Hoofdstuk 8: Interactie mens-microbe
Microbiota
De microbiota, ofwel flora genoemd, is een verzameling van microben (bacteriën, fungi, virussen, …)
in een bepaalde biologische niche, bijvoorbeeld de mens. In een gezonde persoon zien we kolonisatie
van de ‘buitenkant’ (huid, mucosa, maagdarmkanaal) en zijn de inwendige weefsels bacterievrij. Tot
de microbiota behoren de commensalen (leven mee met mens/dier), de transiënte bacteriën (zijn
tijdelijk op het lichaam aanwezig, bijvoorbeeld wanneer je iets eet waar een bacterie op zit, maar het
lichaam doet hier niks mee) en de opportunistische bacteriën (zij leven met ons mee en kunnen een
infectie veroorzaken in geval van inefficiënt immuunsysteem óf beschadiging van de natuurlijk
barrière; met andere woorden: deze bacteriën zijn aanwezig en de mens heeft hier geen last van,
totdat de omstandigheden veranderen waardoor de mens hier wel last van kan krijgen). Het
weefseltropisme is dat bepaalde bacteriesoorten gelinkt zijn aan bepaalde weefsels, bijvoorbeeld
dat de bacteriën die voorkomen in de neus verschillend zijn van de bacteriën die voorkomen in de
mond, in de vagina of in de maag. De mogelijke interacties van de microbiota met de gastheer zijn:
(1) Commensalisme: voordeel voor een van beide, geen nadeel voor de andere (bijvoorbeeld de
bacteriën die voordeel hebben bij het leven op onze huid, maar wij ondervinden hier geen
voor-/nadeel van); (2) Mutualisme: voordeel voor beide; en (3) Parasitisme: ten koste van de
gastheer.
Microbiota – impact
De impact van de normale microbiota bestaat voornamelijk uit kolonisatieresistentie: het
verhinderen van de kolonisatie van pathogene bacteriën door (1) competitie voor bindingsplaatsen
en/of voedingsstoffen; en (2) productie van specifieke metabolieten wat zorgt voor een inhibitie van
de groei van pathogenen. Dus het feit dat er al bacteriën op onze huid/mucosa aanwezig zijn,
vormen een soort van barrière voor pathogene bacteriën. De bindingsplaatsen op de huid/mucosa
worden al bezet door de ‘goede’ bacteriën, wat voor competitie voor bindingsplaatsen zorgt. In de
vagina gaan de ‘goede’ bacteriën zuren produceren die een niche vormt zodat andere bacteriën niet
meer kunnen groeien en/of leven. Normale microbiota geeft ons ook een verhoging van de
immuniteit tegen pathogenen door inductie van kruisreactieve antistoffen. Ons lichaam heeft al
antistoffen gemaakt tegen de normale microbiota, deze antistoffen kunnen kruisreageren tegen
andere bacteriën waardoor zij sneller ongedaan gemaakt worden. Daarnaast gaan bacteriën de
ontwikkeling van immuun gerelateerde organen stimuleren, bijvoorbeeld de Peyerse platen in de
dunne- en/of blinde darm, dit is MALT weefsel (= mucosa associated lymfoid tissue). De dunne darm
zorgt ervoor dat de bacteriën van de dikke darm niet binnenkomen in de dunne darm. De Peyerse
platen worden geïnduceerd en herkennen de bacteriën uit de dikke darm die ze gaan bestrijden met
de immunologie, waardoor deze bacteriën worden geweerd van de dikke- naar de dunne darm. Als
laatste produceren bacteriën ook bepaalde vitamines (bijvoorbeeld B-vitamines, vitamine K2), dus
het is ook noodzakelijk dat we bepaalde darm bacteriën hebben.
Pathogene micro-organismen
Iets is pathogeen wanneer het gekenmerkt wordt door virulentie en wanneer het de capaciteit bezit
om infectie/ziekte te veroorzaken. Echter, de aanwezigheid van een pathogeen leidt niet
noodzakelijk tot een infectie (drager)! Ook het binnendringen van een pathogeen is niet noodzakelijk
om tot een infectie te leiden. De virulentie is de mate waarin een micro-organisme een infectie kan
veroorzaken. Dit is afhankelijk van de bacteriestam (bijvoorbeeld de aan- of afwezigheid van een
kapsel) en de vatbaarheid van de gastheer (onze eigen immuniteit). Er zijn verschillende types van
infecties: Een acute infectie kan komen door (1) obligate pathogenen: Als deze pathogeen aanwezig
is kan dit leiden tot een infectie wanneer wij niet gevaccineerd zijn of wanneer we deze bacterie nog
nooit hebben gezien, met andere woorden: dit kan leiden tot een infectie, tenzij verworven
immuniteit (bijvoorbeeld difterie (kroep) of pertussis (kinkhoest)); of (2) accidentiële pathogenen:
Deze pathogenen komen heel vaak in de omgeving voor (wijdverspreide microbe), maar door een
Pagina 1 van 5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaankersmit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.