Dit is een eigen verwerking van alle lessen en cursustekst van het vak Notarieel Executierecht dat wordt gedoceerd aan de VUB in het academiejaar 2020 en 2021. Deze cursus betreft bijna 140 bladzijden en werd volledig zelf geschreven. Op het einde van de cursus is een gehele inhoudstafel beschikbaa...
Begrip
Notarieel executierecht heeft alles te maken met juridisch niet presteren. In een ideale wereld voeren SA
de verbintenissen uit ten aanzien van hun SE. In principe in natura en slechts in de minder volmaakte
wereld gebeurt het dat SA niet uitvoeren wat zij hadden beloofd. En wanneer de SA in gebreke blijft,
moet het gedrag juridisch geteugeld worden en dan gaat men vorderen in uitvoering. En het
uitgangaspunt is dat als men gaat uitvoeren in uitvoering, gaat de SA moeten presteren en slechts in de
mate dat dat niet lukt moeten er andere technieken worden gehanteerd zodat de SE genoegdoening
krijgt. Voor de SE zal dat in een equivalent zijn (SV) en dan moeten er methoden zijn in het recht om die
betaling van de som geld te gaan garanderen aan die SA. Daarover gaat executierecht, dat is het geheel
van regels die de afdwinging van verbintenissen stroomlijnen. Dat is een heel divers pakket aan regels,
dat zijn regels van vermogensrecht (welke goederen kan ik gebruiken ten aanwending van gebruik van
schulden), regels van insolventierecht, regels van procedure (hoe moeten die uitvoeringen precies gaan)
en regels van zekerhedenrecht (welke rangregeling van SE).
Uitvoering in natura – ‘Het’ beslag
De kern van het verbintenissenrecht is de uitvoering in natura. Het komt echter voor dat de SA zich
schuldig maakt aan niet uitvoering, maar daarbij is er een verbod op eigenrichting! Dat betekent dat de
SA zich bezondigt aan wanprestatie, dan is dat voor de SE een feitelijkheid waaraan hij niet veel kan
veranderen. Hij gaat zich moeten wensten aan speciale diensten van de overheid om die SA tot beter
gedrag aan te zetten. Dat betekent heeft concreet dat we in beginsel beroep moeten doen op de rechter.
De rechter zal de SA veroordelen, maar die rechter kan de SA niet dwingen om een welbepaalde
handeling te stellen! Dat houdt in dat een SA niet gedwongen kan worden, manu militari om een bepaalde
handeling te stellen.
Ik vraag aan een bekend schilder om van mij een zelfportret te maken, en die schilder doet dat niet dan
kan ik naar de rechtbank gaan om de schilder te laten veroordelen om het zelfportret te maken. Maar
zolang de schilder niet overgaat tot die handeling kan ik op hem het geweer niet richten. Niemand kan
worden gedwongen de handeling te stellen.
Wat is er dan wel mogelijk als ik inderdaad in beginsel die handeling niet kan laten uitvoeren? Wat zijn
de mogelijkheden als die reële executie niet mogelijk is? Dan moeten we iets anders zoeken. Een eerste
techniek bestaat erin dat we de SA financieel gaan kietelen, we gaan hem aanzetten het juiste gedrag te
vertonen: een dwangsom. De rechter veroordeelt de SA tot betaling van een bepaalde som tot dat hij
het juiste gedrag heeft gesteld. Die dwangsom kan een zeer efficiënt middel zijn dat de rechter oplegt
aan de SA.1 Maar natuurlijk als de SA de financiële middelen niet heeft om dat uit te voeren, dan is die
dwangsom ook maar een doekje voor het bloeden. Een tweede techniek is een uitvoering op kosten
1 Dat kan alleen een rechter doen, niet een notaris!
1
, van de SA: de aannemer wilt niet verder werken en je laat iemand anders de werken uitvoeren op kosten
van de SA. Dat kan wel allemaal, maar de nieuwe aannemer wilt eerst betaald worden en als de eerste
aannemer insolvent is dan kan je daar ook weer weinig gaan uitrichten. Dus de dwangsom en de
uitvoering op kosten van de SA zijn nuttige uitvoeringstechnieken op voorwaarde dat de SA voldoende
solvent is. Uitzonderlijk is het mogelijk dat er reëel kan worden uitgewonnen (= reële executie): dat is
met name in alle gevallen waarbij dat iemand een verbintenis tot geven moet uitvoeren (het overdragen
van eigendom).
