Samenvatting
Nectar Biologie VWO 5 Hoofdstuk 11 Voeding en vertering Samenvatting
- Vak
- Niveau
- Boek
Samenvatting van Nectar Biologie VWO 5 Hoofdstuk 11 Voeding en vertering. Inclusief per paragraaf belangrijke bronnen en Binas tabellen.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
Voorbeeld 3 van de 16 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Meer samenvattingen voor studieboek
-
5 VWO BIOLOGIE HOOFDSTUK 13 SAMENVATTING NECTAR
-
5 VWO BIOLOGIE HOOFDSTUK 12 SAMENVATTING NECTAR
-
5 VWO BIOLOGIE HOOFDSTUK 11 SAMENVATTING NECTAR INCLUSIEF ANTWOORDEN
1 beoordeling
Door: ferdosamin2 • 7 maanden geleden
Verkoper
Volgen
NadaElba
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
11.1 GEZOND ETENIn een voedselpiramide staan voedingsmiddelen en helpt bij de keuze daarvan.
• Door vooral voedingsmiddelen uit de onderste lagen te kiezen, krijg je alle
voedingsstoffen binnen die je nodig hebt, hierbij dien je rekening te houden met de
onderlinge verhoudingen en hoeveelheden.
Er zijn 6 groepen voedingsstoffen die ieder mens nodig heeft:
Voedingsstof Functies Voedingsmiddelen
1 Koolhydraten - Brandstof (levert bij dissimilatie ATP) Meelproducten en zoete
- Reservestof (glycogeen) voedingsmiddelen:
- Bouwstof (onderdeel van aardappelen, graan,
glycoproteïnen, moleculen over andere brood, pasta's, maïs, rijst.
werkzaam als membraanreceptoren)
2 Vetten - Brandstof Olie (olijfolie, slaolie),
- Bouwstof (membranen, hormonen) boter, noten, pinda's.
- Warmte-isolatie (gemakkelijk op te
slaan onder huid)
- Reservestoffen (leveren energie in
tijden van voedselschaarste)
3 Eiwitten - Bouwstof Vlees, vis,
- Brandstof (in tijden van schaarste) zuivelproducten, eieren,
zaden
4 Vitaminen - Beschermende stof (kleine Verschillende lagen van
(organische hoeveelheden per dag nodig voor voedselpiramide
stoffen) optimaal functioneren)
5 Mineralen - Bouwstof (kalkzouten bij botten) Elke groep
(anorganische - Onderdeel van chemische processen voedingsmiddelen
stoffen) (Na⁺ en K⁺ bij werking zenuwcellen)
6 Water - Bouwstof (betrokken bij veel 1,5L per dag (0,5L via
chemische reacties) vast voedsel)
- Oplosmiddel (speeksel)
- Transportvloeistof (bloedplasma)
- Warmtebuffer (houdt lichaamswarmte
vast)
Gezonde hoeveelheid voedsel per dag:
• Volwassen: 10.000 kJ energie
• Pubers > kinderen en volwassenen.
• Mannen > vrouwen
• Grote mensen > kleine mensen
• Fysiek werk > zittend werk
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geeft per voedingsstof de ADH: aanbevolen
dagelijkse hoeveelheid.
• In gemiddelden en percentages.
,Additieven: stoffen die zijn toegevoegd om het voedingsmiddel aantrekkelijker of langer
houdbaar te maken.
• Vermeld als E-nummer
• Kunnen schadelijk zijn in grote hoeveelheden. --> ADI: aanvaardbare dagelijkse
inname, de maximale hoeveelheid die je per dag per kg lichaamsgewicht veilig kunt
eten.
Verteringsstelsel:
1. Kauwen --> mechanische stap vergroot het oppervlak van de voedselbrokken.
2. Speeksel --> levert slijm dat als glijmiddel helpt de voedselbrokken door te slikken
(samenstelling varieert met soort voedsel dat wordt doorgeslikt).
3. Slikreflex --> duwt met de tong voedsel naar achter, de slokdarm in.
4. Strotklepje en huig sluiten luchtpijp en neusholte af.
5. Peristaltische bewegingen: bewegingen waarbij lengtespieren vóór de
voedselresten samentrekken en ruimte maken, waarop kringspieren achter de
voedselresten de voedselresten naar voren knijpen, terwijl de lengtespieren
ontspannen --> spieren in de wand van slokdarm, maag, twaalfvingerige darm,
dunne- en dikke darm en endeldarm duwen voedselresten door darmen heen.
6. Vertering in de darmen (24 uur) --> verteringsenzymen maken grote moleculen klein
genoeg om de membranen van de darmwandcellen te kunnen passeren naar het
bloed.
7. Onverteerde restanten via endeldarm en anus naar toilet.
, Voedingsvezels/ ballaststoffen: koolhydraten (cellulose en pectine) in voedsel die slecht of
niet verteerbaar zijn --> stimuleren darmperistaltiek en houden water vast --> soepel
ontlasting.
Mechanismen tegen bacteriën en schimmels op voedingsmiddelen:
• Goede hygiëne.
• Lysozymen in speeksel: stoffen die de celwand van micro-organismen aantasten.
• Zoutzuur (HCl) van het maagsap (pH = 2): zorgt voor het sterven van de aangetaste
bacteriën en schimmels.
• Darmflora: nuttige bacteriën, vooral in dikke en blindedarm (1-2 kg).
o Breken stoffen af.
o Maken vitamine K.
o Concurreren met schadelijke bacteriën.
o Hebben grote invloed op de vitaliteit.
Opname:
• Darmvlokken op plooien van de wand van de dunne darm: opgebouwd uit
darmepitheel, haarvaten en een lymfevat.
• Darmepitheel: scheidt de darminhoud (uitwendig milieu) van de rest van het
lichaam.
• Microvilli: uitstulpingen op de celmembranen van de darmepitheelcellen.
• Door plooien, darmvlokken en microvilli heeft de dunne darm een groot oppervlak
(300m²) --> dunne darm kan verteerde voedingsstoffen snel opnemen: resorptie. -->
stoffen komen in inwendig milieu.
• Hydrofiele stoffen bezitten hydrofobe celmembranen transporteiwitten.
• Hydrofobe (vetachtige) stoffen kunnen membraam zonder eiwitten passeren.
• Stoffen waarvoor geen transporteiwitten zijn, blijven in darm.
• Opname gaat tegen concentratieverval van een stof in --> actief transport, anders
passief.
• Darmepitheelcellen door eiwitten strak aan elkaar verbonden --> eiwitten vormen
voor moleculen ondoordringbare laag: tight-juntion --> verhindering ongewenste
stoffen en bacteriën.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper NadaElba. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79976 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen