Dit is een volledige samenvatting van H18 van ontwikkelingspsychologie. Alle powerpoints van de lessen zijn hierin verwerkt. Zelf heb ik deze samenvatting gebruikt om te studeren en niet de tijd gehad om alles te studeren. Met deze samenvatting en alle andere hoofdstukken haalde ik een 14.
Ontwikkelingspsychologie – H6: Emotionele en sociale
ontwikkeling in de eerste 2 levensjaren
1 Kernvragen
- Voor welke soort ontwikkelingstaken staan baby’s en hoe helpen ouders hen hierin?
- Welke emoties vertonen baby’s en hoe ontwikkelen deze zich?
- Bestaan er stabiele interindividuele verschillen in de manier waarop baby’s met emoties
omgaan?
- Hoe hechten baby’s zich aan hun opvoeders?
- Hoe ontwikkelt de baby een begrip van zichzelf gedurende de eerste 2 jaar?
2 Theorie van Erikson
Leeftijd Erikson Stadium Freud Stadium
Eerste jaar Basisvertrouwen tegenover Oraal
Wantrouwen
Tweede jaar Autonomie tegenover Anaal
schaamte/twijfel
2.1 Eerste levensjaar
Erikson Freud
Nadruk op EGO Nadruk op EGO
Goed verloop ontwikkeling hangt af van Eerste levensjaar = orale fase: behoefte aan
kwaliteit van zorg en niet van hoeveelheid orale voeding en orale stimulatie is cruciaal
stimulatie
Oraal-sensorisch stadium: alle zintuigen zijn er
in betrokken
- Basisvertrouwen tegenover wantrouwen
o Cruciale rol van beschikbaarheid & sensitieve ouder
o Wederzijdse bevestiging en vertrouwen komt tot uiting via rituelen: hebben
positieve functies zoals het geven van een gevoel van veiligheid, erkenning en
voorspelbaarheid
“Het ontwakende kind maakt in de moeder een heel repertoire aan gedrag wakker:
emoties, woorden, handelingen. Ze nadert het kind met een glimlach of een bezorgd
gezicht, geeft hem met een vrolijke of angstige stem één of andere benaming …”
, - Freud benadrukte vooral de fysieke functies van onze ontwikkeling en zei dat vb. mama’s in
het 1e jaar op een adequate manier voeding moesten geven. Voeding als fysiologische functie
stond bij Freud zeer centraal en hij zei dat kinderen in het spoor van die voeding warme
hechting ontwikkeling ten opzichte van de mama
- Erikson was het hier niet mee eens en stelde dat er een veel bredere functie op ons ligt de
wachten. Dat het belangrijk is om als mama een veel breder gevoel van beschermen zijn,
geborgenheid, warmte en liefde te verlenen. Door dat te doen ontwikkelt het kind een
gevoel van basisvertrouwen, ik kan op jou rekenen, de wereld is een betrouwbare plaats. Dit
betekent onder andere dat ouders rituelen ontwikkeling met hun kinderen waaraan ze
houvast hebben zodat ze weten wat er gaat komen.
2.2 Tweede levensjaar
Erikson Freud
Toilettraining is maar één aspect 2e fase = anale fase
1-jarige peuter moet ook leren zelfvertrouwen te Driften gecentreerd rond ontlasting
winnen m.b.t. tal van andere taken
Ze hebben een eigen wil: “protestfase” of Leren controle verwerven over impulsen
“koppigheidsfase”
- Kernconflict: autonomie tegenover schaamte & twijfel
- Positieve oplossing = aanbieden van gepaste begeleiding en redelijke keuzes
o Peuter uit zo zijn individualiteit en wint aan zelfvertrouwen
- Negatieve uitkomst = twijfel en angst
o Tekort aan zelfbeheersing en zelfcontrole die gepaard gaat met schrik door anderen
veroordeeld te worden
o Te sterke blootstelling kan averechts effect hebben = koppigheid en rebellie
- Autonomie tegenover schaamte/twijfel: Freud zij dat het 2 levensjaar de periode is van de
zindelijkheidstraining. Ook hier zegt Erikson dat er veel meer aan de hand is, het is niet puur
die fysieke functie verwerven. Het is de periode waarin we de 1e stappen zetten naar
autonomie. Het op de eigen benen staan. Erikson zegt dat deze bredere ontwikkelingstaak
door de ouders ondersteund moet worden.
o 1e fout: je kan het initiatief helemaal dwarsbomen. Zeggen dat ze het nog niet
kunnen. Dan dreigen ze een gevoel van schaamte te ontwikkelen door een vroeg
gebrek in het vertrouwen van de eigen capaciteiten. Ze krijgen het gevoel dat ze
tekort komen
o 2e fout: ze alles laten doen wat ze willen. Dan dreig je een kind te krijgen die heel
koppig zal zijn later
, 3 Emotionele ontwikkeling
3.1 Basisemoties
3.1.1 Algemeen
- Emoties spelen belangrijke rol in ontwikkelingen die Erikson belangrijk vond bv. relaties met
verzorgers, verkennen van omgeving, ontdekking van het zelf)
- Er is geen duidelijke grens tussen de emotionele leefwereld tussen die van dieren en mensen
→ zie boek mama’s laatste omhelzing en filmpje!! Beelden tonen de gelijkenis aan tussen
emoties van dieren en mensen
- Basisemoties zijn:
o Universeel bij mensen
o Hebben lange geschiedenis in evolutie en overlevingswaarde
o Kunnen rechtstreeks afgeleid worden uit gelaatsuitdrukkingen
- In begin bij baby: weinig differentiatie. Twee globale toestanden van opwinding (‘arousal’):
aantrekking tot aangename stimuli en terugtrekken van onaangename stimulatie
o Vooral een weerspiegeling van al of niet bevredigd zijn van fysiologische behoeftes
o Solitair en zelfgenoegzaam karakter (d.w.z. niet gericht op anderen) → Cf. Primaire
circulaire reacties in cognitieve ontwikkeling en adualiteit
- Geleidelijk aan worden emoties duidelijk, goed georganiseerde signalen
o Op ongeveer 6 maanden
o Emoties variëren mee met de sociale omgeving vb. responsieve vs. Depressieve
moeder)
Gevolg: interne gemoedstoestand van peuter kan afgelezen worden van exoressue
van emoties
- Emoties van de kinderen zijn echt gelinkt in interne fysiologie en niet gericht aan de
buitenwereld. Vb. zelfgenoegzaam glimlachen
3.1.2 Geluk
- (Glim)lach is belangrijk want:
o Verbindt ouders en baby met elkaar
o Is uitdrukking van het beheersen van een nieuwe vaardigheid: bevordert
competentie
Glimlach Lach
1e weken Als voldaan (‘buikje vol’) + lach is 3- 4 Als reactie op actieve stimuli
niet gedifferentieerd maanden
6 – 10 Eerste sociale glimlach (of 10 – 12 Verschillende vormen van lachen
weken contactglimlach) uitgelokt door maanden Bv. gereserveerd lachen naar
menselijk gelaat → hangt samen vreemden
met toenemende gevoeligheid voor Bv. Kraaien van plezier, lokt zelf ook
complexiteit van visuele patronen glimlach uit en band met de ouders
(zie Hfdst. 4) wordt hierdoor versterkt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lenkaleenknegt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
