LEERPAD INTEGRATIE: ETHIEK
Mogelijke examenvraag: kaderen van schaarste en evalueren
A. INLEIDING: EVOLUTIE & CONTEXT
Dubbelzinnig gevoel: vanzelfsprekend en afschrikwekkend
Vanzelfsprekend:
• Biomedische wetenschap en techniek: ruim verspreid en snelle evolutie
• Gevolg van instrumentalisering menselijk lichaam
o historisch groeiproces o.b.v. wetenschap en techniek
o oorsprong 17de E: l’homme machine (René Descartes)
® mechanisering van het mensbeeld
o plastische, maakbare mens (homo faber) vs. sacraal gegeven
• Positief doel: verbetering levenskwaliteit
“In deze wetenschappelijk-technische ontwikkeling is een tendens zichtbaar waarin het
niet alleen meer gaat om HERSTEL van beschadigde lichaamsfuncties, maar ook om het
VOLLEDIG BEHEERSEN van lichaamsfuncties en een stap verder: het OVERTREFFEN in
hoedanigheid of prestatie van normale lichaamsfuncties” (Jochemsen, 2002)
Afschrikwekkend:
• normaal? Abnormaal?
• Wat mag (niet)?
• reserve en vrees
• Emotionele ambivalentie
o transformatie van het leven
o moeilijke en delicate grenzen
è Belang ethische reflectie
B. BIOMEDISCHE ETHIEK?
Grensvragen – Medische ethiek – ethiek van de gezondheidszorg
1. DELICATE GRENZEN
• ethiek: studie mores i.f.v. menswaardigheid
• biomedische ethiek: waarden-afweging biomedische mogelijkheden
• Is technisch mogelijke ook menselijk wenselijke?
• Bevordering menswaardigheid of wel-zijn?
• Onderliggend mensbeeld?
• Plaats ziekte, lijden en dood in deze context?
2. ONDERDEEL MEDISCHE ETHIEK
• Deel van het ethisch reflecteren over het medisch handelen
vb. Testen COVID-vaccins op mensen?
vb. Leeftijdsbeperking inzake intuberen?
3. ONDERDEEL ETHIEK VAN DE GEZONDHEIDSZORG
• Geneeskunde en economie = keuzes i.f.v economische motieven
1
, è Invloed farmaceutische lobby?
• Welke keuzes: Ethiek vraagt naar sociale aspect geneeskunde?
vb. COVID-19 vaccins gratis voor elke burger of niet?
C. MOET ALLES WAT KAN?
Medisch futiel VS disproportioneel?
1. THERAPEUTISCHE HARDNEKKIGHEID
• vooruitgang = positief - met schaduwzijden
§ leven ‘rekken’ vs. menswaardig sterven
• oorzaak
§ artsen: curatieve opleiding + aandringen familie – zorgvrager…
vs balans care & cure
§ medische apparatuur en stijgend aantal artsen
èmedische consumptie ì
Therapeutische verbetenheid of hardnekkigheid = een inzet van diagnostische of
therapeutische middelen waarvan de omvang niet in verhouding staat tot de ernst van de
aandoening of het resultaat dat ervan mag worden verwacht
Dilemma’s
“Twintig jaar geleden stierf een patiënt op intensieve zorg omdat we hem niet konden
redden. Vandaag zijn er dankzij moderne technologie mogelijkheden om iemand langer in
leven te houden.” (Dr. D. Benoit – diensthoofd intensieve zorg UZ Gent)
“Ik herinner mij een familie die hun vader meteen van de beademing af wilde. ‘Hij zou dat
nooit gewild hebben’, zeiden ze. Terwijl wij de kans reëel vonden dat zijn longen zich tijdens
de beademing nog konden herstellen. En inderdaad, die man heeft nadien nog tien jaar
gezond rondgelopen,” (Dr. P Cras – diensthoofd neurologie UZA)
• Ethische uitdaging
o Grenzen aan medisch kunnen/technieken?
o Patiënt object van onderzoek?
o Pleidooi voor: RECHT OP MENSWAARDIG leven & sterven
2. FUTIEL-DISPROPORTIONEEL?
Medisch futiele handeling
• medisch en therapeutisch zinloze handeling
• geen genezing/levenswaarde/comfort
• In geen enkel opzicht nuttig voor patiënt
• Oordeel door arts
Disproportionele handeling
• Eventueel nut weegt niet op t.o.v. de nadelen voor de patiënt
• Afweging voor- en nadelen (proportionaliteit):
o niet louter medisch-technisch
o oordeel over levenskwaliteit
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper simoneeckhout. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.