Notities BCA 2020
Handboeken (verzekeringsrecht is geen verplicht vak, wel 3x colleges over verzekeringsrecht)
EXAMEN: open boek, niet vanbuiten leren, 3 examenvragen (1: arrest/ vonnis dat we besproken
hebben in college 6/20, 2: stellingen motiveren, 3: casus komt wss uit media elektronisch examen
(wetten zal op pc staan. Je mag geen wetboek meenemen)
Studenten die goeie vraag stellen, goed antwoord geven krijgen bonuspunten 3/20 max. Per goed
antwoord= 1 bonuspunt
Vragen aan de prof stellen!! geen mails
Rechtspraak bundel is in Nederlands en Frans
Open boek: Geen inhoudelijke opmerkingen in opnemen, wel kruisverwijzingen (bv zie p. 120), je
mag verwijzingen naar rechtspraakbundel bijschrijven, uitroeptekens mag wel. Jurisprudentiebundel
niet meenemen staat op pc, vertalingen opnemen best niet doen. Post its mag,
Woordenboek mag mee naar het examen (FR NL)
Casus van de zwiepende tak: Stel meneer de jong en E gaan wandelen. De jong trapt op een tak en
die tak komt in het oog van E, heeft E recht op schadevergoeding? Ja indien er
- schade (verliezen van oog en morele schade, financiële schade, arbeidsongeschikt),
- causaal verband (door het schoppen tegen de tak is de tak in het oog van E terechtgekomen),
- fout (debatje hierover in de les, gegeven antwoorden: art. 1383 BW laat geen onderscheid
tussen opzet of ni, bonus pater familias= normaal zorgvuldig persoon geplaatst in dezelfde
omstandigheden deze normaal zorgvuldige persoon wordt gecreëerd, maar dit is in de
context van een bos dus je zal ergens wel tegen een tak schoppen)
1382 kan je in elke mogelijkheid, op heel veel dingen verschillend toepassen
Nederlandse hoge raad heeft beslist dat de schade blijft liggen waar ze is ontstaan, Ze heeft
beslist dat hier geen sprake was van een fout want het is niet voorzienbaar dat het schoppen
tegen een tak het gevolg zou hebben dat E haar oog zou verliezen.
o Geen aansprakelijkheid = geen vergoeding
Stel dat er geen aansprakelijkheid is, waar kan mevrouw E dan terecht? Bij de sociale zekerheid. Stel
dat ze een ongevallenverzekering heeft dan kan ze daarop terugvallen. Ze kan dan dus een
schadevergoeding krijgen zonder dat ze enige fout moet bewijzen. Maar je hebt ook
aansprakelijkheidsrecht: meest moeilijke om vergoeding te krijgen maar wel de meest genereuze
want je hebt recht op integrale schadevergoeding
- Bv als nieuw product op de markt komt, kan de fout liggen in de opslag, productie,
kwalificatie van het product? Heel moeilijk om de fout na te gaan. nu heeft de wetgever
ervoor geopteerd om meer foutloze aansprakelijkheden in het leven te roepen zoals
arbeidsongevallenwet, productenaansprakelijkheid
o Hierdoor wordt de bewijslast van de benadeelde verlicht
o Basis regel = de loss lies where it falls= schade blijft liggen waar ze is ontstaan,
o nu kan je dus je beroepen op wetsartikelen indien je kan bewijzen dat er aan de
toepassingsvoorwaarden is voldaan.
Pagina 1 van 88
,DOELSTELLINGEN VAN HET AANSPRAKELIJKHEIDSRECHT
1. Schade vergoedende functie
Meer en meer is aansprakelijkheidsrecht gesocialiseerd en is nadruk gaan liggen op
schade vergoedende functie.
Men is daartoe gekomen om:
o Het slachtoffer te beschermen
o Door de opkomst van het aansprakelijkheidsverzekeringen.
Het is makkelijker om om iemand te veroordelen tot
schadevergoeding als die sv wordt betaald door verzekering en niet
door schadeverwekker zelf.
De wetgever heeft door de jaren heen meer en meer foutloze of objectieve
aansprakelijkheden ingevoerd. De arbeidsongevallenregeling, wet
productenaansprakelijkheid, milieu aansprakelijkheid,… Slachtoffer moet geen fout
meer bewijzen om schadevergoeding te krijgen
o → bewijslast vermindering.
