100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
Eerder door jou gezocht
Samenvatting De rivier van Herakleitos - Johan Braeckman en Etienne Vermeersch. Hoofdstuk I (Inleiding) is schematisch uitgetypt, de overige hoofdstukken zijn in v€6,94
In winkelwagen
Samenvatting De rivier van Herakleitos - Johan Braeckman en Etienne Vermeersch. Hoofdstuk I (Inleiding) is schematisch uitgetypt, de overige hoofdstukken zijn in v
Hoofdstuk I (Inleiding) is niet zo belangrijk en is in schematische vorm samengevat.
Vanaf hoofdstuk II: hoofdgedachtes van elk onderdeel in volzinnen uitgeschreven, zodat de samenhang duidelijk blijft zonder het hele boek te moeten (her)lezen!
Wijsbegeerte/filosofie
o = de studie van die problemen waarvoor we nog geen wetenschappelijke oplossingsmethode
hebben
Zelfs over de vraag wat filosofie is en hoe we die moeten beoefenen, zijn de
filosofen het oneens
ieder filosofisch werk is tendentieus: geen objectief verhaal, maar de opvattingen
van een bepaald individu/wijsgerige stroming
Doel: zinvol de lezer te confronteren met de wijsgerige problemen van het verleden en het heden en
met de pogingen tot oplossingen van de filosofen dogma’s aanvaarden
o Zo kom je tot een persoonlijke, kritische opvatting
o Besef dat wij achter onze spontane inzichten vraagtekens kunnen plaatsen
= positief gevolg: afstand doen van dogmatische houding
opvattingen als waarheid beschouwen zonder ernstige argumentatie
Kan leiden tot verregaand relativisme: “we hebben alle twee evenveel gelijk”
o Dogmatisme en volstrekt relativisme
Gemeenschappelijk kenmerk: ze doen afstand van het redelijk denken, van de
rationele argumentatie
overbodig of onmogelijk = leidt tot stuurloosheid in denken
o Uiteindelijke intellectuele verstarring/vlucht in pseudowetenschap
Kennis, wetenschap en de indeling van de wetenschappen
Wijsbegeerte = gericht op kennisverwerving
o Daarom alleen zoeken naar antwoorden m.b.t. problemen op vlak van kennis
Kennis
o = elke voorstelling, elk denkbeeld of elke overtuiging waarvan we aannemen dat die met een
zekere werkelijkheid overeenkomt
o stelt ons in staat goede voorspellingen te maken (VB auto)
Wetenschap
o = een menselijke activiteit die erop gericht is tot gesystematiseerde en betrouwbare kennis te
komen + ook verwijzing naar het resultaat van die activiteit
o “een wetenschap” = een geheel van uitspraken, wetten of theorieën betreffende een
samenhangend probleemgebied, met volgende eisen:
Men kan ze meedelen (communiceren) aan andere mensen
Ze vertonen een systematisch karakter
Er bestaat controle op de betrouwbaarheid ervan
anders geen wetenschap
o Elke betrouwbare kennis kan een wetenschappelijk karakter krijgen
Wetenschappelijke discipline definiëren door voorwerp/object te omschrijven
o = overzicht van de behandelde problemen
1
,WIJSBEGEERTE
o
+ wetenschappen vaak gekenmerkt door een methode
pas goede definitie als je ook de methode/werkwijze verduidelijkt
Wetenschap op basis van methode onderverdeeld in 2 groepen
o Formele/deductieve wetenschappen
Logica en wiskunde (niet ontleend aan ervaring)
Vertrekpunt: basisformules (= axioma’s)
Door logische afleiding (deductie) volgens vastgelegde regels komt men tot
stellingen
Leren ons niets over werkelijkheid rondom ons
Verschaffen symboolsystemen of vormen om werkelijkheid uit te drukken
(daarom zijn ze formeel)
o Ervaringswetenschappen
Empirische/inductieve wetenschappen
Hoe werkelijkheid – totaliteit van dingen – in elkaar zit
Betrouwbare kennis over werkelijkheid slechts mogelijk door ervaring
Ervaringsgegevens/empirische data via zintuigen
3 deelgroepen
Natuurwetenschappen: natuurkunde, scheikunde, biologie, geologie
o Wetten van dode materie en levende wezens
Gedragswetenschappen: sociale wetenschappen
o Gedrag van mens individueel of in groep: psychologie, sociologie
Cultuurwetenschappen: producten van creativiteit mens
o Taalkunde, archeologie, geschiedenis
Natuur-, gedrags- en cultuurwetenschappen
Grenzen tussen verschillende wetenschappen soms moeilijk te trekken (VB 17)
Exacte wetenschappen: natuurwetenschap + wiskunde (ook betwistbaar)
o Alle wetenschappen moeten streven naar exactheid
Zinvol onderscheid
o Zuivere wetenschappen: alleen gericht op kennis
o Toegepaste wetenschappen: wetenschappelijke gegevens/methodes worden gebruikt om
praktische problemen op te lossen/menselijke noden te bevredigen
Positieve wetenschappen
E
o In de 19 = de wetenschappen die op gegevensfeiten berusten
de ervaringswetenschappen, i.t.t de meer speculatieve denkwijzen
Waarom zoeken wij kennis, inzicht?
