Hoorcollege 6 Sociaal Recht Samenvatting
Hoofdstuk 1: Inleiding tot de sociale zekerheid
1.1 Wat is sociale zekerheid?
Sociale zekerheid:
o Geheel van maatregelen en instellingen die tot doel hebben aan elke burger voldoende
bestaansmiddelen te waarborgen wanneer zijn bestaanszekerheid wordt bedreigd ten
gevolge van bepaalde risico’s
o Traditioneel: 7 takken (Art. 21 Algemeen beginselwet sociale zekerheid)
o Rust- en overlevingspensioen
o Werkloosheid
o Arbeidsongevallenverzekering
o Beroepsziekteverzekering
o Gezinsbijslag
o Ziekte- en invaliditeitsverzekering
o (Jaarlijkse vakantie (arbeiders))
Sociale bijstand (of residuaire regelingen):
o Leefloon (en sociale bijstand in de brede zin)
o Inkomensgarantie voor ouderen
o Gewaarborgde gezinsbijslag
o Tegemoetkomingen aan gehandicapten
Verschil sociale bijstand en sociale verzekeringen:
o Al dan niet betalen van bijdragen; al dan niet forfaitair bedrag van uitkering
o Wikipedia:
o De sociale bijstand is niet contributief: het is niet gesteund op financiering door
bijdragen van de werknemer en de werkgever zoals het sociaal zekerheidsrecht maar
ze wordt gefinancierd door de overheid.
o De sociale bijstand is residuair: het geldt voor éénieder die niet door de sociale
zekerheid is gedekt. Elke burger, ongeacht het statuut, kan terecht bij de sociale
bijstand als hij niet terechtkan in de klassieke sociale zekerheid
o De sociale bijstandsvoorzieningen zijn minimumvoorzieningen, forfaitaire uitkeringen
die niet al te hoog zijn, men wil een basisbescherming bieden. Dit in tegenstelling tot
de sociale zekerheid, die een percentage berekent op het normale loon.
o Men krijgt pas sociale bijstand na onderzoek van de bestaansmiddelen.
Grote verschil tussen arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht (typisch juridisch verschil):
o Juridisch gezien gaat het bij arbeidsrecht om alle bepalingen en gevolgen van de
overeenkomst tussen de werkgever en de werknemer, namelijk de arbeidsovereenkomst
(privaat recht – horizontaal). Bij het sociaal zekerheidsrecht gaat het om de verhouding
tussen de uitkeringsgerechtigde en de overheid (publiek recht – verticaal).
Sociale risico’s kunnen de bestaanszekerheid van de burger aantasten door:
o Het inkomen te verminderen
o Bv. na een ongeval, bij zwangerschap en na de bevalling, bij ziekte, werkloosheid en
ouderdom.
o Sociale zekerheid vangt dan het inkomensverlies op
o De uitgaven te vermeerderen (vb. ziekte, kinderen)
, o Sociale zekerheid zal deze kosten (gedeeltelijk) opvangen of terugbetalen
1.2 Enkele kenmerken van de sociale zekerheid
Kenmerken van sociale zekerheid:
o Solidariteit:
o Centrale begrip in ons socialezekerheidssysteem
Tussen werkenden en werklozen
Tussen jongeren en ouderen
Tussen gezonden en zieken
Tussen mensen met en mensen zonder inkomen
Tussen gezinnen met en gezinnen zonder kinderen
o Financiering via bijdragen op het loon van werknemers en via belastinggeld
(overheid)
o Sociale partners beslissen mee over het systeem
o Die solidariteit is gewaarborgd doordat:
Werkende mensen bijdragen moeten betalen in verhouding tot hun loon;
De financiering grotendeels gebeurt door de gemeenschap;
Vakbonden, ziekenfondsen en WG’s organisaties mee beslissen over
verschillende aspecten in het systeem
o Verplicht karakter:
o Sociale verzekeringen zijn verplicht
Men kan niet kiezen voor enkel een eigen persoonlijke verzekering (↔ vb.
UK: ‘opt-out’)
Men kan ook niet kiezen geen bijdragen te betalen voor bepaalde takken van
de sociale zekerheid
1.3 Stelsel van sociale zekerheid
Drie stelsels te onderscheiden in de sociale zekerheid:
o Stelsel van de loontrekkenden:
o Hierin is het ‘algemeen stelsel’ het belangrijkste. Dit stelsel groepeert praktisch de
totaliteit van de loontrekkenden van de privésector, evenals een aanzienlijk deel van
het personeel van de overheidssector.
o Stelsel van de zelfstandigen:
o Zelfstandigen zijn verzekerd voor vijf takken in de sociale zekerheid (geneeskundige
verzorging, arbeidsongeschiktheid of invaliditeit, moederschapsverzekering,
gezinsbijslag, pensioen en faillissement).
o Waarom zit voor een zelfstandige veel minder in het pakket dan bij een werknemer?
Minder zelfstandigen dan WN’s minder geld in de pot
o Stelsels voor de ambtenaren
1.4 Structuur van de RSZ
Financiering van de sociale zekerheid:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper leroykenis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €20,49. Je zit daarna nergens aan vast.