2. Preventie
je kan pas echt aan preventie doen als er een band bestaat tussen degene die schade
heeft doen ontstaan en degene die schade heeft geleden
iemand A verzekering heeft dan weet die dat die niet moet betalen als er iets
gebeurt.
Daarom is het de verzekeraar zelf die prikkels inbouwt om iemand tot zorgvuldig
gedrag aan te sporen. Hoe?
o bv. autoverzekering: als u te veel ongevallen maakt gaat premie naar boven.
Maar ook zware fouten of opzettelijke fouten die niet gedekt worden. bv
dronkenschap is niet gedekt.
o bv door bepaalde vrijstellingen in te bouwen (=franchises): de verzekering
betaalt maar de eerste 200 euro moet je zelf betalen
o opzettelijke fout is NOOIT gedekt raakt OO
o lijst met zware fouten die ook niet gedekt zijn.
3. Collectieve aansprakelijkheidsregelingen
Schade spreiden over heel de groep van verzekerde door premies
4. Reglementerende functie
Aansprakelijkheidsrecht kan een bron zijn van nieuwer regelgeving. Het kan nieuwe
verplichtingen inbrengen. Vroeger was er nog geen informatieverplichting.
Er is dus heel wat soft law, richtlijnen, deontologische regels,… ze zijn niet bindend
maar kunnen toch bindend worden door 1382 want een normaal zorgvuldig persoon
zou die toch hebben nageleefd.
Bron van nieuwe gedragsregels
Sommige vragen zich af of we geen punitive dammages moeten invoeren. In Amerika als iemand
roekeloos gedrag vertoont kan je daar punitive dammages opleggen.
- Het idee is dat we roekeloos gedrag dubbel moeten straffen door een extra
schadevergoeding
- Bij ons bestaat dat niet maar men heeft zich wel afgevraagd of we dat niet via andere wegen
moeten invoeren. In Fr is dat nu aan het gebeuren
- stel dat Jhonny Depp wordt gefotografeerd door de paparazzi in een houding die en
overspelige relatie doet uitschijnen
Pagina 2 van 88
, o dit is schending van de privacy
o men is er van op de hoogte maar toch publiceert men die
o Depp eist schadevergoeding heeft recht op morele schadevergoeding want zijn
privéleven is geschonden
In Frankrijk vindt men dat de morele schadevergoeding niet hoog genoeg
kan zijn. Want die foto’s zijn heel doelbewust gepubliceerd en hebben een
grotere meer omzet gehad. Ondanks dat ze de sv moeten betalen, ze hebben
er nog altijd winst op gemaakt omdat de omzet zooo groot was
<<drie pijlers van het aansprakelijkheidsrecht: sociale zekerheid, aansprakelijkheid en verzekeringen>
Zou het aansprakelijkheidsrecht niet beter worden AFGESCHAFT en is er een alternatief voor? Er is
zoveel kritiek op want het is een :
1. incoherent en onduidelijk systeem
2. onrechtvaardig systeem
mattheus effect speelt hier: het zijn vooral de meer gegoede burgers die zich een
aansprakelijkheidsvergoeding aanschaffen.
3. Duur en traag systeem
enorm veel rechtspraak, weinig wetsartikelen, hoge kost door al die trage
procedures
4. Het resultaat is vaak onzeker omdat het fout begrip heel vaag en algemeen is. Wat is heeft
men zich gedraagt als een normaal zorgvuldig persoon?
= > zouden we het dan niet beter afschaffen? Wat zetten we dan in de plaats?
- Soort van ongevallen verzekering
- Systeem in Nieuw-Zeeland: systeem van individueel ongevallenverzekering. Wat is het
verschil tussen slachtoffer verkeersongeval of uitglijden badkuip. In beide gevallen lijd je
schade. In Be hebben we voor elk soort ongeval een specifieke regeling. Nieuw-Zeeland heeft
daarom één algemeen systeem geïmplementeerd. Hiermee wordt het
aansprakelijkheidsrecht een beetje afgeschaft.
Verschillende rechtstakken komen in praktijk vaak samen
Zodra er lichamelijke schade is, val je onder 418 SW (schade en verwondingen). Onrechtmatige daad
valt vaak samen met strafrechtelijk misdrijf. Dan kan je kiezen of je naar strafrechter of naar
burgerlijke rechter gaat. Dus heb je een burgerlijke vordering die voortvloeit uit een strafrechtelijk
misdrijf.
