In deze samenvatting heb ik hoofdstuk 1 t/m 12 uitgewerkt + een extra hoofdstuk 4 met de stromingen:
- de geesteswetenschappelijke (personalistische) stroming
- de empirisch-analytische stroming
- de kritisch emancipatorische stroming
- de ecologische stroming
Nieuwe (2024) tentamen samenvatting Samen Opvoeden Janssen editie 2015 ISBN 9789046904831 / Hele boek
Complete samenvatting tentamen HBO Pedagogiek jaar 1 Pedagogiek II
Hoofdstuk 5: Samen Opvoeden
Alles voor dit studieboek (25)
Geschreven voor
NHL Stenden Hogeschool (NHL)
HBO Pedagogiek
Pedagogiek II
Alle documenten voor dit vak (7)
1
beoordeling
Door: jelenaa • 2 jaar geleden
Verkoper
Volgen
anoukvanderbrug
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Samen opvoeden
1.2 begrippenkader
Pedagogiek is afgeleid van twee Griekse woorden: pais en ago of agein. ‘Pais’ betekent letterlijk
‘kind’. In de Griekse cultuur bedoelde men daarmee: alle kinderen en jongeren de nog niet de
volwassen leeftijd hebben bereikt (16 jaar). Ago of agein betekent letterlijk: leiden, begeleiden. Het
samengestelde woord ‘pais ago’ betekent dus zoiets als ‘kinderen begeleiden op hun weg naar
volwassenheid’.
Wat is het verschil tussen het dagelijkse opvoedingswerk van ouders en de professionele bijdrage die
pedagogen kunnen leveren? Niet iedereen die opgevoed is, is daarmee opvoedingsdeskundige. Een
aantal mensen heeft uit de eigen opvoeding wijze lessen getrokken. Je zou ze ‘ervaringsdeskundigen’
kunnen noemen. Een ervaringsdeskundige is iemand die op een bepaald gebied autoriteit heeft die
niet gebaseerd is op beroepsmatig verworven kennis.
Een pedagoog is een professioneel die systematisch kennis van zaken heeft opgedaan door
pedagogiek te studeren. Die ‘zaken’ betreffen dan: kinderen, hun ontwikkeling en het
opvoedingsproces dat plaatsvindt in opvoedingsrelaties.
Een belangrijk deel van de studie is ontwikkelingspsychologie, de kennis van het ontwikkelingsproces
dat kinderen doormaken. Pedagogiek is daarmee te definiëren als: de toegepaste wetenschap die in
kaart brengt hoe het proces verloopt dat zich tussen kinderen en volwassenen afspeelt en dat
kinderen helpt en stimuleert om zich te ontwikkelen tot volwassenen die verantwoordelijkheid
kunnen nemen voor zichzelf en anderen.
Pedagogiek is in de afgelopen eeuw steeds meer een empirische wetenschap geworden die het moet
hebben van onderzoek, waarnemingen, feiten en cijfers. In de jaren vijftig van de vorige eeuw waren
pedagogen verhoudingsgewijs veel meer georiënteerd op fenomenologie en filosofie: men
bestudeerde bijvoorbeeld ‘het wezen van de eerste ontmoetingen die het kind heeft’.
- Met de term kinderen duiden we de leeftijdsgroep nul-tot twaalfjarigen aan. Dat wil zeggen:
we bedoelen er zowel de heel jonge kinderen mee als de kinderen in de basisschoolleeftijd.
- Met jongeren bedoelen we in dit boek de leeftijdsgroep twaalf tot achttien jaar. Jongeren
van achttien jaar en ouder zijn in principe jongvolwassenen.
- Met jeugdigen of de jeugd worden kinderen en jongeren van nul tot achttien bedoeld.
Opvoeding
De opvoedingscanon, waarin de belangrijkste feiten en actuele inzichten over opvoeding en
ontwikkeling van kinderen zijn gebundeld, doet er niet moeilijk over: ‘opvoeding is iedere invloed die
mensen, bedoel of onbedoeld, uitoefenen op de ontwikkeling van een kind’.
