● Ontwikkeling van het beeldend vermogen op het platte vlak.
● Wanneer het kind de fijne motoriek ontwikkelt, is er ook ontwikkeling in het organiseren van
beelden op het platte vlak. (beiden hebben invloed op hoe het kind tekent)
● 10 jaar = inhouden van de tekening is minder belangrijk dan de vormen
● Puberteit = inhoud wel belangrijk
PERIODE LEEFTIJD INDELING
De krabbelperiode 1,8 - 4 jaar ➢ Krabbelen
➢ Overgang naar gecodeerde werkelijkheid
Periode van de gecodeerde 5 - 9,4 jaar ➢ Creatief coderen
werkelijkheid ➢ Schematekenen
Periode van de zichtbare 9 - 15 jaar ➢ Harmonie
werkelijkheid ➢ Chaos
➢ Ordening
Volkomen zelfstandigheid Na de puberteit ➢ /
2. De krabbelperiode
2.1) Het krabbelen
● Kind maakt met het meest uiteenlopende materiaal sporen
● Kind ontdekt dat de sporen door zichzelf gemaakt zijn + dat ze blijvend zijn
● Klank en motoriek maken deel uit van de tekening
● Blijven een rol spelen in tekenen en schilderen
● De zintuiglijke en motorische omgang met de wereld overheerst
● Kijken en tasten zijn zeer belangrijk
● De krabbels geven een geleidelijke overgang te zien van grof- naar fijnmotorische werken
Krassen ➢ Ontstaan door te slaan met materiaal op iets anders
➢ Het is toevallig
➢ Aandacht is niet gericht op actie
➢ Bewegingen zijn begeleid met geluid
Gebogen horizontale ➢ Tekenbeweging ontstaat vanuit het middel terwijl het kind
zigzaglijnen zit
➢ Ontstaan vanuit de schouder en elleboog
1
,Doorlopend cirkelvormige ➢ Schouder en ellebooggewricht zijn middelpunt van een
lijnen grote cirkelbeweging
Kleinere tekentjes ➢ Doelbewust
➢ Gaat uit van de vingers en de pols
➢ Vormen komen doorgaans na elkaar voor
➢ Terugval op eerdere vormen van krabbelen
Gesloten vormen ➢ Ontwikkelende beheersing van de motoriek
➢ Plezier
➢ vaardigheidstraining (lijnen aan elkaar vasthangen)
➢ Onbewuste poging zich van een beschermende afgesloten
omgeving te voorzien
➢ Ervaring van visuele controle en beheersende motoriek is
merkbaar bij andere handelingen (jas dichtdoen, veters
strikken)
➢ Combinatie van gesloten vormen en lijnen = nieuw wezen
➢ Aan het begin van een beeldend vermogen in de zin van de
inhoud aan beelden toekennen.
2.2) De overgang naar de gecodeerde werkelijkheid
● Een merkwaardig stadium in de ontwikkeling is bereikt wanneer het kind voor het eerst zijn
tekens benoemd
● Het eerst benoemen vindt plaats onder invloed van vragen van anderen
● Het kind is niet eenduidig in zijn beweringen
● Figuur kan telkens van naam veranderen
● Heeft telkens een andere inhoud
● Soms zeggen ze iets om de volwassene plezier te doen
● Kind ontdekt overeenkomsten tussen reeds door hem getekende vorm en bepaalde
eigenschappen van een persoon of een ding uit de omringende omgeving.
