SAMENVATTING BASISVAARDIGHEDEN SEKSUOLOGISCHE COUNSELING (POWERPOINT)
INLEIDING
ALGEMENE INFORMATIE
Verplichte literatuur met vragen op het examen: Sexcounseling en leerboek
seksuologie hoofdstuk 14, 15, 16 en 17. De vragen zullen uit deze stukken komen.
We focussen in deze colleges op de intakegesprekken. Deze zijn ook nuttig voor
tijdens de stage. Er zal ook een intakegesprek besproken worden in het college
(onder voorbehoud).
Rollenspelen vanaf week 4, we gaan veel dingen oefenen. We werken dan telkens in
een vast groepje en geven elkaar feedback.
Klinisch redeneervermogen is belangrijk in deze cursus: info krijgen, ermee aan de
slag gaan in je hoofd, naar de diagnose en oorzaken gaan (interpretatief lezen).
De laatste les is het proefexamen, een examen van vorig jaar meegebracht en
bespreken hoe we dit idealiter zouden oplossen.
EVALUATIE
Aanwezigheidslijst tijdens de colleges
Schriftelijk examen met begrippen (12 punten) en casusbeschrijving (8 punten)
Casus: over welke seksuele problemen gaat het? Welke oorzaken? Op welke manier
hangen verschillende oorzaken en problemen samen? Zijn er een aantal dingen die je
extra zou willen weten om keuzes te maken? Wat zijn de mogelijke psychologische
en biologische oorzaken die je herkent? Ook enkele begrippen die terugkomen in de
casus omschrijven in een kadertje.
STAGE
In het auditorium aan de slag gaan met de praktijk. Er wordt een analyse gedaan van
elke stap en samen reflecteren over wat er gezegd is geweest tijdens de gesprekken.
Je mag ook zelf een stageplek gaan zoeken. Ga je naar een externe stageplek,
minstens 40 uur stage doen (dat is een volledige week). Degene die de stage
begeleidt, zal jou dan beoordelen. Je moet meer uren presteren als je kiest voor een
externe stageplek.
Derde mogelijkheid is: kiezen om je stage te doen bij vorming en preventie in plaats
van in de klinische praktijk. Zoals Sensoa, pimento die een bepaald project hebben
waar je als student aan de slag kunt gaan. Studenten spenderen gemiddeld tussen de
40 en 100 uren aan deze keuze van stageplek.
Je mag ook én de lessen volgen bij Enzlin en een externe stageplek kiezen. Maar het
stageverslag moet dan gaan over de externe stage.
Beoordeling stage: stageverslag, casus bespreken die je bent tegengekomen in de
colleges van Enzlin of colleges gegeven door andere collega’s, casus verbinden met
theorie van verschillende vakken, terugkijken naar je mogelijkheden om als
seksuoloog aan de slag te gaan. Indien externe stage: ook het functioneren in de
gespreksruimte wordt deels beoordeeld.
,HERHALING
De definitie van seksualiteit: het gedrag dat gericht is op het laten ervaren van
opwinding- en lustgevoelens. Vanuit klinisch perspectief is er ook bepaald gedrag dat
niet leidt tot deze lustgevoelens en gedrag dat leidt tot problematisch functioneren.
Welke aspecten van seksualiteit kan je bevragen in hulpverleningsgesprekken?
o Seksualiteitsbeleving
o Psychologische aspecten
o Opvoeding rond seksualiteit
o Gedachten, emoties en seksueel gedrag
o De seksuele geschiedenis
o Cultuur en religie die leiden tot normen en waarden, kennis en de betekenis
die seksualiteit krijgt. De betekenis is persoonlijk en ontstaat door ervaringen,
overtuigingen, maatschappelijke denkbeelden. De betekenis van seks is
belangrijk om bij stil te staan bij iemand die niet goed seksueel functioneert.
Wat betekent seks in zijn of haar leven? Bvb. Een primair pijnprobleem van
een vrouw van 26 jaar: dan is de betekenis van seksualiteit niet heel erg
prettig. Als de betekenis niet hetzelfde is voor beide partners dan kunnen er
problemen ontstaan. Hetzelfde kun je zeggen over mannen die een
erectieprobleem hebben: wat is de betekenis van seks? Sommige denken dat
seks enkel penetratie is.
Als we denken aan seksualiteit gaat het over…
o Seksueel functioneren
o Seksueel gedrag
o Seksuele beleving
o De betekenis van seksualiteit… de betekenis van seksualiteit is persoonlijk en
ontstaat op basis van o.a. ervaringen, overtuigingen, maatschappelijke en
culturele denkbeelden. Het ontstaat binnen een algemene maatschappelijke
en culturele context
Als hulpverleners hebben we ook vaak het idee dat we penetratie willen herstellen,
maar dan is het functioneel wel opgelost. Dat betekent niet dat dit een invloed heeft
op de betekenis van seksualiteit.