Mechanismen levende wezens om zichzelf in stand te houden
o VB het opdoen en verwerken van informatie uit de buitenwereld (dankzij zenuwstelsel)
gedragsaanpassingen door verwerking = veel efficiënter leven
o Voordeel wordt nog groter wanneer ze in staat zijn tot leren
= de eerder opgedane ervaringen helpen het gedrag te oriënteren
Informatieverwerkend mechanisme + vermogen tot leren = voorstelling maken mogelijk
o = louter mentaal problemen oplossen vooraleer ze werkelijk de handeling moeten uitvoeren
2
, WIJSBEGEERTE
Niveau mens zo hoog = ook associaties door taal kunnen we die associaties ook
nog eens goed onthouden
Kennis op niet-genetische wijze overdragen = cultuur
Nadelen van uitbreiding van het kenvermogen
o Voorstellingen die voorkwamen in gevaarsituaties worden met gevaar geassocieerd
ontstaan symbolen van gevaar = angst
o Wat onbekend/vreemd lijkt, wordt als angstwekkend ervaren
o Mens wil orde/structuur geven aan informatie niet voldoende gegevens kunnen zorgen
voor foutieve interpretaties (VB 19)
o Iedere stap kan een misstap zijn
Vrijheid van handelen = gevoel van onzekerheid
Gevolg: mens voelt de nood aan inzicht en samenhang, aan cognitieve inhouden met betrekking tot
zingeving en aan richtsnoeren voor het handelen (om angst te reduceren)
Oorspronkelijke vormen van ‘kennis’ en ‘gedragsregels’:
taboe, magie, wijsheidsspreuken en mythen
Primitieve maatschappijen: handelen binnen perken door taboe
o = objecten die men niet mag aanraken en handelen die men niet mag stellen
associatie met gevaar, of vreemd/uitzonderlijk karakter: zo onrust/angst
verwekken + handelingen die de basisstructuur van de maatschappij aantasten
Om te reinigen van bezoedeling: magie
o = geheel van stereotiepe handelingen/uitspraken waarmee men bepaalde doeleinden wenst
te realiseren, steunend op wetmatigheden die volgens de rationeel denkende mens
onbestaand zijn
Riten = stereotiepe handelingen
Bezweringen = de formules
Magische riten en formules voor bredere context dan onreinheid
o Afweermagie: apotropaeïsche riten die gevaren moeten afwenden
Taboeovertreding
o Productieve magie: bevrediging menselijke noden
o Destructieve magie: kwaad berokkenen aan vijand
Magisch en mythisch denken
Magisch denken
o = geheel van opvattingen over de werkelijkheid waarbij men gelooft in wetmatigheden die via
riten/bezweringen te beheersen zijn, maar die volgens de huidige wetenschappelijke
inzichten niet voldoen
o simpel vertrouwen in associaties
Magie
o Karakteristiek voor alle prewetenschappelijke en niet-geïndustrialiseerde maatschappijen,
maar geen beperking daartoe
o Ook in onze tijd nog magisch bijgeloof/superstitie
Verband tussen taboe en magie
o Aangezien getaboeëerde voorwerpen/handelingen angstwekkend zijn, concludeert de
denkende mens dat ze machtig zijn (~ urban legends) (VB ingrediënten)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MaaikeSp. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,94. Je zit daarna nergens aan vast.
