Verkennen van het werkveld
Begrippenkader
Welzijnszorg
-> belangrijk instrument ter verbetering van belemmerende situaties
-> meewerken aan herstel cliënt
-> evenwicht in situatie zoeken
Tijdelijk = vb. verlies van werk
Blijvend = vb. chronische ziekte
Ontoereikend = vb. generatie kansarmoede
Belang van omgeving
Vb. gezin, familie, jeugdclubs, zorgvoorzieningen, overheid, gemeente…
-> antwoord zoeken in het netwerk, kracht halen uit de omgeving
-> vroeger werd sociale bescherming uit de omgeving gehaald, aangezien er nog geen sociale zekerheid
bestond
-> gemeente krijgt steeds meer verantwoordelijkheid rond welzijn
Zelfzorg
= Cliënt werkt zelf aan zijn welzijn
Generalistisch werken
= werken in totaliteit
-> alles en iedereen betrekken en als een geheel bekijken
Vb. handicap (alle ongemakken en betrokken personen betrekken in de welzijnszorg)
Zorgvoorzieningen
= instellingen en diensten die worden opgericht waar welzijnszorg aanbied
Vb. woonzorgcentrum
-> verlenen van verschillende diensten op een professionele manier
-> individu helpen met welzijnsproblemen
Individueel = OCMW
Groep = opbouwwerk, buurtwerk…
-> onderscheid zich van de sociale zekerheid doordat men van de zorgvoorzieningen zelf geen
uitkeringen kan krijgen (wel via de zorgvoorziening)
Vlaamse overheid en haar welzijnsbeleid
Taak
-> beleid ontwikkelen dat voldoet een de noden van de burgers
Particulieren = privé initiatieven (vb. CAW)
Overheid = initiatieven opgericht door de overheid (vb. OCMW)
,Na 6de staatshervorming
-> bevoegdheid rond welzijnsbeleid gaat van federale overheid naar de gemeenschappen
-> welzijn, volksgezondheid en gezin werd één van de grootste Vlaamse beleidsdomeinen
-> meeste subsidies gaan naar gezondheid en onderwijs
-> justitiehuizen vallen nu ook onder WVG
Onder leiding van…
Federale overheid = bevoegdheid volksgezondheid, interlandelijke adoptie, armoedebestrijding…
Vlaamse overheid = bevoegdheid valt onder kabinet van Jo Vandeurzen (regering in lopende zaken)
-> Welzijn en Gezin worden op Vlaams niveau geregeld
Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG)
= eenheid van de Vlaamse overheid
Opdrachten
1. Beleidsinitiatieven voorbereiden, monitoren en opvolgen
2. Zorgvoorzieningen erkennen, subsidiëren en inspecteren
3. Daders en slachtoffers informeren, opvolgen en begeleiden in opdracht van de overheid
Opmerking
-> Agentschap opgroeien pas vanaf 2020 in werking
-> samenkomst tussen agentschap jongerenwelzijn en agentschap kind & gezin
,Kenmerken van zorgvoorzieningen
-> kenmerken kunnen we toekennen in functie van hun werking
1. Categoriaal vs Niet-categoriaal
Categoriaal = volgens specifieke doelgroep werken
-> probleemgebonden of leeftijdsgebonden
Vb. mentale handicap, ouderen…
Niet-categoriaal = werken met iedereen
Vb. OCMW
2. Ambulant vs Residentieel
Ambulant = hulp komt aan huis of cliënt gaat naar hulpverlener (extramuraal)
-> men verblijft er een korte tijd
-> mobiele begeleiding (wanneer hulp aan huis komt)
Vb. thuiszorg
Residentieel = men verlaat tijdelijk of voorgoed zijn woning, ook tijdens de nacht (intramuraal)
Vb. psychiatrisch ziekenhuis
-> semi-residentiële hulp (bepaald aantal uren in instelling verblijven, transmuraal)
Vb. dagcentrum voor personen met een handicap
-> semi-residentieel en semi-ambulant zijn hetzelfde principe
3. Autonoom vs Ingebouwd
Autonoom = dienst die zich op zelfstandige wijze bezighoud met hulpverleningsactiviteiten
