Hoofdstuk 3: aandoeningen van het uitwendige oor
Aandoeningen van de oorschelp
Congenitale afwijkingen (=aangeboren afwijkingen)
Preauriculaire aanhangsels:
o Op de lijn tussen de mondhoek en de oorschelp kunnen er allerlei kleine huidflapjes
zijn met daarin kraakbeentjes.
o Is enkel een esthetisch probleem (enkel probleem met uiterlijk (pesten), geen probleem met horen)
Preauruculaire sinus:
o Puntje net voor de helix
o Nauw, blind-eindigend kanaaltje dat zich meestal aan de basis van de helix bevindt en
kan doorlopen tot in de gehoorgang
o Is een infectieus probleem (enkel ingrijpen als de gaatjes ontsteken, anders niet)
Microtie:
o Misvorming of afwezigheid van de oorschelp
o Komt vaak voor met afwijkingen van uitwendige gehoorgang (=atresie van ugg) en
met middenoorafwijkingen
o Is een esthetisch probleem (oorschelp kan gemaakt w uit stuk ribkraakbeen -> iets dat mooi lijkt op oor)
Traumata (traumatische afwijkingen)
Een snelle behandeling is v groot belang om infectie en misvormingen te voorkomen.
o Avulsie (scheuren door oorringen)
o Bijtwonden
o Othematoom: een onderhuidse bloeding dat voorkomt in de fossa scaphoidea.
Tussen het kraakbeen en het kraakbeen vlies zit een bloedophoping. Als je hier niets
aandoet, ontstaat er een zwelling en krijg je een bloemkooloor. Voor dit weg te halen
moet er een insnijding gemaakt worden aan de achterkant van de oorschelp.
o Verbranding/ vrieskou
Ontstekingen
o Impetigo: veroorzaakt door een streptokok (bacterie) en geeft papels, vestikels en
pustels. Dit wordt behandeld met antibiotica en zalf.
o Allergische dermatitis: is een allergische reactie van de huid, meestal op oordruppels
maar kan ook door oorapparaat zijn.
o (Peri)chondritis: dit is een kraakbeenontsteking. Als het vlies (perichon) errond ook
mee ontsteekt, w het een perichondritis genoemd. Dit wordt veroorzaakt door
pseudomonas (bacterie) na een infectie, piercing, contusie (stoten van het oor) of
door een ooroperatie. Typische symptomen zijn pijn, warm, rood, verdikt.
, o Chondrodermatitis nodularis helices: dit is ook een kraakbeenhuid ontsteking met
een soort van knobbeltje aan de helix. Is heel pijnlijk bij aanraking. Vaak gaan ze dit
opereren om een onderscheid te maken tussen 2 huidtumoren:
Basocellulair carcinoom (BCC)
Plaveiselcelcarcinoom (PCC)
o Relapsing polychondritis
Tumoren
o Benigne tumoren = goedaardig
Atheroomcyste
Keloïd: littekenreactie bij mensen met donkere huidskleur, komt frequent voor na
otoplastie (oorcorrectie)
Pseudocystes/ cystische chrondromalacie
o Maligne tumoren = kwaadaardig
BBC: komt frequent voor door zonexpositie (niet zonnen met bescherming). Blijft
meestal lokaal en gaat niet uitzaaien. Het is een soort van papel met
teleangiëctasieën. De behandeling daarvan is heelkundig: uitsnijden en direct
dichtmaken.
PCC: deze vorm is agressiever en kunnen wel uitzaaien. Ook deze komen voor
door zonexpositie. Het ziet eruit als een ulcera (zweer), bloemkool, wratachtig…
De behandeling daarvan is heelkundig. De oorschelp wordt gereconstrueerd.
Melanoom: nog agressiever. Deze gaat uit van de melanocyten en kunnen
makkelijk uitzaaien. De prognose hangt af van de tumordikte
(brewlowclassificatie). Ook dit is het gevolg van zonexpositie. De behandeling is
heelkundig: al dan niet met schildwachtklierprocedure. Zo kunnen ze in klier
kijken of er uitzaaiingen zijn. Indien niet -> goede prognose en grote
overlevingskans.
Aandoeningen van de uitwendige gehoorgang (ugg)
Congenitale afwijkingen
De gehoorgangen kunnen gedeeltelijk of volledig afwezig zijn. Aan het eind van de
gehoorgang vindt zich vaak een stevige membraan. In andere gevallen wordt een botplaat
(atretische plaat) aangetroffen thv middenoor. De afwijkingen komen vaak vr in combinatie
met andere.
