogde doorbloeding van skeletspieren,
ademhaling, vrijzetting van brandstof uit de lever
- afremming van spijsverteringsorganen (minimale doorbloeding, weinig
peristaltiek, weinig secretie)
• noradrenaline als neurotransmitter voor prikkeloverdracht naar effectorcellen
• ergotroop effect (= arbeidsbevorderend)
- fright, flight, fight: indien ‘fright’, dan ‘fight’ or ‘flight’
- door orthosympatische prikkeling van bijniermerg: adrenaline in bloed
o adrenaline = vloeibare orthosympaticus
o ondersteunt orthosympatische effecten extra
• katabool: energievoorraad aanspreken
Parasympatisch deel
• 1 grote zenuwbaan die t.h.v. organen zijtakken heeft
- = nervus vagus
• actief als het lichaam in rust is (bv. na maaltijd: energievoorraden herstellen)
- stimulatie van spijsverteringsorganen (minimale doorbloeding, weinig
peristaltiek, weinig secretie)
- afremming van hartactiviteit, verhoogde doorbloeding van skeletspieren,
ademhaling, vrijzetting van brandstof uit de lever
• acetylcholine als neurotransmitter voor prikkeloverdracht naar effectorcellen
• trofotroop effect (= groeibevorderend)
- toestand van zo groot mogelijke rust
• anabool: energievoorraad opbouwen
Bijna elk orgaan krijgt dubbele innervatie, maar prikkeleffecten van ortho- en
parasympaticus zijn altijd tegengesteld
• doelwitcel heeft receptor voor zowel noradrenaline als voor acetylcholine
2
,Fysiologie 2
1.4 Reacties van de afzonderlijke organen op autonome prikkeling
3
, Fysiologie 2
2. Het cardiovasculaire stelsel
Mens is multicellulair organisme ® elke cel in ons lichaam vereist zuurstof en brandstof
• homeostase van het milieu interieur wordt enkel gegarandeerd als bloed doorheen
het lichaam circuleert
ð transportbaan: bloedsomloop vervult belangrijke transportfunctie
Functie: transport
• onderhoud van milieu interieur van alle cellen
- aanvoer van nuttige stoffen
- afvoer van afvalstoffen
• berichten - communicatie
- hormonen
• afweer
- cellen
- complementfactoren, cytokines, immuunglobulines
Algemene bouw bloedsomloop
• buizenstelsel in kringloop: bloedvaten
- arteriën of slagaders
o efferente bloedvaten die het bloed vanuit het hart afvoeren (hoge druk)
- capillairen of haarvaten
o bloedvaten die zorgen voor uitwisseling tussen bloedbaan en weefsel
- venen of aders
o afferente bloedvaten die het bloed vanuit de capillairen verzamelen en
terugvoeren naar het hart (lage druk)
• ingebouwde pomp: het hart
2 circulaties in serie geschakeld:
• kleine bloedsomloop - longcirculatie
ðtransporteert het bloed van en naar de
uitwisselingsoppervlakken van de longen
• grote bloedsomloop - lichaamscirculatie
ðtransporteert bloed van en naar de rest van het lichaam
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur devoslore. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €20,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.