Deze samenvatting vertrekt vanuit wat er in de les is aangehaald. Alle PowerPoints en nuttige schema's zijn er in verwerkt.
Wanneer het boek werd aangehaald in de les heb ik dit gebruikt om verder aan te vullen. Niet alle hoofdstukken zijn dus volledig samengevat, enkel wanneer dit mij nodig lee...
Samenvatting
Lesnota’s, PowerPoint ‘s en handboek “Tussen wet en wetenschap”
Emilie Beelen
Emilie.beelen@hotmail.be
,Inhoudsopgave
Deel I. Een korte inleiding in de rechtspsychologie................................................................................4
1. Een schets van de (rechts)psychologie............................................................................................4
1.1 De oorsprong en geschiedenis van voor het recht relevante psychologie..................................4
1.2 Rechtspsychologie als één van de verschillende op het recht toegepaste en voor het recht
relevante psychologische disciplines..............................................................................................5
1.3 De doelstellingen en reikwijdte van de rechtspsychologie........................................................6
1.4 De context en doorwerking van het rechtspsychologische onderzoek.......................................6
2. De binnen de (rechts)psychologie gehanteerde methoden en technieken van onderzoek................7
2.1 De rechtspsychologie als empirische wetenschap.....................................................................7
2.2 De rechtspsychologie: een overwegend kwantitatief experimentele traditie.............................8
2.3 Beperkingen van het bestaande rechtspsychologische onderzoek...........................................10
Deel II. The Bigger Picture: Het belang van het vinden en toepassen van best practices......................12
3. De waarheidsvinding en procedurele rechtvaardigheid.................................................................12
4. Gerechtelijke dwalingen...............................................................................................................13
4.1 Concept...................................................................................................................................13
4.2 Prevalentie wereldwijd...........................................................................................................13
4.3 De afwezigheid van erkende onterechte veroordelingen in België..........................................14
4.4 De oorzaken van gerechtelijke dwalingen...............................................................................14
4.5 Het voorkomen en herstellen van gerechtelijke dwalingen.....................................................21
5. Het waarborgen van de procedurele rechten van de betrokkenen.................................................22
5.1 De relevantie van internationale en Europese mensenrechten.................................................22
5.2 Het risico op een schending van het recht op een eerlijk proces.............................................22
5.3 De impact op andere fundamentele rechten............................................................................23
Deel III. Het bekomen van informatie van partijen betrokken in een procedure...................................23
6. Bij wijze van achtergrond: enkele basisprincipes met betrekking tot waarneming en geheugen...23
6.1 De werking van het geheugen.................................................................................................23
6.2 Invloeden op het geheugen.....................................................................................................25
6.3 Pseudoherinneringen...............................................................................................................30
6.4 Verdringing en hervonden herinneringen................................................................................30
6.5 Geheugenverlies voor een delict?...........................................................................................31
7. Het onderzoeken en wegen van scenario’s en het belang van alibi’s.............................................32
7.1 Alternatieve scenario’s............................................................................................................32
7.2 Een alibi als het startpunt van een alternatief scenario............................................................33
1
, 7.3 De beoordeling van de geloofwaardigheid en waarachtigheid van een alibi...........................33
7.4 Enkele kanttekeningen bij de beoordeling van de geloofwaardigheid van alibi’s...................38
8. Het (ver)horen van betrokkenen...................................................................................................39
8.1 De centrale rol van verklaringen in procedures.......................................................................39
8.2 Verschillende verhoorstijlen en hun impact............................................................................39
8.3 De noodzaak van toegenomen op best practices gebaseerde training en opleiding.................45
9. Kwetsbare personen......................................................................................................................49
9.1 Kwetsbaarheid en kwetsbare personen: what’s in a name?.....................................................50
9.2 De kwetsbaarheid van verdachten...........................................................................................56
9.3 Kwetsbare getuigen en slachtoffers.........................................................................................59
9.4 Enkele reflecties bij de waarborgen voor kwetsbare personen in de Belgische context..........61
10. Op zoek naar de waarheid: leugendetectie..................................................................................61
10.1 Concepten.............................................................................................................................61
10.2 Fysiologische technieken: de polygraaf................................................................................62
10.3 Verbale leugendetectiesignalen.............................................................................................65
10.4 Een bijzondere vorm van ‘misleiding’ als obstakel van leugendetectie: malingering...........66
11. Het identificeren van daders: ooggetuigenherkenningen.............................................................68
11.1 Meervoudige confrontaties / lineup procedures....................................................................68
11.2 Verschillende procedures......................................................................................................69
11.3 De in acht te nemen variabelen om de kwaliteit van een lineup en de uitkomst ervan te
beoordelen....................................................................................................................................70
12. Het bekomen en beoordelen van informatie in enkele specifieke niet-strafrechtelijke contexten
..........................................................................................................................................................74
12.1 Familierecht: echtelijke geschillen en echtscheidingsprocedures..........................................74
12.2 Asielprocedures.....................................................................................................................78
12.3 Conflicten met betrekking tot het merkenrecht.....................................................................81
Deel IV. Juridische besluitvorming en de totstandkoming en preventie van bias en fouten..................85
13. De psychologie over hoe mensen denken en beslissingen nemen...............................................85
13.1 Beslissingen in het dagelijks leven........................................................................................85
13.2 Rechterlijke en jurybesluitvorming.......................................................................................86
14. Bias bij (juridische) besluitvorming............................................................................................88
14.1 Heuristieken..........................................................................................................................88
14.2 Attributie...............................................................................................................................89
14.3 Enkele specifieke biases onder de loep.................................................................................91
14.4 De invloed van psychologische mechanismen op de rechterlijke straftoemeting..................94
14.5 Enkele bijkomende obstakels bij juridische besluitvorming.................................................96
15. De rol van deskundigen............................................................................................................102
15.1. De rol en meerwaarde van deskundigenexpertise..............................................................102
2
, 15.2. Bias bij de besluitvorming door experts.............................................................................102
15.3. De preventie van ondeugdelijke praktijken en bias............................................................105
Oefeningen.........................................................................................................................................109
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur emiliebeelen. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €13,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
