Een samenvatting van Hoofdstuk 3 over Kennisleer uit het boek Durf te denken! van het vak filosofie. In begrijpelijke taal met voorbeelden. Ook is er een lijstje met uitgewerkte begrippen onderaan de samenvatting.
3.1 Wat is kennisleer?
Kennisleer:
- De filosofische tak die zich bezighoudt met de oorsprong, grenzen, etc. van de
menselijke kennis.
- Ander woord hiervoor is epistemologie. (episteme is kennis en logos is leer)
René Descartes:
- Probeerde te beantwoorden waar zekere kennis vandaan komt.
Sceptici:
- Filosofen die vinden dat je in principe aan alles kunt twijfelen.
- Michel de Montaigne was een scepticus. Hij ging zo ver dat hij niet wilde zeggen of
hij wist dat we niets zeker kunnen weten. Hij vatte het samen in één vraag: Wat weet
ik?
De meeste filosofen zijn niet tevreden met zo’n sceptische conclusie. Zij proberen te
bewijzen dat de mens wel degelijk kennis bezit.
3.2 Rationalisme
Radicale twijfel:
- Descartes ging aan alles twijfelen, tot er iets was waar hij niet aan kon twijfelen.
- Alles kan onbetrouwbaar zijn, ook al is dat niet expres. (zintuigen, docenten)
- Hij wilde hiermee aan een scepticus bewijzen dat er wel degelijk zekere kennis is.
Rationalisme van Descartes:
- Geen één boze demon kan hem laten twijfelen over het feit dat hij bestaat.
- Als je twijfelt over je bestaan, twijfel je. Om te twijfelen moet je wel bestaan als een
res cogitans.
- Cogito ergo sum. (Ik denk dus ik ben)
- Hij komt tot: alles wat ik helder en duidelijk in zie moet dus wel waar zijn.
Rationalisten:
- Filosofen die menen dat je tot zekere kennis kunt komen door goed na te denken.
Nativisme:
- De opvatting dat er ideeën zijn die aangeboren zijn.
- Alle rationalisten verdedigen dit.
Verworven ideeën:
- Begrippen die je hebt moeten leren na je geboorte met zintuigen.
- Deze ideeën moet je, volgens Descartes, wel toetsen aan de ratio.
1
, Descartes over het begrip ‘God’:
- God is een aangeboren begrip en daarin zit besloten dat God perfect is.
- Alleen iets wat zelf perfect is, kan het idee van perfectie en volmaaktheid
voortbrengen.
- ‘God’ en ‘volmaaktheid’ kunnen dus geen begrippen zijn die Descartes zelf heeft
verzonnen. God heeft deze verzonnen.
- Bestaan is perfecter dan niet bestaan, dus God moet wel bestaan (aangezien God
perfect is).
- Goed zijn is perfecter dan slecht zijn. Dus God is goed.
- God zal Descartes dus niet voor de gek houden, wat dat zou slecht zijn.
- God zal eerlijk zijn en Descartes niet laten denken dat hij een fysiek lichaam heeft in
een fysieke wereld als dat niet zo is.
- Descartes is naast een res cogitans ook een res extensa.
3.3 Empirisme
Empiristen:
- Filosofen die beweren dat de mens geen aangeboren ideeën heeft.
- Alle kennis doe je op tijdens je leven door de zintuigelijke ervaringen.
- Staan tegenover de rationalisten.
John Locke
- Empirist die geloofde dat het materiaal voor onze kennis door zintuiglijke
waarneming en reflectie geleverd wordt.
- Hij ging zich ontdoen van de cartesiaanse theorie van Descartes.
- Hij vond dat het belangrijkste argument van rationalisten is dat er niet-empirische
principes zijn waarmee universeel ingestemd wordt.
1. Dat wat is, is.
2. Het is onmogelijk voor een om tegelijkertijd te zijn en niet te zijn.
3. Er bestaan universele morele principes.
- Rationalisten dachten dat de universaliteit van deze dingen alleen verklaard kon
worden doordat het om aangeboren ideeën gaat.
- Locke was het oneens, omdat het kan zijn dat mensen dit als klein kind leren en het
daardoor lijkt alsof het om aangeboren ideeën gaat.
Ervaring (Locke):
- Al onze ideeën komen uit waarneming en reflectie. Dit vormt ervaring.
- Reflectie kunnen we zien als een innerlijke zintuig.
- Je kan niet twijfelen aan je eigen ervaring (empiristen)
Radicale empirisme
- Locke beseft dat de geest geen andere objecten dan de eigen ideeën kent.
- Feitelijke kennis heeft alleen betrekking op eigen ideeën.
- Hij vroeg zich af: Correspondeert er nog wel iets met die ideeën in de buitenwereld?
- De ideeën in mijn geest zitten tussen mij en de wereld in.
- Sceptisch lijkt juist, maar het lijkt dat de objecten buiten ons de beleving in ons laten
ervaren.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sanazpakhshi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