Er is een koopovereenkomst ondertekent tussen A en B. En verkoper A weigert alle medewerking bij het
overdragen van het OG. In de compromis is bepaald dat de eigendom overgaat bij de ondertekening
van de akte. Het ondertekenen van de akte zelf – dat is een fysische handeling – de rechter kan de
verkoper die in gebreke blijft niet dwingen de handtekening te zetten (wel via een dwangsom etc) maar
hij heeft niets in handen waardoor we 100% zeker zijn dat de SA dat effectief gaat ondertekenen. Het is
wel mogelijk dat de rechter zegt: “In de mate dat de SA in gebreke blijft om de akte te ondertekenen, ga
ik een vonnis maken dat geldt als titel”. Dat betekent dat het vonnis van de rechter, de
eigendomsoverdracht vaststelt.
Die eigendomsoverdracht is een zuivere juridische handeling (geen fysieke handeling: je moet geen
spierkracht gebruiken), die eigendomsoverdracht is een louter ideëel gegeven. Dat is iets wat zonder
fysische handelingen kan plaatsvinden. Dat kan de rechter wel uitvoeren. Dus een verbintenis tot
geven kan worden uitgevoerd in reële executie. Vergelijk dat met een verbintenis in hoofde van de
SA om een hypotheekakte te ondertekenen (hypothecaire belofte). Als de SA in gebreke blijft om die akte
te gaan ondertekenen, dat is iets wat een rechter niet kan uitvoeren. Want er moet dus effectief getekend
worden om die hypotheek te vestigen in een notariële akte en dat kan de rechter niet uitvoeren. Een
verbintenis tot geven kunnen we wel uitvoeren en een verbintenis tot doen kunnen we niet uitvoeren.
Er is eigenlijk 1 verbintenis tot doen en dat is ook de enige die reëel uitvoerbaar is, dat is de zogenaamde
uithuiszetting door de deurwaarder, als u een OG bezet zonder titel dan kan mits een procedure bij de
vrederechter kan iemand uit huis worden gezet. Of als iemand zich contractueel verbindt om een huis te
verlaten, zoals een verkoop met uitgesteld genot waarbij op een bepaald ogenblik het genot ophoudt en
het genot moet worden overgedragen aan de koper, wel in die notariële akte kan ook een
uithuiszettingsbeding worden opgenomen en dat is uitvoerbaar in natura. De deurwaarder kan dat
uitvoeren.
Dus die reële executie is dat niet echt mogelijk, wegens alle argumenten die we net hebben aangehaald.
Dan zal er moeten worden uitvoering gezocht bij equivalent via een vervangende som (een SV) die
betaald moet worden door de SA en dan is natuurlijk de vraag: hoe kan ik ervoor zorgen – als SE – dat er
wordt betaald. Om dat te doen is er een speciale procedure te doen: uitvoerend beslag. Wat houdt dat
in? Uitvoerend beslag is een onteigening van een vermogensbestanddeel van de SA, een onteigening
waarbij dat goed gedwongen te gelde wordt gemaakt waarbij de opbrengst gebruikt zal worden om de
SE te betalen. En die hele procedure van onteigening, te gelde making, verdeling gebeurt op grond van
het staatsgezag, waarbij de overheid speciale ambtenaren aanduidt die die gedwongen verkoping mogen
uitvoeren. Dat is bij RG de gerechtsdeurwaarder, dat is bij OG de notaris. De notaris is de bijzondere
ambtenaar aangeduid door de overheid die mits een aantal procedurele beschermingen voor de SA op
een gedwongen wijze een OG te gelde kan maken als hij daartoe wordt gevorderd door de rechter. En
alles wat er uitgevoerd wordt door die procedure doet de notaris niet op eigen houtje, maar omdat hij
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lewisderidder. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €25,99. Je zit daarna nergens aan vast.
