Aardwetenschappen
Hoofdstuk 1: inleiding
1.1 Aardwetenschappen
Grote topics:
• Geologie
➢ Fysische
o materiaal en processen
➢ Historische
o ontstaan en evolutie (incl. biologisch leven)
• fysische Geografie: landschapvormende processen
• Bodemkunde: biologisch actieve toplaag v.d. geosfeer
1.2. geologie en tijd
“…de grootste gift van de geologie aan de mensheid is de diepe tijd“
→ Bijbel van rond 1800
Ouderdom aarde?
• James Ussher (17e E): Aarde niet ouder dan 6000 j.
➢ Door de in de Bijbel beschreven leeftijd v.d. aartsvaders op te tellen
• Mariene fossielen in gebergten ?
• Charles Darwin (± 1850): kwam uit op 300 miljoen j.
➢ Berekende tijd nodig voor verwering van (Downs) gebergte
• Henri Becquerel (1896): radioactiviteit = een natuurlijke klok
• 1940: Pb vergelijken in oudste gesteenten t.o.v. meteorieten zonder Uranium:
4 550 000 000 j.
Geologische
tijdschaal:
1
,1.3. Sferen van de Aarde
• Geosfeer
➢ Grotendeels vast
➢ domineert planeet (6400 km dik)
• Hydrosfeer
➢ Water
➢ domineert oppervlak
➢ vele en snelle fluxen: hydrologische cyclus
• Atmosfeer
➢ Gas
➢ Dun (±10 km)
• Biosfeer
➢ Geheel van levende organismen
➢ Geconcentreerd op interface (-> laagje waar
alle anderen samenkomen)
"Systeem Aarde": nauw met elkaar verbonden
(impact op 1 sfeer kan gevolgen hebben voor alle andere)
o Een gesloten systeem (= geheel met onderdelen die op elkaar
afgestemd zijn)
Aarde - Planeet Aarde - Systeem Aarde - Wereld
1.5. Conventies
• Tijdsaanduiding:
➢ jaar ('annum'): a
➢ duizend jaar: ka
➢ miljoen jaar: Ma
➢ miljard jaar: Ga
• Tijdsaanduidingen steeds BP (= ‘before present’)
➢ ref. = 1950
• In literatuur soms B2k (= ‘before 2000’)
• Voor historische gebeurtenissen: AD (= ‘anno domini’)
• Decimaal = .
• 10 000-tallen
2
,Deel I: Planeet Aarde
Hoofdstuk 2: Kenmerken v. Planeet Aarde
2.1. Ontstaansgesch.
Oorsprong van de planeet
• alle basiseenheden v. planeet ontstaan bij zware explosie
➢ basiselementen: waterstof & Helium (via kernfusie van p+ en n0)
• krijgt concentratiegebieden
➢ materie trekt samen & er ontstaat focuspunt
o galactische systemen bv: Melkweg
➢ sferische nevel ontstaat
• planeten ontstaan
➢ 1e vier planeten: aardse planeten MVAM
➢ Andere zijn gasplaneten JSUN
In sterren kan kernfusie plaatsvinden → nieuwe elementen ontstaan
➔ enkel bij supernova is er genoeg energie om bepaalde elementen samen te
brengen (hoger dan Fe kan niet in de kern)
3
, → enkel aarde & Mars hebben
temp. Waarin water vloeibaar
is (58° en 20°)
astroïdengordel: stukken die geen planeet geworden zijn
→ vormen meteoroïden tssn Mars en Jupiter
Vorming primitieve planeet
• Veel inslagen van meteoroïden
➢ + verval v. radioactieve elementen → de temp. Steeg
➢ alles vloeibaar = magmabol
o Zwaarste deeltjes zakken naar de kern
o Lichtere elementen stegen naar opp. en versteenden tot een korst
o ➔ chemische differentiatie
» kwamen gassen (H2O, CO2 en SO2) vrij ➔ ontgassing
» Vorming basis v.d. atmosfeer
• Aarde begint af te koelen
• Een zusterplaneet botst met aarde
➢ Grote hoeveelheden materie in ruimte geslingerd
o Concentreert zich in baan rond de Aarde
o Verenigen tot nieuw, kleiner ruimtelichaam → ontstaan v.d. maan
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emma80. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.