Oorstop/ oorsmeerprop
o Bestaat uit: oorsmeer, afgeschilferd epitheel, haartjes en stof
o Het beschermt ons tegen bacteriële infecties
o Door oorstokjes of bij nauwe gehoorgang kunnen deze blijven zitten
o Volledige afsluitingen van de gg kunnen ontstaan door water (zwelt op)
gehoordaling, drukgevoel, oorsuizen
, o Voor te verwijderen dr huisarts: uitspuiten (mag alleen als er geen gaatjes zijn)
o Voor te verwijderen dr KNO-arts (wel gaatjes): haakjes, zuigertjes…
Corpus aliena (vreemd voorwerp)
o Olie kan de prop al losweken wat het makkelijker maakt om te verwijderen
Komt vaak voor bij kinderen. Is soms heel moeilijk weg te nemen. Dit mag je nooit doen met
een pincet want dan kan je het veel dieper duwen en achterliggende structuren
beschadigen. Met een haakje kan je het wel proberen weg te trekken of zacht door water te
gebruiken zodat het eruit komt. Soms moet het onder volledige narcose verwijderd worden.
Ontstekingen
o Chronische granulerende otitis externa
o Necrotiserende (maligne) otitis externa: deze is niet echt kwaadaardig maar kan
aanleiding geven tot dodelijke afloop.
o Stralingsgeïnduceerde otitis externa
o Furunkel: ontsteking waarbij een haarfollikel is ontstoken (enorme zwelling). Dit
moet behandelt worden met antibiotica.
o Erysipelas
o Herpes zoster oticus: een virale infectie opgelopen tijdens waterpokken. Er komt een
soort van herinfectie waardoor er kleine blaasjes ontstaan. Belangrijk dat patiënt
opgevolgd wordt omdat er ook andere afwijkingen kunnen optreden.
Oorzaken:
o Nauwe ugg
o Maceratie (verweking) van de huid door vocht
o Afwezige beschermlaag van de huid
o Huidaandoeningen (zoals eczeem)
o Bijkomend trauma (oorstokjes hebben geen zin)
o Vocht uit middenoor, oorloop
o Bacterie, schimmel of een combinatie van beide
Klinisch beeld(=verzameling bevindingen bij anamnese en lichamelijk onderzoek):
o Pre-inflammatoir stadium (eerste stadium)
Dit is een situatie waarbij de huidbescherming wegvalt door reinigen of
vocht -> zwelling -> jeuk -> krabben -> trauma -> bacteriële invasie
o Acuut stadium (tweede stadium)
Pijn bij aanraking, roodheid en zwelling, vochtafscheiding en schilfers
Zwelling rond het oor, pijn bij kauwen en aanraking, ugg volledig toe
Grijsgroene beslag met pustels en papels (door pseudonomas)
o Chronisch stadium (derde stadium)
Verdikking huid en trommelvlies, droge schilders en aanwezigheid van
Gram negatieve bacteriën en schimmels
Behandeling:
o Vaak reinigen
, o Zo snel mogelijk kweek nemen (liefst voor antibiotica gegeven werd)
o Vaak wordt er een tampon geplaatst waarop lokaal corticosteroïden, antibiotica en
antischimmel w aangebracht. Als het echt heel ernstig is wordt er systemisch ook
antibiotica gegeven worden. Dit liefst als ze weten welke kiem het is, maar soms
ook blind.
o Waterverbod
o Pijnstilling is cruciaal
o Meatocanaalplastie: wanneer de infectie verschillende malen terugkomt of de ugg
te nauw is, doen ze deze heelkundige ingreep. Dit is een kanaalverbredende
operatie.
Chronisch granulerende otitis externa
o Dit is granulatieweefsel op huid diep in ugg en trommelvlies
o Belangrijk om een differentiaaldiagnose te maken tussen
chronisch otitis media (COM), maligne otitis externa en PCC.
Hiervoor wordt een CT-scan gemaakt maar er zijn ook
biopsies nodig van de gehoorgang.
o Reinigen is heel belangrijk en weefsel wordt gecauteriseerd met TCA, albothyl,
AGNO3
o Kweek is nuttig om te zien of er bacteriën of schimmels aanwezig zijn om lokaal te
behandelen met corticosteroïden, antibiotica en antischimmel
o Waterverbod
o Reinigingsverbod
o Meatocanaalplastie
Necrotiserende (maligne) otitis externa
o Komt vooral bij suikerpatiënten voor in combinatie met een pseudomonas infectie.
Bij diabetici zijn kleine bloedvaatjes stuk en kunnen bacteriën grote schade
aanrichten.
o De bodem aan de voorwand van de ugg ligt bloot
Ontstekingen: (peri)chondritis, ostitis, osteomyelitis
o Uitbreiding naar alle richtingen waardoor het zo gevaarlijk wordt (zelfs naar
schedelbasis). Wanneer er uitval te zien is van andere craniale zenuwen, is het erg en
bestaat de kans op een dodelijke aandoening.
o Naast een kweek ook een CT-scan (voor eerst uitbreiding te kunnen inschatten)
maken
o Een biopsie is nodig om te kunnen uitsluiten dat het niet gaat over kanker
o PET/CT-scans zijn nuttig in de opvolging (slaat de behandeling aan?)
o Bij diabetici is het belangrijk om suikerziekte onder controle te krijgen
Tumoren
o Benigne tumoren = goedaardig (komt vaak voor bij duikers door koude)
Exostose (verbredingen van het bot)
