Week 1
Heeft inzicht in de kwantitatieve gegevens ten aanzien van de omvang van de
problematiek van kinderen die opgroeien bij ouders met psychische problemen
,Onderzoek toont aan dat 1/3 deel van de kinderen met een psychisch zieke ouder zelf geen
problemen krijgt. Daarnaast krijgt een even grote groep kinderen tijdelijke
(aanpassings)problemen, terwijl het overige derde deel zelf ernstige psychische problemen
ontwikkelt, die overigens zeker niet altijd overeenkomen met de ouderlijke problematiek.
Onderzoek naar het voorkomen van psychische stoornissen onder de bevolking met een
diagnostisch interview, maakte duidelijk dat meer dan 1,5 miljoen kinderen onder de 22 jaar
opgroeit bij een ouder met psychische problemen. Het gaat dan om problemen zoals
schizofrenie, verslavingsproblemen en stemmingsstoornissen zoals depressie of
angststoornissen. Persoonlijkheidsstoornissen (zoals borderline of obsessief-compulsief) zijn
niet meegerekend, waardoor het totale aantal kinderen met een psychisch zieke ouder in NL
nog hoger ligt. De verwachting is dus dat een deel van een miljoen kinderen vroeg of laat en
in meer of mindere mate zelf last krijgt van psychische problemen. Deze problemen kunnen
zich bijvoorbeeld uiten in leerproblemen, sociale problemen, alcohol- en drugsgebruik,
criminaliteit, maar ook in depressieve en angststoornissen of persoonlijkheidsproblematiek.
De ervaringen van de kopper blijken van invloed te zijn op het zelfbeeld, zelfvertrouwen, het
hanteren van stresssituaties en vertrouwen in andere mensen en een goede afloop,
empathie en de mate van zelfstandig functioneren.
Kan de risicofactoren benoemen van KOPP-kinderen t.a.v.: factoren bij de ouders, de
gezinssituatie, en het kind zelf
Risicofactoren kunnen elkaar wederzijds beïnvloeden, maar ook samengaan met
zogenaamde beschermende factoren die op hun beurt negatieve effecten kunnen
afzwakken, en elkaar ook weer kunnen versterken.
Risicofactoren
- Vanuit de ouder;
o Ernstige en chronische ouderlijke stoornis
- Vanuit de gezinssituatie
o Afwezigheid gezonde ouder
o Beperkte draagkracht van gezonde ouder
o Slechte relatie tussen de ouders
o Disfunctionele ouder-kindinteractie
- Vanuit het kind
o Erfelijke factoren
o Jonge leeftijd als ouder ziek wordt
Beschermende factoren:
- Vanuit de ouder
o Goede relatie met het kind
o Bieden van goede (emotionele ondersteuning door gezonde ouder
- Vanuit gezinssituatie
o Sociale steun
o Aanwezigheid van een sociaal netwerk
- Vanuit het kind
o Heldere kijk op zichzelf
o Heldere kijk op de ouderlijke problematiek
,Risicofactoren uitgewerkt
Risicofactoren bij de ouder:
- Schizofrenie of depressie: doet het ertoe?
o Een gezin met een psychisch zieke volwassene heeft vooral te lijden onder de
de dagelijkse confrontatie met bepaalde symptomen. Denk maar aan angsten,
somberheid, achterdocht, apathie, dingen zien en horen die er niet zijn,
verwaarlozing, drugs of alcoholgebruik, moeheid, huilbuilen, zich in huis
opsluiten, woede, vreemd doen, ’s nachts wakker zijn. Het zijn de symptomen
die het leven en de persoonlijkheid van de zieke ouder zodanig ontwrichten
dat het de ouderlijke kwaliteiten negatief beïnvloedt. Het gaat over de invloed
van het dagelijks terugkerende psychische symptomen op een gezin en de
manier waarop het kind, de ouders, de omgeving en de maatschappij
daarmee omgaan. Dergelijke factoren kunnen de bestaande psychische
problemen versterken in stand houden, hetgeen de vicieuze cirkel rondmaakt.
Het zijn de symptomen en de negatieve spiraal die het leven van de kinderen
zodanig beïnvloeden dat zij de kans op problemen bij het kind vergroten.
- Ernstig ziek en zorg mijden
o Ernstig ziek zijn betekent helaas niet automatisch dat er ook hulp wordt
gezocht. Volgens dr. Beardslee kunnen ouders met een depressie,
schizofrenie, angststoornissen en persoonlijkheidsstoornissen onder
begeleiding veel doen om hun kinderen een gezonde ontwikkeling te laten
doorlopen.
Voordat ouders om dergelijke vormen van begeleiding vragen, gaan er een
paar dingen aan vooraf: ziektebesef, zorg om de impact op het kind, een
hulpvraag en het kennen van de juiste route naar een hulpverlener of GGZ-
instelling. Een gebrek aan ziekte-inzicht blijkt een belangrijke risicofactor te
zijn. Dit kan in verband worden gebracht met problematisch ouderlijk gedrag
en kindermishandeling. Ziekte-inzicht daarentegen voorspelt een beter
ziekteverloop, trouw aan behandeling en het slikken van medicijnen en beter
psychosociaal functioneren.
