Samenvatting: Voeding en vertering Hoofdstuk 11- VWO 5 Nectar
6 keer bekeken 0 keer verkocht
Vak
Biologie
Niveau
VWO / Gymnasium
Boek
Nectar 4e ed vwo 5 leerboek
Dit is een samenvatting van heel hoofdstuk 11 -vwo 5 Nectar- over voeding en vertering. Ik probeer de samenvattingen altijd zo goed mogelijk te maken inclusief plaatjes en aantekeningen van mijn lessen! Ik hoop dat ik jullie hiermee kan helpen voor jullie toetsen of examens!! veel succes:)
Voeding en vertering - Hoofdstuk 11
11.1 Gezond eten
Het gebruik van de voedselpiramide
In de voedselpiramide staan de voedingsmiddelen, zo’n piramide helpt bij de keuze van de voedingsmiddelen om
gezond te blijven. In de voedingsmiddelen zitten voedingsstoffen, dit zijn stoffen die opgenomen worden door
het lichaam.
Groepen voedingsstoffen
Binas tabel 82A
Er zijn 6 groepen voedingsstoffen:
1. Koolhydraten:
- Functies: brandstof (ATP), reservestof (glycogeen) en bouwstof (onderdeel van glycoproteïn).
- Koolhydraten zitten in meelproducten en zoete voedingsmiddelen: aardappelen, graan, maïs,
rijst.
2. Vetten:
- Functies: brandstof, bouwstof (membranen, hormonen), reservestof (energie bij voedseltekort)
en warmte-isolatie (onderhuids).
- Olie, boter, noten, pinda’s
3. Eiwitten:
- Functies: bouwstof, brandstof (in tijden van schaarste).
- Voedingsmiddelen met veel eiwitten: vlees, zuivel, vis, eieren zaden.
4. Vitaminen
- Beschermende stof (in hele kleine hoeveelheden in het lichaam).
- Zitten in voedingsmiddelen in verschillende lagen van de voedselpiramide.
5. Mineralen:
- Bouwstof (kalkzouten bij botten) en onderdeel bij chemische processen (Na+ en K+ ).
- Mineralen zitten in elke groep voedingsmiddelen en het zijn anorganische stoffen.
6. Water:
- Bouwstof (betrokken bij chemische reacties), oplosmiddel (speeksel), transportvloeistof
(bloedsplasma) en warmtebuffer (houdt warmte vast).
- Via drinken en voedsel.
Niet iedereen eet even veel
Niet iedereen eet even veel, hoeveel je eet hangt af van de persoon en activiteiten. De
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geeft per voedingsstof een advies voor een juiste hoeveelheid. Dat is
Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) -> gemiddelde.
Toevoegingen
Binas tabel 82B, 95A
Voedingsmiddelen bestaan naast voedingsstoffen ook uit additieven, dit zijn toegevoegde stoffen (kleur-, geur-,
smaakstoffen, E-nummers). Hoeveel je hiervan mag eten per dag hangt af van ADI, Aanvaardbare Dagelijkse
Inname.
Beweging van de darmen
Binas tabel 82
Door te kauwen bereid je de vertering van het voedsel voor, de oppervlakte wordt vergroot. Het voedsel gaat
door de slokdarm, de spieren in de wand van de slokdarm, maag, twaalfvingerige darm, dunne en dikke darm en
endeldarm duwen de voedselresten door de darmen heen. Dit gebeurt met peristaltische bewegingen.
Lengtespieren maken ruimte en de kringspieren knijpen achter het voedsel zodat het vooruit gaat. Tijdens dit
gebeuren vindt vertering plaats, voedselenzymen maken grote moleculen klein en wat niet door de membranen
kan gaat via de endeldarmen naar de anus.
1
, Goede darmwerking
Bepaalde koolhydraten in het voedsel zijn slecht of niet verteerbaar. Hiervoor kunnen sommige moleculen
helpen, voedingsvezels of ballaststoffen. Deze moleculen stimuleren de darmperistaltiek en houden de ontlasting
soepel.
Veilig eten
Speeksel bevat lysozymen, stoffen die de celwand van micro-organismen aantasten (bacteriën en schimmels). De
aangetasten bacteriën en schimmels sterven voor een groot deel in het maagsap (HCL). De schadelijke micro-
organismen gaan dood, maar er zijn ook gezonde bacteriën in de darmen, dit is de darmflora.
Opname
Binas tabel 82C
De wand van de dunne darm heeft plooien met daarop darmvlokken opgebouwd uit darmepitheel, haarvaten en
een lymfevat. Het darmepitheel scheidt de darminhoud en het inwendig milieu. De celmembranen van de
darmepitheelcellen ook weer uitstulpingen, microvilli. Dankzij een groot oppervlak kan de dunne darm de
voedingsstoffen snel opnemen, terugresorptie -> inwendig milieu.
Alle darmepitheelcellen zijn door eiwitten strak aan elkaar verbonden, het vormt een ondoordringbare laag: tight
junction. Alleen moleculen kunnen hierdoorheen.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fayvonharras. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