H2: Verschilpunten en aanrakingspunten tussen aansprakelijkheidspunten tussen
aansprakelijkheidsrecht en straf(proces)recht (p. 29)
VERSCHILLEN
1. Verschillende doelstellingen
in strafrecht: beschermen samenleving, preventie (zelfde), herstel van schade
(zelfde), vergelding, individualisering, min straffen, max straffen,…. → veel vrijheid.
2. Straf wordt zoveel mogelijk geïndividualiseerd in strafrecht
Pagina 3 van 88
, De burgerlijke rechter die moet oordelen over aansprakelijkheid gaat zich gewoon
afvragen of de persoon heeft gehandeld als een normaal zorgvuldig persoon.
geen rekening houden met kenmerken van persoon, schuldgevoel,…
Er is dus een abstracte beoordeling. De rechter gaat een abstract model
creëren. → hoe zou een normaal zorgvuldig persoon in dezelfde
omstandigheden gehandeld hebben rekening houdend met hun kennis.
Gedrag van architect wordt vergeleken met architect en niet met een boer.
We moeten wegblijven van die subjectieve elementen want stel: dokter die
je opereert daar ga je ook geen rekening houden met ervaring.
Toch rechtspraak waar stagiaires worden beschermd.
Vanuit standpunt slachtoffer is het beter om strengere regels te hanteren en geen
rekening te houden met de ervaring.
3. In het strafrecht is de straf evenredig aan het misdrijf. Bij aansprakelijkheid doet dit er niet
toe.
4. !! een belangrijk onderscheid: als de dader sterft tijdens het proces dan vervalt proces. De
strafvordering vervalt.
Tekortkoming van het strafrecht. Ze kunnen dan nog wel schadevergoeding vragen.
De burgerlijke vordering vervalt niet, die gaat over op rechtsopvolgers.
ARRESTEN
Arrest Cass. 5 juni 2003 vakantiekamparrest:
Gaat over 5-jarige jongen die op vakantiekamp is en er wordt een spel georganiseerd op een
veldweg. Die jongen was naar de overkant van de weggelopen en wordt aangereden door een
wagen. Die wagen reed met een normale snelheid en wordt plots verrast. Kan die monitor
aansprakelijk gesteld worden op grond van art1382? Hof van beroep had rekening gehouden met
jonge leeftijd van de monitor. In het middel wordt gezegd dat een abstracte beoordeling
veronderstelt dat er geen subjectieve elementen mogen komen. HvC verwerpt dit middel. HvC lijkt
hier toch te dulden dat er met de jonge leeftijd rekening wordt gehouden.
Steenbakkersarrest:
Arrest over steenbakkerij waarbij de ene bakkerij een soort steen op de markt brengt en andere
bakker brengt zelfde steen uit. Eerste spreekt tweede aan. Tweede zegt ik maak geen fout, het feit
dat u mij procedeert maakt eigenlijk al een fout uit. Cassatie zegt dat instellen van proces op zichzelf
geen fout uitmaakt, MAAR de omstandigheden kunnen wel tot een fout leiden. Als je dit lichtzinnig
doet (normaal zorgvuldig persoon zou dit niet doen). HB heeft geoordeeld dat ene bakker inderdaad
fout uitmaakt. Ze zeggen u hebt zoveel middelen, u had dat zeker moeten weten. De steenbakker
had ook gezegd ja ik heb fout begaan, maar toch lichte fout? Cass zegt dat 1382 geen onderscheid
maakt naargelang de fout. HvC zegt dat 1382 elke fout integrale vergoeding moet geven.
Arrest 8 mei 1961:
Gaat over dat je geen straf kan opleggen wanneer er geen straf voorzien was. 1382 is veel rijker want
fout is zeer ruim begrip. Bestelwagen stukje op de weg geparkeerd en iemand anders rijdt daar
tegen. Eigenaar bestelwagen zegt dat die niet aansprakelijk is want regelgeving zegt dat. Ja dat klopt
wel zegt het hof maar 1384 EN 1382 is veel rijker. We hebben daar geen specifiek misdrijf voor nodig.
Pagina 4 van 88
