2020-2021
HOOFDSTUK 7
PANCREASZIEKTEN
Prof. Nevens F.
INNE VERHOEVEN
KULEUVEN
, Inleiding
Pancreas heeft endocriene en exocriene functie
Eilandjes van Langerhans produceren insuline + glucagon (endocriene functie)
Acinaire cellen produceren verteringsenzymen, verantwoordelijk voor vertering KH (amylase), TG (lipase),
eiwitten (protease, oa trypsine) (exocriene functie)
Ductale epitheelcellen scheiden bicarbonaat uit (buffer)
Te weinig aan insule = diabetes mellitus
Acute pancreatitis
I. Presentatie
- Plotse hevige, constante bovenbuikpijn, bandvormig of dwars, uitstralend naar rug
- Pijn betert bij zitten + vooroverbuigen
- Klachten relatief typisch
- Stijging lipasen
Vroegtijdige activatie verteringsenzymen in acinaire cellen → autodigestie
Pancreas verteert zichzelf, na een tijde ook de omgevende organen
II. Oorzaken
- Acute biliaire pancreatitis
o Meest frequent, oudere bevolking
o 35-40%
o Passage galsteen die tijdelijke inklemming geeft in papil van Vater
o Obstructie v/d ductus van Wirsung voor secretie
- Acute alcoholische pancreatitis
o 30%
- Post-ERCP
o 3-10%
o Relatief snel onder controle met pijnstilling
- HyperCa, hyperTG, traumatische pancreatitis bij stomp abdominaal trauma, bof…
- Medicatie geïnduceerd
o Azathioprine, valproaat, thiazide
- Bij 15-20% oorzaak niet gekend
o Neoformatief proces in ampulla van Vater of cystische of maligne tumor pancreas
uitsluiten!
III. Labo
- Stijging lipasen (>3x ULN)
- Bij biliaire oorzaak
o Stijging transaminasen (vnl ALT-waarden)
o Echo uitvoeren om gedilateerde galwegen op te sporen
o Zo nodig, aanvullende MRCP
o Steen passeert spontaan bij 90% gevallen, snelle beterschap
o ECRP met endoscopische steenextractie enkel dringend gebeuren als er blijvende icterus
is
o Na elke biliaire pancreatitis: cholecystectomie overwegen
o Bij lichte vormen: electieve cholecystectomie tijdens opname
- Diagnose obv dit stellen, zonder beeldvorming
o KO + verhoogde lipasen
1