Als we het hebben over opvoeding, bedoelen we in feite ‘opvoedingsrelaties’, dat wil zeggen de
relatie tussen ouder (of andere opvoeders) en het kind. opvoeding vindt immers binnen die relatie
plaats. Als we het over opvoeden hebben, bedoelen we tevens ‘opvoedingsintenties’: ouders en
andere opvoeders hebben immers nadrukkelijk de intentie om invloed uit te oefenen op een kind en
het daarmee te begeleiden op weg naar volwassenheid. Buiten die opvoedingsrelaties is er een
breed gebied waarin invloed op kinderen wordt uitgeoefend zonder de intentie om een kind te
begeleiden naar volwassenheid- dus zonder dat er direct sprake hoeft te zijn van opvoeding.
De definitie uit de opvoedingscanon zou daarom op zijn minst op een paar punten bijgesteld moeten
worden: opvoeding is iedere invloed die mensen, die een opvoedingsrelatie met het kind hebben en
,daarmee de intentie om het kind te begeleiden op weg naar volwassenheid, bedoeld of onbedoeld
uitoefenen op de ontwikkeling van het kind.
In het dagelijks gebruik betekend opvoeden: kinderen grootbrengen, hen lichamelijk en geestelijk
‘vormen’. Daarmee is opvoeding een belangrijkste maatschappelijke functie. Immers, door kinderen
goed op te voeden wordt de basis gelegd voor de samenleving in de toekomst.
Opvoeding vindt plaats langs diverse lijnen. We kunnen er hier drie noemen:
- Ouders en andere opvoeders geven met hun gedrag een voorbeeld dat de kinderen kunnen
navolgen. Kinderen imiteren.
- Belonen en straffen.
• Het belonen van gewenst gedrag heeft meer effect, dan straffen van ongewenst gedrag.
• Negeren van ongewenst gedrag is doorgaans effectiever dan het bestraffen van dat gedrag.
• Als er gestraft moet worden, mag dat geen lichamelijke straf of mishandeling zijn.
- Tekst en uitleg: kinderen weten per definitie nog niet alles wat ze moeten weten.
Bij het opvoeden kunnen ouders verschillende stijlen hanteren.
,Het doel van de opvoeding
In de pedagogiek wordt een onderscheid gemaakt tussen functioneel en intentioneel opvoeden.
Functioneel opvoeden verwijst naar de vanzelfsprekende dagelijkse omgang met kinderen. Bij
intentioneel opvoeden is sprake van reflectie van ouders op hun opvoedend handelen en sturend
optreden. Intentioneel opvoeden zou je op bewust opvoeden kunnen noemen.
De Nederlandse opvoedkundige M.J. Langeveld zag opvoeding als een ontmoeting tussen een
volwassene en een kind waarbij de volwassenen en kinderen niet ‘zomaar’ met elkaar omgaan.
Volwassenen hebben in de omgang met kinderen nadrukkelijk een doel voor ogen: zij willen invloed
uitoefenen op kinderen. De invloed is erop gericht dat het kind uiteindelijk zelfstandig en mondig
wordt.
Belangrijkste opvoedingsdoelen:
Professionele organisaties formuleren hun doelen op basis van hun visie en missie. Maar hun
kerndoel is vaak: kinderen de gelegenheid bieden zich te ontwikkelen tot evenwichtige mensen die
hun eigen talenten en vaardigheden kennen en weten te benutten.
Ontwikkeling
Kinderen zijn allemaal anders, ook al
zijn het broertjes of zusjes. Dat kan
liggen aan de plaats in de kinderrij en
aan het karakter of het temperament
van een kind.
, Ontwikkelen betekent zoiets als ‘uitpakken’, ‘eruit laten komen wat erin zit’. Opvoeding is vooral een
taak van ouders en andere opvoeders, maar als het gaat om ontwikkeling ligt de voornaamste taak
bij het kind: het moet er zelf voor zorgen dat ‘eruit komt wat erin zit’.
Kinderen ontwikkelen al met al een eigen persoonlijkheid. Dat is die merkwaardige mengelmoes van:
- Cognitieve functies.
- Vermogens, zoals intelligentie.
- Temperament.
- Karakter.
- Secundaire eigenschappen zoals meningen, houdingen en gewoonten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukvanderbrug. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
