EUROPEES POLITIEKE INTEGRATIE GESCHIEDENISDEEL
0. Inleiding over de Europese instellingen
1. Integratietheorieën
Eerst een inleiding over de integratietheorieën, want deze helpen
ons om de geschiedenis beter te begrijpen (conceptuele bril).
Bv. Een psychologisch geïnspireerde theorie zou de EU’ integratie beschrijven vanuit het
perspectieven v personen zoals regeringsleiders (bv Spaak en moeilijke karakter van De Gaulle).
Voorlopers: Visies over Europa, voor de integratie begon.
Uitgangspunt: In Europa wordt er altijd oorlog gemaakt, als we dit willen
vermijden moeten we ons op een andere manier organiseren
—> in dit kader kwamen er een aantal ideeën:
1. Federalisten 2. Functionalisten
= Omdat indiv staten er niet in slagen veiligheid te garanderen moeten = Zelfde vaststelling, maar wil ipv een superstaat een
we een ‘Europese superstaat’ uitbouwen. reeks supranationale organisaties uitbouwen om
- Geen EU, maar een VSE (Verenigde Staten van Europa). overkoepelende problemen op te lossen.
Kritiek:
- Dit is een utopie, omdat de identiteit v burgers verbonden blijft met hun De zaken waarvoor het functioneel is om samen te
land. werken (bv spoorwegen, kolen en staal, …)
- Dit is het probleem verschuiven: Een machtig Europees blok zou dan
mss oorlog voeren met andere grote blokken (nog groter leed?)
Dan waren er ook nog pluralisten die beide bekritiseerde.
- SupraN kan niet werken, omdat mensen zich
identificeren met hun landen.
- Staten kunnen sw, maar alleen op vrijwillige
basis (interG ipv supraN).
,Theorieën die de integratie zelf proberen te verklaren (de 2 ‘grand theories’)
1. Neofunctionalisme 2. Intergouvernementalisme
= Werkt verder op het functionalisme: voor sommige zaken is = Spreken ipv Europese ‘integratie’ over Europese
het functioneel om sw, maar voegt eraan toe dat vnf die sw ‘samenwerking’, waarbij LS altijd het laatste woord hebben (id
begint, er ook een dynamiek ontstaat, waarbij steeds meer vorm van een Veto). Enkel de acties die door iedereen w
zaken samen geregeld w. goedgekeurd krijgen een kans.
Spillovers van low politics naar high politics: —> Gelooft sterk ih uitgangspunt dat de LS altijd bepalen of
Integratie begint bij een onbelangrijk politiek domein (de low politics). verdere integratie voordelig is voor hen/ niet.
- Er is een hogere autoriteit nodig (een supraN instelling) (≠ automatische inteG of onophoudbare dynamiek)
- Er ontstaat een verstrengeling van het ene domein met andere
domeinen (bv als je kolen en staal samen doet, moet je mss ook
samen infrastructuur zoals spoorwegen aanleggen) (spillover)
Kritieken: Kritieken:
- Klopt niet altijd, in de jaren ‘70 gebeurde er bv heel weinig. - Klopt ook niet altijd: bv Orban keurde steun OEK goed, tegen eigen
- Er zijn veel domeinen waar verdere integratie logisch lijkt, maar belang in; bv BE stemt in met strengere begrotingsregels, …
waarin het toch niet gebeurt (bv migratie en defensie, ih licht van - BVH’en die ooit naar de EU zijn gegaan, zin in werkelijkheid nooit
een migratiecrisis en een oorlogssituatie). meer teruggegaan naar de LS (dus er is toch ergens een
dynamiek)
Deze 2 verklaren dus allebei een eigen deel van de integratie, maar zijn beide niet echt volledig.
2. Europa in de periode na WOII
Net na WO2 hadden landen eindelijk hun soevereiniteit terug, dit wouden ze in beginsel zo houden.
—> Men wou die soevereiniteit niet gaan delen (en al zeker niet met (West-)Duitsland).
(daarom is het ook bijna een mirakel dat ze wel bij de EGKS zaten in 1950).
