Nederlands 3
1 Visie op taal en onderwijs............................................................................................................ 3
1.1 Taal?...................................................................................................................................... 3
1.1.1 Taal en taalgebruik.......................................................................................................... 3
1.1.2 Het taalvermogen............................................................................................................ 3
1.1.3 Taalverwerving................................................................................................................ 3
1.1.4 Taalfuncties..................................................................................................................... 4
1.1.5 Taalbeschouwing............................................................................................................. 4
1.2 Visie op onderwijs van het Nederlands.................................................................................. 4
1.2.1 De kinderen..................................................................................................................... 4
1.2.2 De leeromgeving............................................................................................................. 5
1.2.3 De leerkrachten evalueren.............................................................................................. 5
1.2.4 Het taalbeleid.................................................................................................................. 6
1.2.5 Taalontwikkelend lesgeven............................................................................................. 6
1.2.6 Taalinstructie geven........................................................................................................ 8
1.2.7 Goed taalonderwijs.......................................................................................................... 8
1.2.8 Evalueren van talige vaardigheden................................................................................. 8
2 Filosofisch gesprek...................................................................................................................... 8
2.1 Filosoferen............................................................................................................................. 8
2.2 Het filosofische gesprek......................................................................................................... 9
2.3 Doelen................................................................................................................................... 9
2.4 De praktijk............................................................................................................................. 9
2.4.1 Taak van de leraar........................................................................................................... 9
2.4.2 Uitwerking..................................................................................................................... 10
3 Didactiek van studerend lezen.................................................................................................. 11
3.1 Inleiding............................................................................................................................... 11
3.2 Leesonderwijs...................................................................................................................... 11
3.2.1 Deelvaardigheden......................................................................................................... 11
3.2.2 Het leerproces............................................................................................................... 11
3.3 Leesproces in stapjes.......................................................................................................... 13
3.3.1 Op weg naar het 1ste leerjaar: stimuleren en ontwikkelen van geletterdheid..............13
3.3.2 Leren lezen (aanvankelijk lezen)................................................................................... 14
3.3.3 Van aanvankelijk technisch lezen naar voortgezet technisch lezen..............................14
3.3.4 Leesbegrip..................................................................................................................... 16
3.3.5 Vanuit leesbegrip naar verwerkend lezen.....................................................................18
3.3.6 Verwerkend lezen in de 3de graad: studerend lezen....................................................18
3.4 Werkbare ingrediënten bij een leesles................................................................................ 20
4 Didactiek van taalbeschouwing: taalsystematiek......................................................................20
Astrid De Brabandere 1
, Nederlands
4.1 Wat is taalbeschouwing....................................................................................................... 20
4.1.1 Reflecteren op taalgebruik: taalvariatie........................................................................21
4.1.2 Reflecteren op taalsystematiek..................................................................................... 22
4.2 2 belangrijke principes voor taalonderricht.........................................................................22
4.3 Vertaling naar de praktijk.................................................................................................... 22
4.3.1 Taalbeschouwingsstrategieën....................................................................................... 22
4.3.2 Deductief vs Inductief / instructief vs onderzoekend.....................................................23
4.3.3 Gebruik van taalbeschouwingsmethoden......................................................................23
4.3.4 Taalbeschouwing buiten de les taalbeschouwing..........................................................24
4.3.5 Evalueren van taalbeschouwing.................................................................................... 24
4.3.6 Praktijkvoorbeelden van taalactivering en inductie.......................................................24
Astrid De Brabandere 2
, Nederlands
1 Visie op taal en onderwijs
Documenten
De verschillende leerplannen stoelen op een visie op taalonderwijs. Voor wie die visie verder
toelichten, staan we eerst stil bij 2 fundamentele vragen: Wat is taal? En hoe verwerven
kinderen taal?
1.1 Taal?
1.1.1 Taal en taalgebruik
De 4 vaardigheden: luisteren, spreken, lezen en schrijven en daarnaast ook een
denkvaardigheid: taalbeschouwing. Er zijn 4 leerplannen:
luisteren en lezen schrijven taalbeschouwing
spreken
We kunnen de vaardigheden als volgt onderverdelen:
auditief (mondeling) visueel (schriftelijk)
spreken/luisteren schrijven/lezen
productief/receptief productief/receptief
aangeboren taalvermogen/spontaan aangeleerd, meestal op school
verworven en op school verder ontwikkeld
Taal werd lang enkel mondeling gebruikt. Taal is ook op de 1 ste plaats gesproken taal. Toch is het
in taalonderwijs zinvol om relatief veel tijd te besteden aan lezen en schrijven, gezien we ook
meer last hebben met die vaardigheden. Ook worden ze enkel via onderwijs aangeboden. Onze
hersenen slager er wonderwel in om steeds nieuwe verbindingen te maken tussen klanken,
klankcombinaties en visuele tekens.
1.1.2 Het taalvermogen
Kinderen leren zich uit de slag te trekken in allerlei ingewikkelde situaties en produceren zinnen
die ze voordoen nooit hoorden. Dit dankzij de communicatieve en taalkundige competentie.
Communicatieve Dankzij dit vermogen kan je in een concrete situatie de gepaste
competentie communicatievormen kiezen, volgens de gangbare regels en conventies.
De kennis van een aangepaste taalvorm in concrete situaties, beïnvloed
door milieu en taalaanbod.
Taalkundige Een combinatie van een aanleg om een taal te leren en het contact met
competentie het talige milieu. Deze linguïstische competentie omvat dus:
Grammatica Lexicon
fonetiek Syntaxis woordenlijst
fonologie Semantiek
morfologie
De taalkennis is niet aangeboren, maar wordt verworven in interactie
met de omgeving.
1.1.3 Taalverwerving
Kinderen verwerven hun taal vanuit hun talige vermogen, in interactie met de omgeving.
Kleuters maken een ontwikkeling door die voor elk kind ongeveer in hetzelfde tempo en dezelfde
stadia evolueert.
net voor 1 woorden verstaan
jaar woorden produceren
18 maand woorden leren
twee-woorden-zinnen produceren
ingewikkelder grammaticale zinnen begrijpen
Astrid De Brabandere 3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AstridD. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.