● Vanaf nu is het echt tekenen
● Een kind is aan het tekenen als het beseft dat beeldtekens staan voor visuele beelden en
inhouden
● Het kind bepaald nu vooraf wat het gaat tekenen
● Het gebruikt eigen codering, eenvoudige tekens
● Deze worden steeds rijker, meer details, beweging en ruimte
3. De periode van de gecodeerde werkelijkheid
⇒ vanaf 5 jaar
3.1) Het creatief coderen
● Proces van ongestuurd, spontaan en slechts zelden beïnvloed verwerven van beeldtaal
● Kind benoemt vooraf
● Kind is op een bepaald moment in staat bepaalde vormgevingen te herhalen
● Er ontstaan vormgevingen die overeenkomsten vertonen met meerdere tekeningen
● In staat om beschikbare vormen op een tekenvlak te organiseren
2
, ● Overeenkomst tussen tekening en wat het ziet is voor het kind niet belangrijk
● Vanaf 10 jaar wel
● Kijken is een zintuiglijke activiteit
● Waarnemen helpt mee om een gewaarwording te doen ontstaan
● We weten amper wat het kind denkt bij wat het ziet
● We weten weinig over hoe het kind datgene wat het ziet naar innerlijke beelden omzet en
hoe het de werkelijkheid visualiseert
● Er is een groot verschil tussen wat een kind innerlijk aan voorstellingen opbouwt en wat het
beeldend realiseert
● dit is de gecodeerde werkelijkheid
● Tekenvaardig lijken ze echter allerminst in de pas te lopen met hun geestelijke ontwikkeling
● Codebewustzijn of symboolbewustzijn groeit geleidelijk
● Creatief coderen, begint na de krabbelperiode, aan het einde van 4 jaar
● Duurt tot 9 jaar
● Daarna begint het tweede deel van de periode van de gecodeerde werkelijkheid, het
schematekenen
3.2) Kinderen maken codetekens
● kind tekent niet wat het ziet
● tekent niet wat het weet
● niet naturalistisch tekenen
Tekent niet wat het ziet ➢ Soms is het uiterlijk wat we met de ogen zien en het door het
kind gemaakte afbeelding niet herkenbaar
Tekent niet wat het weet ➢ Het kind geeft geen versimpeling van wat het weet en
vereenvoudigt datgene wat het van de getekende objecten ziet
Tekent niet naturalistisch ➢ Het heeft een eenvoudige manier nodig om de rijkdom en
veelvormigheid aan ideeën, gedachten en voorstellingen
beeldend te organiseren
➢ Het kind geeft het onderwerp in zijn tekeningen aan door een
met zichzelf overeengekomen codeteken
➢ De tekening is een boodschap, een boodschap in code
● Er ontstaat een persoonlijk codebewustzijn, soms symboolbewustzijn
● Tekenen is een communicatie en uitdrukkingsmiddel
● Het gaat om de inhoud van de tekening
● Er zijn snelle veranderingen in het denken van het kind
● Het codeteken ontwikkelt
● De mededeling wordt duidelijker, de uitdrukking sterker, de precisering groter
● Het symboliseren, coderen van begrippen hebben ze via tekenen zelf al ontdekt
● Wij volwassenen weten niet altijd welke afspraken het kind heeft gemaakt voor zichzelf
(decoderen)
● Codetekens veranderen vooral in het begin van de periode
● Vanaf 6 jaar = eigen codering + veranderen niet meer zoveel
3
, 3.3) Visueel begaafde kinderen
● Kortstondige visuele begaafdheid
● Fase in de ontwikkeling van het tekenen voorkomt waarin een kind verbluffend
natuurgetrouw tekent
● Deze geconstateerde naturalistische gelijkenissen berusten op toeval
● De vormgeving lijkt echt
● De extreme overeenkomsten in uiterlijke vorm berusten op toeval
● Visuele vaardigheid = complexe vaardigheid
● Vaardigheid van het visueel waarnemen, van het maken van innerlijke beelden, van het
waarnemen van een onderdeel uit een groot geheel van beelden
● De hele figuur in 1 omtreklijn tekenen = beter in staat visuele beelden te onthouden
● Kinderen die het zoeken in een bouwend vormgeven waarbij een figuur wordt samengesteld
uit afzonderlijke vormen
● Leren kijken naar grondvormen, uitsluitend leren kijken, contouren is eenzijdig
Fysioplastiek ➢ Tekenen in 1 omtreklijn
➢ Knappe tekenaars
Ideoplastiek ➢ Tekenen van samengestelde delen
Schauwers ➢ Tekenen in 1 omtreklijn
Bauwers ➢ Tekenen van samengestelde delen
3.4) In ontwikkeling achtergebleven
● Kind van 6 jaar in krabbelperiode = achterstand (ook op andere gebieden)
● Tekenen is een uiting waardoor we een beeld krijgen van het kind
● Ontwikkeling binnen de krabbelperiode = alles wat met motoriek te maken heeft
● Achterstand is snel weggewerkt wanneer het kind eenmaal in de gelegenheid is zich
beeldend te uiten
● Geestelijk, motorisch = verder dan beeldende uitingen (verder ontwikkeld)
● Jongens rijpen later op basis van motoriek (niet alarmerend)
3.5) Welke inhouden / ontwerpen tekent een kind?
● Onderwerp heeft voorkeur bij het tekent kind = affectieve betrokkenheid
● Wat een kind niet interesseert, zal het niet tekenen
● Het tekent vaak iets bewegend = meer aantrekkingskracht
● Voorkeur = ontwikkelt het snelst, is rijker
● Eerst de mensfiguren, dan dieren, dan huizen en voertuigen
● Later = bomen, bloemen en voorwerpen
● 3 groepen = driehoekige mensen, ronde mensen, langwerpige mensen
● Gesloten staande rechthoek = code voor mens
● Kind geeft een codeteken voor zijn relatie tot de werkelijkheid
● Het zegt iets over zichzelf
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper inaravanongeval. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,49. Je zit daarna nergens aan vast.