Deze sfeer leidde tot het falen van 3 organisaties (de lessen die we hieruit kunnen trekken helpen het begin vd EGKS te VKL)
1) De Organisatie voor economische samenwerking & ontwikkeling (OEES)
Context:
- Europees continent in puin na WO2: het productieapparaat moest hersteld w.
Maar: daarvoor waren dollars nodig, maar die konden we enken krijgen door hen dingen te verkopen, dat ging niet
doordat ons productieapparaat kapot was —> Structureel dollartekort in Europa.
VS was initieel erg isolationistisch na de oorlog, maar omwille v enkele redenen kwamen ze daaruit.
Politieke component: Economische component:
= Communistische invloed bleef groeien door = Eco vd VS dreigde te overhitten: konden hun goederen niet
slechte Eco toestand (nog meer toen GB ophield meer verkopen —> pleitte vr wereldwijde vrije markten, wat leidde
met weerstand te bieden tegen het Comm tot de GATT-agreements.
verzet in GRE).
Hielp ook bij het stimuleren vd eigen eco.
Daardoor werd de Truman-doctrine (= landen steunen ih verlengde daarvan kwam het Marshallplan.
die bedreigd w dr het communisme) aangekondigd. —> Hiervoor waren 3 voorwaarden:
1) Amerikaans zeggenschap om de herorganisatie mee te
In Parijs werd daarover onderhandeld: coördineren.
2) Er moest een Europese autoriteit boven de staten heen
- Daardoor verliet Molotov (RL) de onderhandelingen na 5d. komen (hierdoor konden de communistische satellietstaten
- Amerikanen wisten dat EU-landen het daar moeilijk mee niet meestappen ih verhaal + dit is gwn efficiënter).
zouden hebben, daarom stelden ze een gez programma 3) (West-)DUI moet geherintegreerd worden.
voor waardoor DUI dit budget niet op zichzelf kon —> Ze vonden het gevaarlijk dat West-DUI verder zou
spenderen. verarmen omdat ze zo dicht bij de SU zaten.
Deze Europese autoriteit werd uiteindelijk de OEES. Maar enthousiasme bleef laag
= Verantwoordelijk voor uitwerken verdeelsleutels, - OEES bleef een intergouvernementele organisatie, waardoor
wegwerken grenzen het niet ging lukken om over gevoelige thema’s te veranderen.
Marshallhulp kon wel vertrekken, en heeft een grote impact gehad
op de wederopbouw van EU. West-DUI bv kon snel terug 1 vd
grootste economieën worden.
(Bij toetreding niet-Europese landen zoals de VS, CAN en JAP veranderde de
naam OEES naar OESO, hoofdkwartier bleef wel in Parijs, organisatie bleef ook
interG).
- Vandaag de dag vooral adviesorgaan en vergelijkt landen met
allerlei statistieken = is geëvolueerd tt een zeer gerespecteerde denktank.
,2) Raad van Europa
In dezelfde periode kwam er meer aanhang voor de Verenigde Staten van Europa (oa Churchill was hier voorstander van).
—> uit dit idee is de Raad van Europa ontstaan
(maar soort de zeer interG invulling kon het net zoals de OEES nooit slagen in haar voornaamste doelstelling, en dook het
de niche vd mensenrechten in).
- Op Congres van Den Haag (1948) werd de oproep voor de Raad van Europa gelanceerd.
- In 1949 vond men een akkoord met 10 landen om deze organisatie op te richten.
—> Ze kreeg een raadgevende parlementaire vergadering (zonder afdwingende kracht), o.l.v. Paul Henri Spaak.
3) Pact van Brussel (Westerse Unie) (1948)
Was een pact waarmee de Westerse Unie ih leven werd geroepen. Vooral de militaire component was belangrijk:
—> Brede samenwerking op vlak van politiek, economie, cultuur en defensie. = Idee dat een aanval op 1 een aanval op
allen was (voorloper vh Art. 5 NAVO-idee).
MAAR:
- Een jaar later werd de NAVO al opgericht, waardoor de militaire Waarom?
doelstelling eig wegviel. Vanaf 1950 werd DUI ook niet meer - angst voor west-DUI
als een dreiging gezien (ze werd zelfs lid van de nieuwe WEU). - angst voor Sovjet-Unie
—> Werd lang beschouwd als een embryonaal Europees leger, maar id praktijk is het nooit veel geworden door de NAVO.
3. EGKS - soevereiniteitsoverdracht
Op 9/05/1950 (Europese feestdag) werd de Shumanverklaring afgelegd
= Het voorstel om de productie van kolen en staal te plaatsen onder een gemeenschappelijke hoge autoriteit (die onafh vd LS zou
werken = 1e supraN instelling).
Waarom kwam Shuman met dit voorstel?
- Had tijdens WO1 nog gevochten voor de Duitsers tegen het Franse leger. Maar, hij wist dat hier in FR geen draagvlak voor was.
- Leefde in Elzas-Lotharingen, waardoor hij na WO1 Fransman werd. —> Tot hij Monnet ontmoette; gaf hem raad:
- Toen hij id politiek ging bleef hij - vanuit zijn achtergrond vh turbulente - verwees naar vorige mislukte initiatieven en zei
grensgebied - met het idee bezig om DUI en FR te verzoenen. dat een groot politiek project niet zou lukken
bij FR.
—> Je moet iets kleins & onopvallend doen dat
Ze werkten samen (ih geheim) het idee van de EGKS uit. onder de radar blijft.
—> Maar hij moest ook steun van FR hebben (Adenauer in DUI was ih = zoals kolen en staal
geheim ook al op de hoogte gebracht):
- Net voor de middag begon hij ih FR parlement een ellenlange Belangrijke reden wrm de EGKS wel succesvol was Itt
saaie en monotone speech over het idee vd EGKS. de voorgaande initiatieven:
- Ied wou in lunch gaan dus werd het idee maar goedgekeurd. - Was een saaie, weinig opwindende
—> Daarna gaf hij een de Shumanverklaring. aangelegenheid (maar economisch en
GB wou niet meedoen: waren niet klaar voor supraN karakter
militair belangrijk (want allergrootste
In 1951 werd de EGKS officieel opgericht (door BENELUX + FR, DUI & ITA) grondstof vr de wapenindustrie).
Er kwam ook een reeks organen die aan deze EGKS gekoppeld werden: - Daarnaast bereikte de koude oorlog ook een
nieuw hoogtepunt (in deze periode begon de
1) Een hoge autoriteit met normeringsbevoegdheid, met Monnet als Korea-oorlog): hoe meer de USSR als
eerste voorzitter (maar kreeg redelijk snel een burn-out) dreiging gepercipieerd werd, hoe sneller EU’
- Is te vgl met de EC van vandaag landen toenadering gingen zoeken tot elkaar.
2) Een Raad van ministers, omdat LS wel nog iets van controle wouden H.
- Hierin zetelden de nationale ministers v BuZa, die de HA kon controleren. De kern van de huidige EU’ instellingen
zaten eig al in dit EGKS-verdrag.
3) Een Raadgevend assemblée, dat in de marge ontstond en nog weinig BVH had.
4) Een rechtbank (HvJ), die eig dezelfde functie heeft als vandaag.
4. Mislukking EDG en EPG
Enkele jaren later kwam ook een voorstand inzake defensie
- Discussie ontstond over de herbewapening van West-DUI door het opwarmen van de koude oorlog.
—> Voor FR was dit nog onbespreekbaar, daarom stelde Pleven de Europese Defensiegemeenschap (EDG) voor.
(DUI zou op die manier weer een eigen leger kunnen hebben, maar gemeenschappelijk/ gecontroleerd).
- Werd onderhandeld door de EGKS landen (opnieuw zonder GB)
- In 1952 werd het EDG verdrag gesloten dat tot in de details uitgewerkt was (zelf uniform).
MAAR: voor het verdrag in werking treedt, moet dit door alle leden geratificeerd worden.
- Opeens ontstond er in FR op 30 aug 1954 een anti beweging: men stemde het verdrag weg.