Risicofactoren binnen de gezinssituatie:
- Druk op de gezonde ouder
o Onderzoek heeft aangetoond dat de belasting van de mantelzorgers zodanig
is dat hun welzijn en geestelijke gezondheid wordt aangetast. Overbelasting,
roofbouw en daarmee chronische stress liggen op de loer. De gezonde ouder
zal zich moeten inspannen om gezond te blijven en de juiste hulp te krijgen.
Ook zal de gezonde ouder moeten voorkomen dat de relatie met het kind
onder druk komt te staan. De manier waarop de gezonde ouder met de
problematiek omgaat, speelt hierbij een belangrijke rol. Het komt vaak voor
dat dat sommige ouders ervoor kiezen te vluchten in werk of ontkenning.
Emotioneel gezien is zo’n gezonde ouder de grote afwezig en dat kan de
relatie tussen ouder en kind verzwakken. En naast al deze taken is er nog een
zeer belangrijke: de relatie met de zieke partner liefdevol houden.
- Relatieproblemen tussen de ouders
o Huwelijksproblemen verklaarden in verschillende onderzoeken aanpassings-
en gedragsproblemen bij kinderen met een depressieve ouder. Uit diverse
, onderzoeken is gebleken dat huwelijksconflicten vooral geassocieerd kunnen
worden met gedragsproblemen bij jongens. Een slechte huwelijksrelatie
wordt ook in verband gebracht met negatieve therapie-uitkomsten en een
hogere kans op terugval. Alle reden dus om binnen gezinnen met ouderlijke
psychische problematiek niet alleen de kinderen, maar vooral ook de ouders
te helpen het leven op vele fronten aangenaam te houden.
- Disfunctioneel ouder-kindcontact
o De opvoeding van zieke ouders kenmerkt zich vaker door vlakke emoties,
minder lichamelijk contact zoals knuffels of op schoot zitten, minder
goedkeuring, geringe spontaniteit, minder responsiviteit, minder
voorspelbaarheid en meer boosheid. Ook kunnen emotionele of lichamelijke
verwaarlozing en lichamelijke, geestelijke of seksuele mishandeling
voorkomen. De mogelijkheid dat er door de psychische problematiek geen of
een slechte ouder-kindrelatie ontstaat, is een belangrijke risicofactor voor het
kind.
Geestelijke Volksgezondheid noemt 4 essentiële basisvoorwaarden voor
geestelijke gezondheid waar de opvoeding een context voor moet creëren:
het kind een veilige en overzichtelijke omgeving bieden, uitdragen dat het
kind er mag zijn, het kind de mogelijkheid bieden om bij een gemeenschap te
horen en erbij betrokken te worden en integriteit van het lichaam en persoon
garanderen. Verder steunt een succesvolle opvoeding volgens de Commissie
op een veilig gezin met minstens één stabiele verzorger.
Risicofactoren van het kind:
- Leeftijd doet er toe
o Kinderen die als peuter, kleuter of adolescent te maken krijgen met een zieker
ouder, hebben de ervaring dat hun ouder ander, vreemd en beangstigend
gedrag gaat vertonen. Zij lijden een verlies en maken op jonge leeftijd een
periode van rouw mee. Kinderen die vanaf hun geboorte een zieke ouder
hebben, hebben die verlieservaring niet. Bij deze laatste groep kinderen kan
ernstige psychische problematiek het lichamelijke contact en de interactie,
manier van reageren en betrokkenheid bij de baby of het kind verstoren. Het
directe gevolg is dat dit gedrag een veilige gehechtheid tussen ouder en kind
in de weg gaat. Gehechtheid is een instinctieve neiging om bescherming te
zoeken bij iemand die voor jou zorgt. Op schoolleeftijd beschrijven
onderzoekers onveilig gehechte kinderen als minder nieuwsgierig, minder
zelfgericht, minder empathisch en minder leergierig. Op tienjarig leeftijd
hebben deze kinderen geen goede vriendschappen.
- Verlies
o Kinderen die de eerste jaren opgroeide met een gezonde ouder hebben al
een band opgebouwd, positieve herinneringen en er is wellicht sprake van
een veilige gehechtheid. Dit kind wordt tijdens een bepaalde
ontwikkelingsfase geconfronteerd met afwijkend en beangstigend gedrag van
de ouder, verminderd functioneren en daarmee samenhangende problemen
op het gebied van werk, zelfwaardering, partnerrelatie en sociale contacten.
Het zal op jonge leeftijd moeten omgaan met een veranderde gezinssituatie
en een andere ouder. Dit jonge kind heeft kortom te maken met een
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yschoonewille. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,09. Je zit daarna nergens aan vast.