-> behoren niet tot een groter geheel met nog andere doelstellingen
Vb. CAW
Ingebouwd = dienst die ook over bepaalde eigenheid beschikt, maar binnen een groter geheel behoort
Vb. Sociale dienst van het ziekenhuis
4. Formeel vs Informeel
Formeel = hulp of zorg gegeven door iemand die daartoe opgeleid is
Vb. Arts, verpleegkundige…
Informeel = ondersteuning en zorg door mensen uit sociaal netwerk van de zorgvrager
Vb. familie, buren, vrijwilligers…
5. Publiek vs Privaat
Publiek = opgericht door de overheid
Vb. OCMW, lokale dienstencentra
Privaat = zelfstandig opgericht door privé-instelling
Vb. gehandicaptensector
,Indeling welzijnszorg
Horizontale indeling
-> volgens beleidsdomein
Vb. onderwijs, welzijn, volksgezondheid, cultuur…
Verticale indeling
-> volgens hun manier van aanpakken
-> dienstverleningen afgebakend volgens intensiteit en interventie
Nulde Lijn = informeel hulpverlening
-> vorm van hulpverlening die het dichtst bij de leefwereld van de cliënt staat
(Informeel)
Zelfhulpgroepen
Vb. anonieme alcoholisten (AA)
-> mensen die samenkomen vanuit een gedeeld probleem
-> elkaar steunen en info uitwisselen
Helpprincipe van Riessman = help jezelf door anderen te helpen
Identificatieresonans = ik herken het probleem (samenhorigheidsgevoel)
Doelstellingen
-> lotgenotencontact bevorderen
-> informatie verschaffen
-> leden beschermen
-> directe hulpverlening organiseren
-> sociale en recreatieve activiteiten organiseren
Zelfzorg
= voor zichzelf zorgen
Vb. voldoende slapen, bewegen, eten…
Mantelzorg
= hulpverlening vanuit directe of indirecte omgeving
Vb. familie, vrienden, gezin…
Eerste lijn = generalistische hulpverlening
Vb. OCMW, huisarts…
(Formeel)
Kenmerken
-> breed hulpaanbod
-> generalistisch
-> laagdrempelig (zo weinig mogelijk obstakels op cultureel en financieel vlak)
-> ruime doelgroep (iedereen)
-> grote spreiding van diensten
-> ambulant (zonder opname)
-> beroepskrachten
, Tweede lijn = gespecialiseerde diensten
-> complexere situaties
(Formeel) Vb. CGG, CLB, gynaecologen, cardioloog…
Kenmerken
-> specialistisch (weten meer over minder)
-> kleinere doelgroepen
-> minder verspreid
-> hoge drempel (afspraak maken, wachtlijst…)
-> ambulant
Derde lijn = doorgedreven specialisatie
Vb. woonzorgcentrum, psychiatrisch ziekenhuis…
(Formeel)
Kenmerken
-> minder verspreid
-> zeer hoge drempel
-> residentieel of intramuraal (enkel derdelijns)
-> doorverwijzing via eerste of tweede lijn
Transmurale zorg
= semi-residentieel of semi-ambulant
-> zowel kenmerken van tweede als derde lijn
Vb. dagcentrum (doorheen de dag in centrum, s ’avonds thuis)
Vb. schuldbemiddeling
Groei van welzijnszorg vanuit de verzorgingsstaat
Golden Sixties
-> enorme economische groei
-> werk in overvloed
-> lonen stegen
-> meer kapitaal om te besteden aan welzijn en sociale zekerheid
-> explosieve groei van voorzieningen en diensten
Ontstaan verzorgingsstaat
-> België gaat zich ontwikkelen tot een verzorgingsstaat
-> overheid gaat zorg dragen voor de bevolking
-> sturende rol in vormgeving van samenleving
-> moet ingrijpen om democratische doeleinden te behalen
-> bescherming op het werk invoeren
-> basis gelegd voor huidige gehandicaptenzorg, ouderenzorg en bijzondere jeugdbijstand
Subsidiërende overheid
-> overheid gaat geld besteden aan overheids- en privé-initiatieven
-> duidelijk welzijnsplan ontbrak
-> initiatieven erkennen en subsidiëren zonder na te denken over wat we eigenlijk willen
