Apologie van de school
inleiding
School komt van het griekse woord Scholè = vrije tijd
Illich: de valse idee dat men school als instelling nodig heeft om echt te leren, terwijl we veel beter en
veel meer leren buiten de school
niet de veroordeling van de school maar de school vrijspreken:
aanklacht: de school is onaangepast aan de nieuwe tijd en mensen willen het opgeven
→ Dit komt voort uit de angst dat de school vrije tijd maakt
De aanklachten, de eisen en de vaststellingen
1. wereldvreemdheid
De school houdt weinig rekening met de noden van de arbeidsmarkt.
→ bereidt niet genoeg voor op het echte leven
het sluit niet aan bij de leefwereld van jongeren
=> de school sluit zich af van de samenleving + sluit zich af van de behoefte van jongeren
Er moet een zichtbare band gecreëerd worden met de leefwereld.
2. machtsbestendiging en corruptie
ongelijke toegang, ongelijke behandeling
want: de school staat ten dienste van het kapitaal
- economische kapitaal: kennis is een economisch goed en er is een hiërarchie in de
kennisvormen die de school reproduceert
- culturele kapitaal: reproduceert de beleefde, bescheiden, hardwerkende, vooruitziende en
deels gelovige burger
opdeling in klassen, examen, curriculum en de verschillende richtingen en onderwijsvormen = middel
om macht te bestendigen
,= corruptie: ‘de school zou op een open of verdoken wijze haar macht misbruiken om de andere
belangen te dienen
3. demotivering van de jeugd
kinderen gaan niet graag naar school, de leerkrachten zijn saai, leren is niet fijn,...
Als de leerkracht populair is, brengt die niets bij
←→ de zeldzame, inspirerend leerkrachten bewijzen dat de school niet deugt: ze zijn precies
inspirerend omdat ze de klas of school omtoveren tot een uitdagende leeromgeving
ontspanning en inspanning moeten i balans zijn. ideaal: spelenderwijs leren
motivatie om te leren: bijbrengen waarom ze iets leren, wat de waarde ervan is, de gebruikswaarde +
de mogelijkheid dat jongeren zelf kunnen kiezen wat hun motiveert
maar: school is conservatief
hoe wel handelen?
als de school een toekomst wil hebben , moet ze inzetten op het creËren van een leeromgeving
→ mobiliteit + flexibiliteit
4. gebrek aan effectiviteit en inzetbaarheid
ze kunnen het tijdperk van de bureaucratie niet overstijgen: het gaat om regels, procedures,
uitvoeringsplannen ipv doelstellingen en uitkomsten.
De school=blind voor zijn output
stelling: scholen die ondanks alle wetenschappelijke evidentie blind blijven en dus niet leren dat er
tussen scholen verschillen zijn in toegevoegde waarde, dat ze die toegevoegde waarde zelf in de hand
hebben, dat schoolbeleid en schoolorganisatie hiertoe cruciaal zijn, en vooral ook dat dit jun
maatschappelijke verantwoordelijkheid is, wel, die scholen mag een samenleving zonder veel
schuldgevoel laten verdwijnen.
wat is output van de school?
,→ leerresultaten, competenties (die ze kunnen inzetten in een sociale, culturele en politieke
omgeving)
deugden die de school ontbreken
- effectiviteit
- efficiëntie
- performativiteit
“wij zijn een school en geen bedrijf”
→ gebrek aan zakelijke verantwoordelijkheid + ondernemingszin
5. de eis tot hervorming en de vaststelling van overbodigheid
de school moet:
- leerlinggericht zijn (nadruk op talent)
- aansluiten bij de arbeidsmarkt
- aansluiten bij de leefwereld van kinderen
- aandacht hebben voor welbevinden
- bijdragen tot gelijke kansen
scholen falen in het optimaliseren van individuele leerprestaties, scholen moeten terug naar het
installeren van klassiek of traditioneel onderwijs. → mensen die de school in ere willen herstellen
= hebben een restauratieve houding (hervormers): zien de school in de eerste plaats functioneel en ze
bekommeren zich om de school als middel dat tot een bepaald doel moet bijdragen.
- enkel oog voor dat middel vanuit vooropgestelde doel
- staan niet stil bij wat de school tot school maakt
nieuwe kwalificatiestructuren en levenslang leren vereisen aanpassing in functie van een wijzigende
arbeidsmarkt
- school kent een waarmerk toe want = erkennings en valideringsinstelling
- kent een kwalificatiebewijs toe aan geproduceerde leerresultaten
- de overheid geeft hier de autoriteit aan
europese kwalificatiestructuur: het reduceren van de school tot kwalificatiefunctie, zegt dat het
overbodig is tenzij er een meerwaarde is
, - 8 kwalstruct
- ontkoppelt radicaal leerresultaten van het zogenaamde leerproces en van de leercontext
- de leerresultaten of de competenties tellen, niet waar of hoe iemand iets geleerd heeft
beroepskwalificatie= afgerond en ingeschaald geheel van competenties dat nodig is om een bepaald
beroep uit te oefenen (te verwerven via onderwijs)
onderwijskwalificatie= een afgerond geheel van competenties (leerresultaten) om te participeren in de
samenleving, om verdere studies aan te vatten of om een beroep uit te oefenen (te verwerven in
onderwijs en door de overheid erkende instellingen)
→ zo heeft de institutionele onderwijs lobby haar slag thuis gehaald:
bepaalde kwalificaties blijven gelinkt aan het leren binnen een instelling, en schools onderwijs
behoudt haar kwalificatiefunctie
in het digitale tijdperk met virtuele leeromgevingen is de school, waar leren tijd en plaatsgebonden is,
niet meer nodig.
→ maken het mogelijk dat de individueel lerende centraal komt te staan, dat leren perfect aansluit bij
wisselende individuele behoeften
→ leren kan altijd en overal
school en klassikaal onderwijs wordt daardoor overbodig.
Wat is het schoolse?
De school moet de kinderen voorbereiden op de samenleving.
→ uitrusten met kennis het kunnen
De school doet dit op een specifieke manier:
- in groep
- met leerkrachten
- voor de klas
- obv discipline
- obv gehoorzaamheid