Attitude oefening:
o Schrijf op wat uw eerste associaties zijn bij het woord ‘seks’. Denk niet te lang
na.
o Geef met een + of – of ± aan wat de gevoelswaarde is van deze termen
o In hoeverre heb je jezelf gecensureerd en sociaal wenselijke associaties
opgeschreven?
o Wat zeggen deze assocaties over uw kijk op seks ? Welke associaties zijn
momentopname, welk zijn van belang in deze periode van uw leven ?
, o Kunnen deze ideeën gevolgen hebben voor uw manier van hulpverlenen bij
seksuele problemen ?
o Vrijen, liefde, masturberen, erotiek, intimiteit, vertrouwen, voorspel,
knuffelen, verschillende standjes, orgasme, vrouwelijkheid en mannelijkheid,
zelfbeeld, seksspeeltjes, orale en manuele seks, lingerie, porno, uitgaan
o Belangrijk om te beseffen dat onze eigen persoonlijke attitude kan meespelen
in de hulpverlening. Onze attitudes spelen dus altijd wel een rol en hebben
een invloed op onze persoonlijke handelen als professional.
Lees zeker al hoofdstuk 2 in het boek van sexcounseling
SEKSUELE FYSIOLOGIE
Functioneren van onze seksuele anatomie”
“Hoewel seksuele opwinding door verschillende bronnen kan worden opgewekt
(zoals aanraking, kussen en zoenen, vrijen, fantasie, een film kijken, een boek lezen,
masturbatie) zijn de lichamelijke reacties/responsen op seksuele opwinding (bijna)
identiek bij mannen en vrouwen, zonder dat deze lichamelijke responsen een deel
van een mechanisch proces zijn; deze komen voort uit een multidimensionale,
psychosomatische interactie”
Seksuele opwinding kan uit verschillende bronnen komen. De fysiologische processen
zijn voor mannen en vrouwen identiek. Seksuele opwinding komt voor bij alle
leeftijden terwijl mensen wakker zijn en slapen (nachtelijke erecties, vaginaal vochtig
worden).
Seksuele responscyclus van Masters en Johnson: verschillende stages en elke stage
correspondeert met verschillende stages van opwinding
Psychofysiologisch labo onderzoek
– 382 vrouwen 18 – 78 jaar oud
– 312 mannen 21 – 89 jaar oud
– Fysiologisch, klinisch, biochemisch onderzoek
– ECG: hartritme
– EMG: spierspanning, spiercontractie en relaxatie
o Vasocongestie = verhoogde bloedtoevoer naar het genitaal weefsel en de
borsten van vrouwen
o Myotonie = verhoogde spierspanning met contractie en relaxatie
o De stages zijn arbitrair gedefinieerd (niet duidelijk afgelijnd, kan variëren per
persoon en doorheen de tijd, kan verschillen tussen personen)
o Vrouwen kunnen de cyclus op een meer gevarieerde manier doorlopen
Kaplan DEOR-model, hij voegde er seksueel verlangen aan toe als startpunt en
seksuele tevredenheid als eindpunt. Desire- excitement – plateau- orgasm- resolution
– satisfaction als eindpunt.
, De verschillende fases van de seksuele responscyclus
o Seksueel verlangen (libido)
o Seksuele opwinding: vaginale lubrificatie en erectie, fysiologische of
psychologische stimulatie
o Plateau en orgasme: verhoogde seksuele spanning met hoogtepunt
o Resolutie: de psychosomatische tekens verdwijnen
o Satisfactie
Welke seksuele problemen herinneren we ons allemaal van Masters en Johnson?
o Dyspareunie,
o verminderd seksueel verlangen,
o verminderde opwinding bij vrouwen,
o erectiestoornissen bij de man,
o premature ejaculatie,
o vaginisme,
o anorgasmie
Welke vragen krijgen seksuologen vooral?
o Verschillen in seksueel verlangen komen heel vaak voor
o Zorgen rond seksuele oriëntatie komen voor
o Anorgasmie bij vrouwen zien we weinig in onze praktijk, hoewel de groep wel
kan groeien. Omdat we zijn geëvolueerd dat vrouwen ook van seks mogen
genieten en niet enkel ten dienste moeten staan van hun partners.
o Seksuele problemen te wijten aan: relatieproblemen, gebrek aan
communicatie, trauma, kindermisbruik, verkeerd beeld over seksualiteit,
prestatiedruk, je zelfbeeld, angstervaringen ten gevolge van misbruik, gebruik
van medicatie, seksualiteitsbeleving, waarden en normen en religieuze